Τι έχει να πει ο Μπάιρον για την φλεγόμενη Μεσόγειο;

του Πάνου Τριγάζη  

από την Αυγή

Τι έχει να πει ο Μπάιρον στον 21ο αιώνα ως «ποιητής της επανάστασης», όπως τον χαρακτηρίζει ο Μάικλ Φουτ στο σπουδαίο βιβλίο του «Politics of Paradise»; Τι θα σκεφτόταν άραγε, ο μεγάλος ποιητής και κορυφαίος φιλέλληνας για τη φλεγόμενη Μεσόγειο από τις λαϊκές εξεγέρσεις στην Τυνησία και την Αίγυπτο; Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά μας υποχρεώνει να μιλήσουμε για τον άγνωστο στο ευρύ κοινό λόρδο Βύρωνα.

"Εμείς στην Ελλάδα" -γράφει ο αείμνηστος Ζυλ Ντασέν στον πρόλογό του για το βιβλίο «Μπάιρον εναντίον Έλγιν»- "γράφουμε συχνά για την ελληνική μοίρα του Βύρωνα και ίσως όχι αρκετά για τον ίδιο τον λόρδο Βύρωνα: για τον ποιητή, το εύρος του πνεύματός του και τη δύναμη της σκέψης του".

Πράγματι, όλοι γνωρίζουμε από τα μαθητικά μας χρόνια ότι ο λόρδος Βύρων αγωνίστηκε δίπλα στους «ελεύθερους πολιορκημένους» του Μεσολογγίου, όπου άφησε την τελευταία του πνοή στις 19 Απρίλη 1824, σε ηλικία μόλις 36 ετών. Λίγοι, όμως, γνωρίζουν ότι ο ίδιος δήλωνε «πολίτης του κόσμου», ότι πριν έρθει στο Μεσολόγγι, έδρασε επί έξι χρόνια στην Ιταλία μέσα από το επαναστατικό κίνημα των Καρμπονάρων ή ότι στην πρώτη ομιλία του στη Βουλή των Λόρδων (27.2.1812), υπήρξε καταπέλτης εναντίον νομοσχεδίου (που μόνο αυτός καταψήφισε), το οποίο προέβλεπε τη θανατική ποινή για τους εξεγερμένους κλωστοϋφαντουργούς του Νόττιγχαμ, οι οποίοι κατέστρεφαν τις μηχανές που τους οδηγούσαν σε μαζική ανεργία. Ο Μπάιρον αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για την ελευθερία των Ελλήνων γιατί ήταν υπέρ της ελευθερίας σ’ όλο τον κόσμο.

Ο πολύχρωμος κόσμος της Ανατολής είχε γοητεύσει τον Μπάιρον όταν, πολύ νέος (21 ετών), έκανε το πρώτο του ταξίδι στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, πριν 200 χρόνια, επισκεπτόμενος την Ελλάδα, την Αλβανία και την Τουρκία. "Ένα φιρμάνι από την Πύλη" –έγραφε από την Αθήνα στη μητέρα του στις 2.2.1811- "μου επιτρέπει να συνεχίσω προς Ιερουσαλήμ και Αίγυπτο, κι έτσι θα επισκεφθώ τις πυραμίδες και την Παλαιστίνη, πριν γυρίσω". Τελικά δεν συνέχισε, όμως βρήκε έκφραση στην ποίησή του το «ανατολικό χρώμα».

Η ποίηση του λόρδου Βύρωνα είναι διαποτισμένη από το πνεύμα αντίστασης κατά των ισχυρών της εποχής του. «Μύρια στήθη συνενώνει μία και κοινή αιτία / Δυτικοί και ανατολίτες επαναστατούν με βία», λέει στο ποίημά του «Η εποχή του Ορείχαλκου», ενώ στον «Δον Ζουάν» δηλώνει ότι «θα ξεσηκώσω, αν μπορέσω, και τις πέτρες ακόμα / ενάντια στους τυράννους της γης». Όμως, ισχυρά μηνύματα κατά της τυραννίας περιέχονται και στο ποίημά του «Η Κατάρα της Αθηνάς», ένα δριμύ «κατηγορώ» κατά του Έλγιν για τη λεηλασία του Παρθενώνα, από τη συγγραφή τού οποίου συμπληρώνονται 200 χρόνια τον Μάρτη.

Από όσα προαναφέραμε προκύπτουν θετικές απαντήσεις στα ερωτήματα που θέσαμε στην αρχή. Και νιώθουμε υπερήφανοι όσοι συμμετέχουμε στον Σύνδεσμο «Μπάιρον» για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό, διότι ο σύνδεσμος αυτός με τη δράση του φέρνει τον Μπάιρον στον 21ο αιώνα.


Υ.Γ. Να υποθέσω ότι με βάση το «δίκαιο του αίματος» ούτε στον λόρδο Βύρωνα θα αναγνώριζαν δικαίωμα στην ελληνική ιθαγένεια οι αξιότιμοι δικαστές του 4ου Τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας που έβγαλαν αντισυνταγματικό τον νόμο για ψήφο στους μετανάστες;

- Ο Π. Τριγάζης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου «ΜΠΑΪΡΟΝ» για τον φιλελληνισμό και τον πολιτισμό.