 |
| σκίτσο του Στάθη από την Ελευθεροτυπία |
του Κώστα Βεργόπουλου
από την Ελευθεροτυπία Ποιοι στοιχηματίζουν σήμερα στην κρατική χρεοκοπία, αποσκοπώντας σε οικονομικά και πολιτικά οφέλη; Φυσικά, αυτοί που επέβαλαν την έννοια του κράτους ως πρόβλημα, απορρίπτοντας εκ προοιμίου κάθε δυνατότητα διορθωτικής δράσης του στην οικονομία και την κοινωνία. Τόσο ο δεξιός δογματισμός όσο και ο αριστερός ποτέ δεν αποδέχθηκαν το ρυθμιστικό ρόλο του κράτους.
Ωστόσο, το δημόσιο έλλειμμα και χρέος επιρρίπτουν τα βάρη στο σύνολο των φορολογουμένων, ενώ αποφέρουν οφέλη σε ορισμένες, κατά περίπτωση, κατηγορίες. Επωφελούνται οι φοροαπαλλασσόμενοι και οι φοροδιαφεύγοντες, αλλά μπορούν επίσης να επωφελούνται οι κοινωνικά αδύναμοι, που χρειάζονται κοινωνική προστασία και αλληλεγγύη. Οταν σήμερα περικόπτονται δημόσιες δαπάνες, ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι αυτό συντελείται εις βάρος αδυνάμων και προς όφελος ισχυρών; Ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι η εξισορρόπηση του δημοσιονομικού ισοζυγίου επιδιώκεται σήμερα εις βάρος της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης; Η τρέχουσα κρίση δημοσίου χρέους και ελλείμματος δεν αφορά μόνον τη σχέση του κράτους είτε με τις ανώνυμες διεθνείς αγορές χρήματος είτε με τις εγχώριες και επώνυμες. Αφορά, ακόμη περισσότερο, τη βασική σχέση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 27, τα έσοδα από την άμεση φορολογία εισοδήματος και περιουσίας ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 12% του ΑΕΠ, ενώ στη χώρα μας φθάνουν μόλις το 6,7%. Ακόμη και στην Ιρλανδία, που στιγματίζεται διεθνώς για «αθέμιτη» μείωση του συντελεστή άμεσης φορολογίας, τα έσοδα από αυτήν ανέρχονται σε 10,5% του ΑΕΠ.
Στη Δανία, τα αντίστοιχα έσοδα ανέρχονται σε 30% του ΑΕΠ, στη Βρετανία σε 16%. Η χώρα μας παραμένει μεταξύ των τελευταίων στην απόδοση άμεσης φορολογίας και μοιραία συγκρίνεται με διεθνείς φορολογικούς παραδείσους, που βρίσκονται σε καραντίνα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Εάν η ελληνική φορολογία ευθυγραμμιζόταν με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, δεν θα υπήρχε πρόβλημα υπερβολικού ελλείμματος.
Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα υπόλογη στην Ευρώπη λόγω πολλαπλών γραφικών αιτιάσεων (σύνταξη στα 45, συχνές βραδινές συνεστιάσεις κ.λπ.), ενώ συστηματικά παρασιωπώνται η πρωτοφανής έκταση της φοροδιαφυγής και η απαράδεκτα χαμηλή φοροεισπρακτική ικανότητά της. Εφ' όσον εξ αυτού επωφελούνται τα υψηλά εισοδήματα και ο μεγάλος πλούτος, εύλογο είναι να προεξοφλείται σύμπραξη της εξουσίας σε αυτό. Οταν στην Ελλάδα κυκλοφορούν περισσότερα «Τσερόκι» και «Καγιέν» από ό,τι στα Αραβικά Εμιράτα, ενώ παράλληλα το βάρος της δημοσιονομικής ισοσκέλισης επιρρίπτεται αποκλειστικά στους συνταξιούχους και μισθοσυντήρητους, ποιος αμφιβάλλει για τον απροκάλυπτα ταξικό χαρακτήρα της φορολογικής πολιτικής, αλλά και για την οικονομική αναποτελεσματικότητά της; Ακολουθώντας τις Γραφές, οι κυβερνήσεις μας σε όσους έχουν πολλά χαρίζουν κι άλλα, ενώ από όσους δεν έχουν, αφαιρούν όλα, ακόμη και τα αναγκαία για την επιβίωση. Αυτό δεν εμπεδώνει την πολιτεία και την οικονομία, αλλά υπονομεύει αμφότερες.
