Εμείς; Καμένο χαρτί

της Πηνελόπης Σαββινίδου 

από την Αυγή

21 Απριλίου 1967, ημέρα Παρασκευή. Μία εβδομάδα πριν από το Πάσχα.

Πρωινό; Ηλιόλουστο. Δικτατορία. Από στόμα σε στόμα διαδίδεται η είδηση στην προσφυγική γειτονιά. Κόσμος κατηφορίζει την οδό Ελλησπόντου στη Νεάπολη της Νίκαιας.

Οι κομμουνιστές - αριστεροί, θρύλοι για την περιοχή (άνθρωποι με πολλά χρόνια σε φυλακές κι εξορίες), “συνοδεία” αστυνομικών της Ασφάλειας, κατηφορίζουν κι αυτοί.

Δικτατορία! Απορίες, έκπληξη, τα ερωτήματα πολλά...

Για τους παλιούς; Μικρασιατική καταστροφή, πόλεμος 1940-'41, Γερμανική Κατοχή, Μπλόκο της Κοκκινιάς, Εμφύλιος...

Πάλι από την αρχή...

Οι νεότεροι είχαν τις δικές τους αναφορές. Κυπριακό, 15% για την Παιδεία, Γρηγόρης Λαμπράκης - Ιουλιανά - Σωτήρης Πέτρουλας.

Τι έγινε;

Γιατί έγινε;

Πώς έγινε;

Τι έφταιξε; Γιατί δεν το κατάλαβαν;

Γιατί δεν το εμπόδισαν; Ποιο;

Απροετοίμαστοι; Ποιοι;

Και οι σοσιαλιστικές χώρες; Λες να τους αναγνωρίσουν;

Ποιους ψάχνουνε; Σε ποια σπίτια μπήκανε;

Ποιον πιάσανε; Πού τους έχουν; Και για πού τους ετοιμάζουν;

Πληροφορία; Καμία.

Επικοινωνία; Δύσκολη.

Αγόρια αναρωτιούνται για τον στρατό· μήπως πρέπει να διακόψουν την αναβολή τους; Αλήθεια, για ψάξε στις αποφάσεις των ολομελειών, τι λέει το Κόμμα;

Κατάληψη στην Αρχιτεκτονική Σχολή. Συνέδριο Αφαλατώσεως του Ύδατος υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. Οι φοιτητές εγκαταλείπουν το κτήριο και φυγαδεύονται από την οδό Στουρνάρη. Τανκς κινούνται τα μεσάνυχτα της Πέμπτης στην οδό Πατησίων. Η λεωφόρος, με μοναδικά στολίδια το Πολυτεχνείο και το Αρχαιολογικό Μουσείο με τον ιστορικό του “κήπο” - καφενείο, όπου οι φοιτητές επεκτείναμε το προαύλιο του Ιδρύματος και μαζί μ' αυτό και τα διαλείμματά μας.

Το κεντρικό κτήριο του ΕΜΠ, το κτήριο Αβέρωφ, όπου στεγάζεται η Σχολή Αρχιτεκτόνων, μένει ανοιχτό και τις νύχτες. Εδώ οι φοιτητές εργάζονται ομαδικά, μελετούν τα επιλεγμένα θέματά τους. Εδώ τους συναντάει ο αείμνηστος καθηγητής Κτηριολογίας, Θ. Βαλεντής -εκτός ωραρίου. Διορθώνει, συζητάει, είναι πάντα κοντά στα παιδιά. Αυτά τελειώσανε! Εντολή άνωθεν. Η Σχολή κλείνει τα βράδια.

Μάιος 1967. “Επιστροφή” στα μαθήματα, χαρτοπωλείο Χρυσικόπουλου, φάτσα στην είσοδο του Ιδρύματος, με τον συνάδελφο και συναγωνιστή Φανούρη και έως σήμερα φίλο αγαπημένο -μέλη της Δ.Ν. Λαμπράκη- ψωνίζουμε υλικά: ριζόχαρτο που αναδεικνύει υπέροχα τα σχέδια με μολύβι.

Ο Φανούρης εξαφανίζεται. Απαγωγή, αθόρυβη! Γι' αυτόν ξεκίναγε η δεινή εμπειρία για τα επόμενα χρόνια...

Από εκείνη τη στιγμή ο αποκλεισμός από τις σπουδές γίνεται πραγματικότητα.

“Δεύτερος γύρος”: Πανεπιστήμια. Τέλος στην ασύγκριτη και δημιουργική εποχή της μοναδικής ζωής των φοιτητικών μας χρόνων. Τώρα ο καθένας από εμάς έπρεπε να αποφασίσει τι θα υπερασπιστεί. Ε, λοιπόν, “Άλλος δρόμος δεν υπήρχε”... Συνείδηση, συνέπεια, αξιοπρέπεια, ό,τι διδαχτήκαμε από τα σπίτια μας κι ό,τι εισπράξαμε από τον κάθε “δάσκαλο” που πιστέψαμε, όπου κι αν τον συναντήσαμε.

Και μπαίνουμε στην περιπέτεια. Παρανομία, επαφές, οικονομική ενίσχυση, προκηρύξεις, διαδήλωση...

Σύλληψη, 28 Νοεμβρίου του 1967. Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών (οδός Ακαδημίας, σημερινό κτήριο ΕΒΕΑ). Καταδίκη με τον Α.Ν. 509 στις 7 Οκτωβρίου 1968 (γενέθλια ημέρα· στον θάλαμο 5 με περίμενε καρυδόμελο από τις συγκρατούμενές μου). Τέσσερα χρόνια στις Γ. Φ. Γυναικών Αβέρωφ (σημερινός Άρειος Πάγος) με την απόλυτη αφοσίωση των γονιών που είχαν δύο παιδιά στις φυλακές και δεν προσπάθησαν να επηρεάσουν τις επιλογές μας.

8 Νοεμβρίου 1968: Διαγραφή από τα μητρώα της Σχολής Αρχιτεκτόνων. Επάνοδος μετά την αμνηστία του Αυγούστου 1973.

Νοέμβριος 1973: ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ.

Εμείς; Καμένο χαρτί. Η επόμενη γενιά θα έδινε τη δική της εκδοχή...

- Η Πηνελόπη Σαββινίδου είναι συν/χος ΤΣΜΕΔΕ.