Το νόημα του Δεκέμβρη

του Σπύρου Μαρκέτου

από alterthess

Τι μπορεί να κάνει σήμερα το σύστημα με τη νεολαία; Να της βρει δουλειά; Δεν γίνεται πια. Να την στείλει Μακρόνησο; Ούτε. Να την κρατήσει χαυνωμένη στα γήπεδα και μπροστά στην τηλεόραση; Κουρασμένη τακτική, μα ούτε και αρκεί. Ο Δεκέμβρης κλόνισε ακόμη και την ποπ κουλτούρα, που σιγά σιγά παίρνει πιο αμφισβητησιακή τροπή, όπως δείχνουν, για παράδειγμα, και τα γκρουπάκια που προβάλλονται στα τηλεπαιχνίδια. Πολύ πιο δυσοίωνη για το καθεστώς είναι μάλιστα η άλωση από εξεγερσιακά μηνύματα του ίδιου του σκληρού πυρήνα της λαϊκής μουσικής. Η μελωδική δυσφορία της λεπταίσθητης νεολαίας αντέχεται, οι ιαχές των μεταλλάδων λίγους ενήλικες τρομάζουν, τι κάνεις όμως με τους Ροκάδες του Σταμάτη Γονίδη, που έπιασαν το ένα εκατομμύριο χτυπήματα στο γιουτιούμπ;

Ζηλεύω τους ροκάδες και τους πιτσιρικάδες,

που ΄χουν ελεύθερη στα στήθεια τους καρδιά,

που ζουν τα όνειρά τους, και για τον έρωτά τους

τα κάνουν όλα στη ζωή γυαλιά-καρφιά.

Είμαστε οι συνθήκες. Ωριμάσαμε!

του Σπύρου Δερβενιώτη (από εκτός καρέ)

του Κώστα Καραβίδα

από την Αυγή

Το τι συνέβη στην Αθήνα πριν από ακριβώς δυο χρόνια δεν το έχουμε ακόμη κατανοήσει. Ο χρόνος θα το ξεδιαλύνει κι αυτό. Ο ακατανόητος Δεκέμβρης παραμένει ένα γοητευτικό αίνιγμα για όλους τους κλάδους του επιστητού. Η Ιστορία, μετά την απότομη στραβοτιμονιά του Δεκέμβρη, δείχνει να έχει χάσει τον εγελιανό της τσαμπουκά.

Μια από τις πρώτες καταγραφές του Δεκέμβρη ήταν η κατάρρευση του πολιτικού παραδείγματος της Μεταπολίτευσης, τόσο συμμετοχικά όσο και ιδεολογικά. Και τώρα πια συμφωνούμε όλοι ότι παρακολουθούμε τους τίτλους του τέλους ενός μοντέλου κοινωνικής οργάνωσης που έχει ξοφλήσει εδώ και χρόνια.

Ο Δεκέμβρης με τα μάτια του Νοέμβρη

(πηγή)

της Νάντιας Βαλαβάνη

από Αριστερό Βήμα

[Αποσπάσματα από το παρακάτω κείμενο-απάντηση δημοσιεύτηκαν στο «ΒΗΜΑ της Κυριακής»,  σε ρεπορτάζ με τίτλο "Ο Νοέμβρης κρίνει τον Δεκέμβρη".]

«Κρίνετε ότι υπάρχουν ομοιότητες με την εξέγερση των αρχών του ΄70; Είναι εύστοχοι τυχόν παραλληλισμοί;»

Από την εποχή ακόμα της αρχαίας διαλεκτικής του Ηράκλειτου διαπιστώθηκε ότι εφόσον «τα πάντα ρει», δε μπορείς να μπεις ποτέ ξανά στο ίδιο ποτάμι. Και η ιστορική εμπειρία έχει αποδείξει ότι η κάθε γενιά βρίσκει το νήμα που οδηγεί στην αυτοσυνείδηση της πάντα μέσα απ’ τους δικούς της ιδιαίτερους δρόμους, διακριτούς από όλους τους προηγούμενους. Γι΄ αυτό, επιχειρώντας κάποιες «συγκρίσεις» ανάμεσα στη δική μας γενιά και στα παιδιά μας που βγήκαν μαζικά στους δρόμους το Δεκέμβρη του 2008, περιορίζομαι σε γενικές διαπιστώσεις.

Ο Δεκέμβρης και οι προβολές του στο σήμερα

του Νικόλα Σεβαστάκη 

από alterthess 

Κρίνοντας εν θερμώ ένα τόσο σημαντικό συμβάν της ευρωπαϊκής πολιτικής ιστορίας όπως η παρισινή Κομμούνα, η Γεωργία Σάνδη, συγγραφέας με προέλευση από τη μετριοπαθή Αριστερά της εποχής της, σημείωνε ότι αυτά που συμβαίνουν τώρα στο Παρίσι είναι απλώς ένα ‘γεγονός’ (fait) που δεν έχει καμιά πολιτική και ιστορική σημασία. Η Κομμούνα, έλεγε, δεν θα αφήσει τίποτα πίσω της αφού συνιστά ένα επεισόδιο συλλογικής μέθης δίχως καμιά αξία για τους φιλοσόφους[1].

Τον Δεκέμβριο, κάποτε...

(πηγή)

του Παντελή Μπουκάλα

από την Καθημερινή   

Πυκνότατος ο πολιτικός και κοινωνικός χρόνος που διέρρευσε από τον Δεκέμβριο του 2008, μας επεφύλασσε όσα συνήθως μας επιφυλάσσουν οι δεκαετίες. Aλλαξαν πολλά από τότε. Σχεδόν τα πάντα – και σε ένα επίπεδο πολύ βαθύτερο από την αλλαγή κυβερνητικής ηγεσίας ή την αναδιευθέτηση του κομματικού συστήματος. Αθικτο μένει πάντως ένα κομμάτι της μνήμης, να φυλάσσει τη μορφή του αθώου νεκρού, του δολοφονημένου εφήβου· πλέον μπορούμε να τον χαρακτηρίζουμε και επίσημα έτσι, με τη σύμφωνη επικυρωτική γνώμη της Δικαιοσύνης, αφού η συστηματική προσπάθεια της κυνικής μιντιακής ποινικολογίας να ενοχοποιήσει το ίδιο το θύμα και να το απαξιώσει ηθικά έπεσε στο κενό. Και η μνήμη αυτή, πέρα από τις άλλες εκδηλώσεις που πυροδοτεί, έλαβε την Κυριακή μορφή ακόμα και σε έναν μαζικό χώρο που η θεωρία τον υποθέτει απολιτικό: τον ποδοσφαιρικό. Ενα μεγάλο πανό με τη μορφή του Αλέξη Γρηγορόπουλου σε κάποιο γήπεδο, ένα πανό με το σύνθημα «Remember of December» σε άλλο...

O Δεκέμβρης των 15ρηδων προάγγελος του απρόβλεπτου

(πηγή)

του Νίκου Φίλη

από την Αυγή

Κάθε χρόνο η επέτειος του Πολυτεχνείου αποτελεί αφορμή για δημόσιο διάλογο σχετικά με τα προβλήματα και τις αξίες που συγκροτούν πολιτικά την εκάστοτε νεότητα. Τα δύο τελευταία χρόνια, εξαιτίας της δολοφονίας του Α. Γρηγορόπουλου προστέθηκε και δεύτερη επετειακή αφορμή ώστε πολιτικοί, κοινωνικοί επιστήμονες και μίντια να θυμούνται τη νεολαία.

Σε αντίθεση με το Πολυτεχνείο, που η μεταπολιτευτική κυρίαρχη κομματική διαχείριση δημιούργησε μια εκ των υστέρων ιδεοληπτική και συχνά ωφελιμιστική ανάγνωση των γεγονότων, ο Δεκέμβρης του 2008 παραμένει λιγότερο διαχειρίσιμη υπόθεση, με βάση τα εξ αδρανείας αυτονόητα ακόμη και της αριστεράς. Οι πρωταγωνιστές του δεν ανήκουν, ούτε στην πορεία εντάχθηκαν σε κάποια πολιτική συλλογικότητα. Αντιθέτως βιώνουν την προϊούσα αποϊδεολογικοποίηση και πάντως, την απογοήτευση από την πολιτική. Η δράση τους, αιφνίδια, αντιφατική και χωρίς άμεσο γενικότερο πολιτικό - εναλλακτικό πρόταγμα αναζητεί, δυο χρόνια τώρα, συνέχεια. Οι προφητείες για τις εξεγέρσεις που έρχονται δεν έχουν βεβαιωθεί μέχρι σήμερα. Εκφράζουν, μάλλον, μια απονενοημένη αναζήτηση συνέχειας με τον ριζοσπαστισμό της μεταπολίτευσης.

Guardian: Οι 10 μεγαλύτερες διαδηλώσεις της νεότερης ιστορίας

(πηγή)

της Μαρίας Καλυβιώτη
από την Αυγή (17/11/2010)
 

“Αυτά, μέχρι τώρα, είναι τα χρόνια της συναίνεσης, της απάθειας και του θριάμβου της πλεονεξίας, του φιλοπόλεμου υπερ-υλισμού και της ηλιθιότητας. Αλλά, στην Αθήνα, οι νέοι και οι συνδικαλιστές αντιπαρέβαλαν μια μεγαλειώδη άρνηση σε όλους αυτούς τους ηγεμονισμούς. Όταν κάλυψα τις ταραχές που ακολούθησαν τον πυροβολισμό του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, έμεινα έκπληκτος από τη νοημοσύνη των επαναστατών στην ατελείωτη συζήτησή τους, στο φως των κεριών. Η εξέγερσή τους ήταν επίσης ενάντια στον εικονικό πολιτισμό του blogging αντί της δράσης. Ένας μου είπε: 'Είμαστε ένας ισχυρισμός της πραγματικότητας ενάντια στην εικονικότητα'”. Με αυτά τα λόγια, ο Ed Vulliamy, ο βετεράνος ανταποκριτής του "Observer", περιλαμβάνει τον Δεκέμβρη του 2008 στο ρεπορτάζ του στον Guardian για τις 10 μεγαλύτερες διαδηλώσεις της νεότερης ιστορίας.

Κρίμα...

(πηγή)

[11/12/2008] Ο Φώτης Κουβέλης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ τότε, απαντώντας στο ΚΚΕ είχε πει: 

Η Ελλάδα του Αλέξη

(πηγή)

του Γιώργου Δελαστίκ 

στο Έθνος

Ηταν σαν σήμερα, δύο χρόνια πριν: 6 Δεκέμβρη 2008. Λίγο μετά τις 9 το βράδυ, ο 15χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος πέφτει νεκρός από τις σφαίρες του ειδικού φρουρού Επαμεινώνδα Κορκονέα. Ο φονιάς αστυνομικός δολοφονεί το παιδί κάνοντας επίδειξη «μαγκιάς». 

Ο υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης Καραμανλή, Ευριπίδης Στυλιανίδης, βρίσκεται σε γλέντι, όπου μαθαίνει την είδηση, αλλά δεν κρίνει τη δολοφονία του μαθητή περιστατικό άξιο να τον κάνει να διακόψει τη διασκέδασή του.

Από την επόμενη μέρα η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και οι μεγάλες πόλεις της χώρας παίρνουν φωτιά - μεταφορικά και κυριολεκτικά. Δεκάδες χιλιάδες μαθητές ξεχύνονται αυθόρμητα στους δρόμους και πολιορκούν τα αστυνομικά τμήματα των συνοικιών τους, πετώντας με μίσος νεράντζια, πέτρες και μπουκάλια νερού στους αστυνομικούς. Η κυβέρνηση της ΝΔ καταποντίζεται στις συνειδήσεις των Ελλήνων, όπως θα αποδειχθεί στις βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν δέκα μήνες αργότερα. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της πλατείας Συντάγματος που λαμπαδιάζει στις φλόγες μεταδίδει σε όλο τον κόσμο το μήνυμα ότι καίγεται η ψυχή της Ελλάδας.

Και τότε και τώρα...

(πηγή)

του Παναγιώτη Νούτσου

από την Κυριακάτικη Αυγή

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να κρίνει κανείς τη βαρύτητα μιας "επετείου". Μια ακριβόλογη αποτίμηση προϋποθέτει το ζύγισμα τόσο του "πομπού" όσο και του "δέκτη": την εμβέλεια του γεγονότος που δεν "ξεχνιέται" και τη δεκτικότητα όσων σήμερα το αναδεικνύουν. Ας αρχίσω από το τελευταίο. Η εγχώρια συγκυρία, με όσες ευρωπαϊκές και διεθνείς παραμέτρους τη συνέχουν, θα μπορούσε να ονομαστεί και "τρομοκρατία της πτώχευσης" με κύρια σηματοδότηση μια κοινωνικά διαχεόμενη "εσωτερική υποτίμηση" της οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής παρουσίας των ασθενέστερων κοινωνικών τάξεων. Σ' αυτούς "χρεώνεται" το δημοσιονομικό έλλειμμα και όχι στα "golden boys", τους προμηθευτές όπλων και τους επιδοτούμενους του ιδιωτικού κεφαλαίου. Βαφτίστηκε μάλιστα δημοσιονομικό "νοικοκύρεμα" το "άλλος χρωστάει και άλλος πληρώνει".

Δεκέμβρης: τότε και τώρα

της Μάνιας Σωτηροπούλου 

(μέλος του Συντονιστικού Μαθητών 

Αλέξης Γρηγορόπουλος)

από REDNotebook

Να που πέρασαν δύο χρόνια... Να που πολλοί από μαθητές, είμαστε πια φοιτητές... Να που τελικά μας σφράγισε και είμαστε για την ιστορία «η γενιά του Δεκέμβρη». Τιμή μας... Ο Δεκέμβρης τώρα, με την απόσταση των δύο χρόνων, μας κάνει να βλέπουμε πιο καθαρά αυτό που τότε ήταν απλή αίσθηση: ότι άλλαξε την ίδια την κοινωνία, τα αντανακλαστικά της, τον τρόπο που αντιδρά. Τον τρόπο που αντιδρά.

Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 2008. Οι μαθητές και οι μαθήτριες, έπειτα από μια εξοντωτική εβδομάδα με φροντιστήρια, άγχος και ανταγωνισμό, περιμένουμε τη σαββατιάτικη έξοδο για να ξεχαστούμε, να γελάσουμε, να μιλήσουμε, να κάνουμε φιλίες, να ερωτευτούμε. Κι όμως, ακόμη κι αυτή την ημέρα, που την περιμένουμε για να νιώσουμε έφηβοι, προσπάθησαν να μας τη στερήσουν, στερώντας μας τον Αλέξανδρο. Κι ύστερα, όλοι και όλες στους δρόμους! Κάθε μέρα, μια μέρα για τον Αλέξανδρο... Κάθε μέρα, μια μέρα για εμάς, για να διεκδικήσουμε τη ζωή και τα όνειρά μας... Κάθε μέρα, μια μέρα που τελικά θα κατογραφόταν στο συλλογικό υποσυνείδητο...

Δεκέμβρης 2008: Δυο χρόνια μετά

(πηγή)

των Ν. Μορφονιού, 
Δ. Σφέτσα 

στην Κυριακάτικη Αυγή

Δύο χρονιά μετά την εξεγέρση του Δεκέμβρη, τι έχει μείνει απ' τη "φωτιά"; Δύσκολη η απάντηση, όπως και η ερμηνεία του ίδιου του Δεκέμβρη. Άλλωστε, το σύνθημα που κοσμούσε τις μέρες εκείνες τους τοίχους της πόλης αποτυπώνει την παραδοχή ότι: "ο Δεκέμβρης δεν ήταν απάντηση, ήταν ερώτηση".

Αύριο συμπληρώνονται δύο χρόνια από τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια. Κινητοποιήσεις, πορείες, εκδηλώσεις μνήμης, έχουν ήδη προγραμματιστεί από μαθητές, φοιτητικούς συλλόγους, πολιτικές οργάνωσεις και εργατικά σωματεία. Τι σηματοδοτεί, όμως, στο σήμερα, δύο χρόνια μετά, μια εξέγερση που ταρακούνησε συθέμελα το πολιτικό σύστημα, ολόκληρη την κοινωνία; Το ερώτημα αυτό απευθύναμε σε νέους και μεγαλύτερους, μέλη φοιτητικών συλλόγων, οργάνωσεων, που συμμετείχαν ενεργά στην εξέγερση, καθώς και σε νεολαίους, που πριν από δύο χρόνια έζησαν τα γεγονότα ως μέλη της μαθητικής κοινότητας.

Ο Δεκέμβρης στη Θεσσαλονίκη

της Σταυρούλας Πουλημένη

από REDNotebook

«Εμείς δεν ζήσαμε Πολυτεχνεία, αλλά ζήσαμε τον Δεκέμβρη». Αυτή θα μπορούσε να είναι η φράση που αποτυπώνει σήμερα το αίσθημα της νεολαίας, αλλά και πολλών που ενεπλάκησαν στην κοινωνική εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Ο Δεκέμβρης έγινε πολύ γρήγορα ταυτότητα η οποία δίχασε την κοινωνία. Η διαχωριστική γραμμή χαράχτηκε.  

• Από τη μια αυτοί με ένα αίσθημα κοινωνικο-οικονομικού αδιεξόδου, με τη γνώση ότι το μέλλον επιφυλάσσει χειρότερες καταστάσεις, με την οργή για την ατιμωρησία των αστυνομικών (υποθέσεις όπως αυτή της ζαρντινιέρας, του παιδιού με τα πράσινα παπούτσια, των βιαιοπραγιών εναντίον μεταναστών στα αστυνομικά τμήματα) - με την τόση συσσωρευμένη οργή που την κρίσιμη στιγμή τους έκανε να μοιάζουν έτοιμοι από καιρό να προκαλέσουν μια κοινωνική έκρηξη. 

• Από την άλλη, αυτοί που φοβήθηκαν ότι το ιδεολογικοπολιτικό οικοδόμημα στο οποίο στηριζόταν ο κυρίαρχος λόγος άρχισε να ραγίζει.

Ο Δεκέμβρης και η μαρτυρία του

...έφυγε στις 8 του Μάη, τρεις μέρες μετά τη τελευταία της πορεία (πηγή)

του Νικόλα Σεβαστάκη

από την 
 Κυριακάτικη Αυγή

Εκ των υστέρων μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Δεκέμβρης του 2008 υπήρξε η θύελλα πριν την έλευση της κατατονικής ατμόσφαιρας των καιρών της «μνημονιακής» διακυβέρνησης. Ότι συμπύκνωσε με άτακτο τρόπο σωρευμένες εντάσεις του παρελθόντος και οιωνούς οι οποίοι επαληθεύονται στο επόμενο διάστημα: κρίση ενός συστήματος διακυβέρνησης και ενός υποδείγματος κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, αδυναμία των πολιτικών επιτελείων να επικοινωνήσουν με αθέατες κοινωνικές διεργασίες σε συνθήκες απότομης «πτώσης των προσδοκιών», χάσμα μεταξύ της δημοκρατίας των ηλικιωμένων και των νεανικών κόσμων, πολλαπλά ρήγματα μεταξύ της τάξης των θεσμών και του πεδίου των αναγκών.  

Ο Δεκέμβρης 2008 έθεσε τις ερωτήσεις

(πηγή)

του Θανάση Σκαμνάκη 

από REDNotebook

Στη γενιά μας που μεγάλωσε στη σκιά του εμφυλίου, ο Δεκέμβρης (και τα «Δεκεμβριανά») ήταν συνώνυμος με κάποια αόριστη φρίκη. Tα μυστικά και οι ψίθυροι τότε ήσαν πιο πολλά από τις κουβέντες. Αλλά πάντως ο Δεκέμβρης συνταυτιζόταν εν πολλοίς με μια εξέγερση, ένα μακελειό, μια απογοήτευση. Kι όταν μάθαμε περισσότερα, έγινε για μας η έκφραση της ματαιωμένης επανάστασης.