Στην πρόσφατη δεκαετία, η παραγωγικότητα της εργασίας στη χώρα μας αυξήθηκε κατά 25%, ωστόσο οι πραγματικοί μισθοί παρέμειναν στάσιμοι: δεν αυξήθηκαν, αλλά ούτε μειώθηκαν. Με το Μνημόνιο, εγκαινιάζεται αποσύνδεση των μισθών από την εξέλιξη των τιμών. Με τις περικοπές δαπανών για συντάξεις, σχολεία, νοσοκομεία, παιδικούς σταθμούς, η χώρα με τη χαμηλότερη στην Ευρώπη κοινωνική προστασία διευρύνει την ανισότητα μεταξύ των πολιτών, αλλά και την καθυστέρηση έναντι των εταίρων της.
Με την εκποίηση κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, νερού, ηλεκτρικού, ταχυδρομείων, σιδηροδρόμων, αυτοκινητοδρόμων, λιμενικών εγκαταστάσεων, αερολιμένων, περιορίζονται ακόμη περισσότερο τα δημόσια έσοδα και συνεπώς η δυνατότητα άσκησης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στο άμεσο μέλλον. Με την υπογραφή της, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύθηκε να περιορίσει όχι μόνον τις δαπάνες, αλλά και τα έσοδά της κατά 12 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, σε 33%, παρ' όλο που στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανέρχονται σε 48% του ΑΕΠ.
Ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι «αναδιαρθρώνει» τη χώρα, ωστόσο το μόνο που πραγματικά κάνει είναι ότι αποδυναμώνει και αφοπλίζει το κράτος από κάθε δυνατότητα διορθωτικής πολιτικής, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, στην οποία επεκτείνεται ο οικονομικός και κοινωνικός ρόλος του. Ασφαλώς, η χώρα οφείλει να αλλάξει, ωστόσο οι αλλαγές θα έπρεπε να βασίζονται στην κινητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών, όχι στο στιγματισμό και την ενοχοποίησή τους. Εξάλλου, η απομείωση της κρατικής παρουσίας δεν διορθώνει τις ανισότητες, αλλά τις αποχαλινώνει ακόμη περισσότερο. Οι επαγγελλόμενες «αλλαγές» δεν αλλάζουν την κοινωνία, αλλά εξουδετερώνουν το εργαλείο της ενδεχόμενης αλλαγής της. Ισως αυτό είναι προτιμότερο, ώστε να συνειδητοποιηθεί η αθλιότητα σε όλο το μεγαλείο της.
Ωστόσο, το δημόσιο έλλειμμα και χρέος επιρρίπτουν τα βάρη στο σύνολο των φορολογουμένων, ενώ αποφέρουν οφέλη σε ορισμένες, κατά περίπτωση, κατηγορίες. Επωφελούνται οι φοροαπαλλασσόμενοι και οι φοροδιαφεύγοντες, αλλά μπορούν επίσης να επωφελούνται οι κοινωνικά αδύναμοι, που χρειάζονται κοινωνική προστασία και αλληλεγγύη. Οταν σήμερα περικόπτονται δημόσιες δαπάνες, ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι αυτό συντελείται εις βάρος αδυνάμων και προς όφελος ισχυρών; Ποιος άραγε αμφιβάλλει ότι η εξισορρόπηση του δημοσιονομικού ισοζυγίου επιδιώκεται σήμερα εις βάρος της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης; Η τρέχουσα κρίση δημοσίου χρέους και ελλείμματος δεν αφορά μόνον τη σχέση του κράτους είτε με τις ανώνυμες διεθνείς αγορές χρήματος είτε με τις εγχώριες και επώνυμες. Αφορά, ακόμη περισσότερο, τη βασική σχέση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας.
Στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 27, τα έσοδα από την άμεση φορολογία εισοδήματος και περιουσίας ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 12% του ΑΕΠ, ενώ στη χώρα μας φθάνουν μόλις το 6,7%. Ακόμη και στην Ιρλανδία, που στιγματίζεται διεθνώς για «αθέμιτη» μείωση του συντελεστή άμεσης φορολογίας, τα έσοδα από αυτήν ανέρχονται σε 10,5% του ΑΕΠ.
Στη Δανία, τα αντίστοιχα έσοδα ανέρχονται σε 30% του ΑΕΠ, στη Βρετανία σε 16%. Η χώρα μας παραμένει μεταξύ των τελευταίων στην απόδοση άμεσης φορολογίας και μοιραία συγκρίνεται με διεθνείς φορολογικούς παραδείσους, που βρίσκονται σε καραντίνα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Εάν η ελληνική φορολογία ευθυγραμμιζόταν με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, δεν θα υπήρχε πρόβλημα υπερβολικού ελλείμματος.
Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα υπόλογη στην Ευρώπη λόγω πολλαπλών γραφικών αιτιάσεων (σύνταξη στα 45, συχνές βραδινές συνεστιάσεις κ.λπ.), ενώ συστηματικά παρασιωπώνται η πρωτοφανής έκταση της φοροδιαφυγής και η απαράδεκτα χαμηλή φοροεισπρακτική ικανότητά της. Εφ' όσον εξ αυτού επωφελούνται τα υψηλά εισοδήματα και ο μεγάλος πλούτος, εύλογο είναι να προεξοφλείται σύμπραξη της εξουσίας σε αυτό. Οταν στην Ελλάδα κυκλοφορούν περισσότερα «Τσερόκι» και «Καγιέν» από ό,τι στα Αραβικά Εμιράτα, ενώ παράλληλα το βάρος της δημοσιονομικής ισοσκέλισης επιρρίπτεται αποκλειστικά στους συνταξιούχους και μισθοσυντήρητους, ποιος αμφιβάλλει για τον απροκάλυπτα ταξικό χαρακτήρα της φορολογικής πολιτικής, αλλά και για την οικονομική αναποτελεσματικότητά της; Ακολουθώντας τις Γραφές, οι κυβερνήσεις μας σε όσους έχουν πολλά χαρίζουν κι άλλα, ενώ από όσους δεν έχουν, αφαιρούν όλα, ακόμη και τα αναγκαία για την επιβίωση. Αυτό δεν εμπεδώνει την πολιτεία και την οικονομία, αλλά υπονομεύει αμφότερες.
Στην πρόσφατη δεκαετία, η παραγωγικότητα της εργασίας στη χώρα μας αυξήθηκε κατά 25%, ωστόσο οι πραγματικοί μισθοί παρέμειναν στάσιμοι: δεν αυξήθηκαν, αλλά ούτε μειώθηκαν. Με το Μνημόνιο, εγκαινιάζεται αποσύνδεση των μισθών από την εξέλιξη των τιμών. Με τις περικοπές δαπανών για συντάξεις, σχολεία, νοσοκομεία, παιδικούς σταθμούς, η χώρα με τη χαμηλότερη στην Ευρώπη κοινωνική προστασία διευρύνει την ανισότητα μεταξύ των πολιτών, αλλά και την καθυστέρηση έναντι των εταίρων της.
Με την εκποίηση κοινωνικών αγαθών και υπηρεσιών, νερού, ηλεκτρικού, ταχυδρομείων, σιδηροδρόμων, αυτοκινητοδρόμων, λιμενικών εγκαταστάσεων, αερολιμένων, περιορίζονται ακόμη περισσότερο τα δημόσια έσοδα και συνεπώς η δυνατότητα άσκησης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στο άμεσο μέλλον. Με την υπογραφή της, η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύθηκε να περιορίσει όχι μόνον τις δαπάνες, αλλά και τα έσοδά της κατά 12 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, σε 33%, παρ' όλο που στην Ευρωπαϊκή Ενωση ανέρχονται σε 48% του ΑΕΠ.
Ο πρωθυπουργός ισχυρίζεται ότι «αναδιαρθρώνει» τη χώρα, ωστόσο το μόνο που πραγματικά κάνει είναι ότι αποδυναμώνει και αφοπλίζει το κράτος από κάθε δυνατότητα διορθωτικής πολιτικής, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη, στην οποία επεκτείνεται ο οικονομικός και κοινωνικός ρόλος του. Ασφαλώς, η χώρα οφείλει να αλλάξει, ωστόσο οι αλλαγές θα έπρεπε να βασίζονται στην κινητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών, όχι στο στιγματισμό και την ενοχοποίησή τους. Εξάλλου, η απομείωση της κρατικής παρουσίας δεν διορθώνει τις ανισότητες, αλλά τις αποχαλινώνει ακόμη περισσότερο. Οι επαγγελλόμενες «αλλαγές» δεν αλλάζουν την κοινωνία, αλλά εξουδετερώνουν το εργαλείο της ενδεχόμενης αλλαγής της. Ισως αυτό είναι προτιμότερο, ώστε να συνειδητοποιηθεί η αθλιότητα σε όλο το μεγαλείο της.
kvergo@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου