Ο Πινοσέτ σας πείραξε;

σκίτσο του Γιάννη Ιωάννου από το Έθνος

του Άγγελου Τσέκερη

από την Αυγή

Παρεξηγήθηκαν οι καθωσπρέπει κυβερνητικοί αστέρες και οι ακόμα πιο καθωσπρέπει δημοσιογράφοι, για την απρέπεια του Αλέξη Τσίπρα να παραλληλίσει τον πρωθυπουργό με τον Πινοσέτ. Αλλά είναι ανιστόρητοι. Ο μεγάλος αυτός πολιτικός άνδρας, δεν θα έπρεπε να έχει μείνει στην ιστορία μόνο για κάποιες «τραβηγμένες» μεθόδους, με τις οποίες έσωσε την Χιλή από τον σοβιετικό κατήφορο. Αλλά κυρίως για την τόλμη και τη γενναιότητα με την οποία, κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, προώθησε τις αναγκαίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Δυστυχώς, η ιδεολογική κυριαρχία της αριστεράς στη χώρα μας δεν αφήνει περιθώρια για ψύχραιμες και αντικειμενικές ιστορικές εκτιμήσεις.

Κατ' αρχήν, ο Πινοσέτ υπήρξε πρωτοπόρος στις αποκρατικοποιήσεις. Παραχώρησε σε ιδιώτες, και μάλιστα σε πολύ συμφέρουσες τιμές, οτιδήποτε είχε εθνικοποιήσει η κομμουνιστική δικτατορία του Αλιέντε και οτιδήποτε ήταν κρατικό από πιο πριν. Η εντυπωσιακή δραστηριότητα στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων περιλαμβάνει, σύμφωνα με τη σχετική αρθρογραφία, τουλάχιστον 219 κρατικές βιομηχανίες και 66 κρατικές τράπεζες, που παραχωρήθηκαν σε τιμές 40% χαμηλότερες από την πραγματική τους αξία. Έτσι σώθηκε το σύνολο της Χιλιανής οικονομίας από τον αντιπαραγωγικό κρατικό παρεμβατισμό και άνοιξε ο δρόμος προς την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη.

Αντίστοιχου βεληνεκούς ήταν οι μεταρρυθμίσεις στα ασφαλιστικά ταμεία. Το Δημόσιο αποσύρθηκε από την κοινωνική ασφάλιση αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Έτσι, ο κρατικός προϋπολογισμός απαλλάχθηκε από περιττά βάρη, τα δημόσια οικονομικά νοικοκυρεύτηκαν, ενώ το ασφαλιστικό κόστος μειώθηκε σημαντικά για τους εργοδότες. Η αποδοτικότητα της μεταρρύθμισης είναι σήμερα αναγνωρισμένη από τους πάντες, αφού όσοι θεμελίωσαν δικαιώματα με το σύστημα αυτό απολαμβάνουν τώρα συντάξεις ύψους 200 δολαρίων και βάλε, και μετά από μια ζωή στη δουλειά τρώνε σε συσσίτια απόρων. Παράλληλα, οι θαρραλέες αλλαγές στην αγορά εργασίας, με μείωση των δημοσίων υπαλλήλων, κατάργηση του βασικού μισθού, απελευθέρωση απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα και διατήρηση της ανεργίας σταθερά πάνω από το 20%, δημιούργησαν ένα εξαιρετικά ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον. Το κόστος εργασίας μειώθηκε σημαντικά, αφού οι αποδοχές των εργαζομένων έπεσαν περίπου στο 40% εν σχέσει με την εποχή της αριστερής φαυλοκρατίας.

Σημαντικές τομές ήταν επίσης, η μείωση του φόρου περιουσίας και του φόρου επί των κερδών, οι δραστικές περικοπές στην υγεία, την παιδεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες, η «καλύτερη στόχευση» των κοινωνικών επιδομάτων, αλλά και η πλήρης απαγόρευση του συνδικαλισμού. Κάτι τύπους σαν τον Φωτόπουλο της ΔΕΗ, οι οποίοι στην Ελλάδα δρουν ανεξέλεγκτα εξοργίζοντας -και δικαίως- τον κ. Πρετεντέρη, τον κ. Καψή και την κ. Τρέμη, στη Χιλή του Πινοσέτ τούς τσιμεντώνανε και τους πετάγανε στη θάλασσα. Επρόκειτο για μια τεράστια εθνική προσπάθεια, την οποία με ενθουσιασμό το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο απεκάλεσε «Χιλιανό θαύμα». Αλλά βεβαίως στη Χιλή του Πινοσέτ υπήρχε πολιτική βούληση και οι κυβερνήσεις δεν ήταν έρμαιο των κατεστημένων συμφερόντων, των συντεχνιών και των παρωχημένων ιδεοληψιών.

Δυστυχώς η δική μας χούντα έδειξε μεγάλη δειλία στην προώθηση αντίστοιχων οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Και ήρθε η καταστροφική μεταπολίτευση, η οποία μας γέμισε με συνδικάτα, αριστερά κόμματα, ακτιβιστές, ελευθερία του λόγου και ένα σωρό άλλα δεινά, τα οποία πολύ εύστοχα επισήμανε σε προχθεσινή του ομιλία ο πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δασκαλόπουλος. Πέρα από λαϊκισμούς όμως, ας αναρωτηθούμε: Μπορεί με τέτοιους όρους να κάνει σοβαρή δουλειά στη χώρα μας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Μπορούν να παρθούν τα επώδυνα αλλά αναγκαία μέτρα, τα οποία απαιτούνται μετά την αποτυχία των προηγούμενων επώδυνων αλλά αναγκαίων μέτρων; Μπορούμε να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών, όταν η ανομία που επικρατεί στη χώρα επιτρέπει στον καθένα να βγαίνει στους δρόμους και να απαιτεί μισθό και σύνταξη αντίστοιχο με τις βασικές του ανάγκες;

Ας μην δαιμονοποιούμε καταστάσεις λοιπόν. Ενδεχομένως ο στρατηγός Πινοσέτ να υπερέβαλε σε κάποια πράγματα, αλλά δεν παύει να είναι το πρότυπο του αταλάντευτου μεταρρυθμιστή πολιτικού. Ο Τσίπρας μπορεί να τον θεωρεί καθήκι, αλλά οι κυβερνητικοί επιτελείς θα έπρεπε να δείχνουν περισσότερο σεβασμό στο πρόσωπό του. Ούτως ή άλλως, το δικό του πρόγραμμα υλοποιούν και το δικό του οικονομικό μοντέλο έχουν ως όραμα για τη χώρα.