Και αίφνης, μέσα σε λίγο καιρό, ο Δεκέμβρης πήρε άλλο νόημα. Όταν μιλάς τώρα για «Δεκέμβρη», οφείλεις να προσδιορίσεις χρονολογία. Δεν είναι η αντιστοιχία των γεγονότων: είναι η επιστροφή της Ιστορίας με άλλο πρόσωπο. Κι έτσι, τα δυο συνθήματα που με ποιητικό τρόπο προσδιορίζουν το χαρακτήρα του Δεκέμβρη του 2008, «Ιστορία ερχόμαστε» και «Βάρκιζα τέλος», μιλάνε, αν και όχι με ακρίβεια, για την επιθυμία, την προσδοκία και τις μελλοντικές εκρήξεις. Δεν είναι η ομοιότητα του παλιού Δεκέμβρη με το νέο. Θα ήταν μάλλον ιερόσυλη μια οποιαδήποτε σύγκριση.

Η επαγγελία του Δεκέμβρη

(πηγή)

του Νίκου Φίλη

από την 

Κυριακάτικη Αυγή

Πολλά έχουν διαφοροποιηθεί από τον Δεκέμβρη του 2008, τότε που οι νέοι, με πιο χαρακτηριστική τη ριζοσπαστική αφύπνιση των 15άρηδων, δημιούργησαν τις δικές τους μέρες, έζησαν τη δική τους εμπειρία εξέγερσης.

Τα γεγονότα συνέπεσαν με το τέλος του κύκλου της πλαστής ευημερίας και της καταναλωτικής ευφορίας, που για περίπου δέκα χρόνια είχε συνδεθεί με τη φαντασίωση της ισχυρής Ελλάδας, της ΟΝΕ και της ολυμπιακής χίμαιρας. Τα μεσαία στρώματα είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι πλησίαζε το τέλος εποχής και η αίσθηση αυτή είχε αρχίσει να μεταδίδεται απειλητικά για το μέλλον των νέων παιδιών.

Το ερώτημα Δεκέμβρης

(πηγή)

του Παναγιώτη Σωτήρη*

από REDNotebook

Τα μεγάλα γεγονότα, καθώς συγκρούονται με παραδομένα σχήματα, προκαλούν αμηχανία όταν έρχεται η ώρα να συζητηθούν. Και αυτό δεν είναι παράλογο, εάν αναλογιστούμε ότι ο Δεκέμβρης ξέφευγε από τις παραδοσιακές κατηγοριοποιήσεις. Δεν ήταν ένα παραδοσιακό νεολαΐστικο κίνημα που αντιπάλεψε κάποια θεσμική τομή στην εκπαίδευση, όσο και εάν στηρίχτηκε στις εμπειρίες των μεγάλων φοιτητικών κινητοποιήσεων της περιόδου 2006-2007. Δεν ήταν μια «μητροπολιτική έκρηξη» των κοινωνικά αποκλεισμένων, στο πρότυπο της έκρηξης των Γαλλικών προαστίων, παρότι η παρουσία προλεταριακών κομματιών ήταν καθοριστική. Δεν ήταν μια κλασική συγκρουσιακή αντιπαράθεση με τις δυνάμεις καταστολής, παρότι ήταν η μεγαλύτερη ακολουθία συγκρουσιακών κινητοποιήσεων που έζησε Ευρωπαϊκή χώρα εδώ και αρκετές δεκαετίες.

Ο Δεκέμβριος του 2008 ως παρακαταθήκη: Είμαστε όλοι/ες εν δυνάμει homo sacer

(πηγή)

της Σίσσυς Βελισσαρίου

από REDNotebook

Σε άρθρο μου για τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 2008 (Αυγή 12.4.09) είχα κάνει δυο απαισιόδοξες εκτιμήσεις που νομίζω ότι ισχύουν ακόμα.

Η πρώτη ήταν ότι η ριζοσπαστική Αριστερά θα αδυνατούσε να πει «πρεκάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε!». Αποδείχτηκε έτσι ότι, πράγματι, η Αριστερά δεν μπορεί να εκπροσωπήσει πολιτικά το υποκείμενο δράσης που αναδείχτηκε τότε: ένα υποκείμενο ταξικό, χωρίς όμως να εξαντλείται στην έννοια «τάξη», πολιτισμικό χωρίς να ορίζεται αποκλειστικά από τις ποικίλες ταυτότητες, νεανικό χωρίς να ερμηνεύεται μόνο από την ηλικία· εν ολίγοις, ένα μαζικό, μη συνεκτικό και μη ενιαίο υποκείμενο.