Ποιος θα διαχειριστεί το κενό;

σκίτσο του Sherif Arafa από το CartoonMovement

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

από την Αυγή (19/6)

Στο πολιτικό θέατρο που στήθηκε τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην Αθήνα, μεταξύ Μαξίμου, Συγγρού, Προεδρικού Μεγάρου, Βουλής και τηλεφωνικών καλωδίων, οι σκηνοθέτες κατέβαλαν τεράστια προσπάθεια να σβηστεί από το σκηνικό ένας ενοχλητικός λεκές: τα κινήματα των πλατειών, ο παροξυσμός στον οποίο βρίσκονται ευρύτατα στρώματα, η μαζική αποδέσμευση μιας ραγδαία διευρυνόμενης κοινωνικής πλειοψηφίας από τις καθεστωτικές δυνάμεις του πολιτικού συστήματος.

Παρ’ ότι η τηλεοπτική εικόνα συσχέτιζε τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα με το σκηνικό κατάρρευσης στο ΠΑΣΟΚ, λίγοι τόλμησαν να διατυπώσουν το εξόφθαλμο συμπέρασμα ότι οι εντυπωσιακές σε όγκο και δυναμισμό κινητοποιήσεις, μαζί με την αποτύπωση της λαϊκής οργής στις δημοσκοπήσεις, είναι η πραγματική αιτία της κρίσης διακυβέρνησης.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ του λίγου χρόνου που μπορεί να κέρδισε η κυβέρνηση ή της επικοινωνιακής νίκης που απέσπασε ο Αντώνης Σαμαράς στο σκετς της «συγκυβέρνησης», το καινούργιο στοιχείο είναι ακριβώς αυτό: η κοινωνία, στην πιο μαζική εισβολή της στο προσκήνιο εδώ και δεκαετίες, είναι ο καταλύτης των εξελίξεων. Και, από μια άποψη, είναι το νέο ιδιότυπο πολιτικό υποκείμενο.

Η παρουσία της στις πλατείες και η όλο και πιο σταθερή δημόσια έκφρασή της μπορεί να ακυρώσει το έσχατο τρικ της κυβέρνησης, να επιταχύνει την κατάρρευση του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος, να υποχρεώσει το ήδη διασπασμένο μπλοκ εξουσίας σε πανικόβλητη φυγή μέσω εκλογών, που ούτως ή άλλως αποτελεί επίσημο αίτημα της αντιπολίτευσης και τον μονόδρομο που υποδεικνύει η κοινωνία.

Ο ΑΠΟΗΧΟΣ της εν εξελίξει κοινωνικής έκρηξης στην Ελλάδα έχει φτάσει άλλωστε σε όλες τις μητροπόλεις του καπιταλισμού, μετατρέποντας την αναπηρία της απειλούμενης χρεωκοπίας σε πλεονέκτημά της. Κατά κάποιον τρόπο η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε υπερδύναμη αυτής της κρίσης. Η κατάρρευσή της μπορεί να γίνει η αρχή του τέλους της ευρωζώνης, να προσβάλει τον σκληρό πυρήνα του καπιταλισμού. Και η κοινωνική της αφύπνιση μπορεί να ξαναδώσει στους ευρωπαϊκούς λαούς τη χαμένη τους αυτοπεποίθηση στην αντίσταση και τη διεκδίκηση.

Η χρηματοπιστωτική δικτατορία δεν είναι αήττητη. Αυτό δηλοί, άλλωστε, και η σπουδή των ευρωκρατών να καλύψουν σε λίγα εικοσιτετράωρα χαμένο χρόνο και έδαφος πολλών μηνών: πάρτε και την πέμπτη δόση, πάρτε και το νέο δάνειο, ψηφίστε όπως όπως το Μεσοπρόθεσμο να τελειώνουμε. Αγωνιώδης στήριξη στο χωλό άλογο - το μόνο που προς το παρόν διαθέτουν- από τους πάντες: Σαρκοζί, Μέρκελ, Ομπάμα. Εν ολίγοις, πανικός.

Η ΑΙΣΘΗΣΗ που αποκτά το πλήθος πως η κινητοποίησή του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο επιδρά, μπορεί να επιταχύνει τη ριζοσπαστικοποίησή του με τρόπο που θα εκπλήξει τους πάντες. Όχι μόνο το καθεστώς, αλλά και την αριστερά. Υπάρχει το υποθετικό, αλλά διόλου απίθανο σενάριο μιας συνολικής κατάρρευσης του μπλοκ εξουσίας: πτώση κυβέρνησης, μεσολάβηση εκλογών που δεν αναδεικνύουν ασφαλή για το καθεστώς εναλλακτική, βαθιά ρήγματα στην ιθύνουσα τάξη (το επιχειρηματικό, τραπεζικό και εκδοτικό κατεστημένο), εγκατάλειψη της χώρας από τους εταίρους και μια κοινωνία σε ακόμη μεγαλύτερο παροξυσμό, μοιρασμένη σε ξεσπάσματα οργής από τη μια, σε κύματα καταθετικού και καταναλωτικού πανικού από την άλλη. Εν ολίγοις, χάος. Και τελικά κενό εξουσίας.

Ποιος θα το διαχειριστεί αυτό το χάος; Ποιος μπορεί να διαχειριστεί το χάος προς όφελος του λαού; Ποιος είναι έτοιμος να μεταγγίσει ψυχραιμία και αυτοκυριαρχία στην κοινωνία; Ποιος προετοιμάζεται πραγματικά γι’ αυτό το παράθυρο ευκαιρίας;

ΤΙΠΟΤΕ στην αριστερά δεν αποδεικνύει ότι προετοιμάζεται για κάτι τέτοιο. Κι οι προσπάθειες που καταβάλλονται στον πυρήνα των Αγανακτισμένων, στις λαϊκές συνελεύσεις του Συντάγματος και των άλλων πλατειών, να διαμορφωθεί ένα ελάχιστο πλαίσιο «πολιτικού προγράμματος» είναι ακόμη πρωτόλειες. Ωστόσο το «παράθυρο ευκαιρίας» (ή κινδύνου) μπορεί να ανοιχτεί άμεσα -το «σύστημα» το αντιλαμβάνεται αυτό και η «ευρωκρατία» επιταχύνει τις αποφάσεις της για να προλάβει να δεσμεύσει την κοινωνία με τετελεσμένα.

Η μόνη λογική και αναγκαία αντίδραση κάθε ριζοσπαστικής δύναμης που ενδιαφέρεται πραγματικά για μια προοδευτική έξοδο από την καθολική κρίση είναι η συγκρότηση ενός ευρύτατου μετώπου κομμάτων, ομάδων και των νέων συλλογικοτήτων που αναδεικνύει το ρεύμα των Αγανακτισμένων πάνω σε μια ελάχιστη προγραμματική ατζέντα.

Αν αυτό μπορεί να πάρει και εκλογική έκφραση, ακόμη καλύτερα. Αλλά, και χωρίς αυτήν, μια συμφωνία κοινής δράσης πάνω στο τετράπτυχο «δεν πληρώνουμε το χρέος τους - ανακτούμε την εθνική κυριαρχία - επιβάλλουμε κοινωνικό έλεγχο στην οικονομία- αποκαθιστούμε την αληθινή δημοκρατία» μπορεί να δώσει πολιτική υπόσταση στον νέο συσχετισμό δύναμης που καταγράφεται στην κοινωνία. Κι αυτό απαιτεί τραπέζι διαλόγου τώρα. Ειδάλλως οι σημερινοί πρωταγωνιστές των πλατειών σε μερικά χρόνια θα αναπολούν απλώς τις ανήσυχες μέρες του ελληνικού «Μάη» (και Ιούνη) του 2011.




- Ελλάδα η υπερδύναμη της κρίσης
- Νοσταλγία για τις παλιές καλές μέρες