Σμύρνη, η καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 (Smyrna, the destruction of a cosmopolitan city 1900-1922)

Η σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού και ο ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ, μετά από τέσσερα χρόνια έρευνας, παρουσιάζουν ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη Σμύρνη, με άγνωστο οπτικό υλικό από αμερικανικά και ευρωπαϊκά αρχεία.

Το ντοκιμαντέρ εξετάζει με νέα ματιά τα ιστορικά γεγονότα, κρατώντας αποστάσεις τόσο από μια υπέρμετρα εθνικιστική αφήγηση, όσο και από νεώτερες απόπειρες που αποσιωπούν τα τραγικά γεγονότα της καταστροφής, παραμορφώνοντας την αλήθεια.  Το ιστορικό ντοκιμαντέρ και η παράλληλη έκθεση στο μουσείο Μπενάκη είναι μεγάλης σημασίας όχι μόνο γιατί το ελληνικό κοινό θα δει άγνωστες εικόνες από τη Σμύρνη αλλά και γιατί συγχρόνως οι δύο συνεργάτες φέρνουν μια νέα ματιά στον τρόπο με τον οποίο διηγούνται την ιστορία. Ενενήντα χρόνια μετά την καταστροφή, οι δυο συνεργάτες θέλουν να τιμήσουν τον κόσμο που χάθηκε το 1922 αλλά και συγχρόνως την επιστήμη της ιστορίας.

Ιστορικοί από την Αμερική και την Ευρώπη μιλούν για την κοσμοπολίτικη μητρόπολη της Μ. Ασίας, ενώ Σμυρνιοί – πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς – αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες. Μάλιστα,  τρεις από αυτούς, ξετυλίγουν οικογενειακές μικροϊστορίες από την Ελληνική, την Αρμενική και την Τουρκική πλευρά, σχετικές με τα γεγονότα.

Στην ταινία μιλούν ο Giles Milton (συγγραφέας του βιβλίου «Χαμένος Παράδεισος»), ο Αλέξανδρος Κιτροέφ (Haverford College), ο Θάνος Βερέμης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), η Βικτώρια Σολομωνίδου (Fellow, Kings College), η Ελένη Mπαστέα (New Mexico University, η Leyla Neyzi (Sabanci University) και ο γεννημένος στη Σμύρνη Jack Nalbantian.

Το ντοκιμαντέρ και η ομώνυμη φωτογραφική έκθεση τεκμηριώνονται με σπάνιο φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό που σταχυολογήθηκε από αρχεία της Αμερικής και της Ευρώπης. Για πρώτη φορά δημοσιεύονται άγνωστες εικόνες της Σμύρνης από ιδιωτικές συλλογές, όπως αυτή του Pierre De Gigord, και από τα αρχεία της Library of Congress, του Πανεπιστημίου του Princeton και του Harvard, του Near East Relief, του Imperial War Museum, της Pathe, του Albert Kahn Fondation και άλλων ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Για την ηχητική επένδυση της ταινίας η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψουν τα γεγονότα, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε τραγούδια από τη Σμύρνη και επιτυχίες της εποχής για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του.

Το ντοκιμαντέρ και η φωτογραφική έκθεση βασίζονται στην ιδέα ότι η Σμύρνη παρ' όλο που καταστράφηκε με τραγικό τρόπο κατά κάποιο τρόπο εξακολουθεί να υπάρχει. Εξακολουθεί να είναι μια ιδέα, ένας τρόπος ζωής, που έχει να κάνει με τον κοσμοπολιτισμό, τη Σμύρνη της χαράς της ζωής αλλά και των θρήνων. Τη Σμύρνη μπορεί να την έχει κανείς πάντα μαζί του.

Το ντοκιμαντέρ προβάλλεται στο πλαίσιο της ομότιτλης έκθεσης που φιλοξενεί το Μουσείο Μπενάκη μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου 2012.

Σκηνοθέτης: Μαρία Ηλιού
Επιμέλεια: Μαρία Ηλιού
Ιστορικός Σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ
Μουσική: Νίκος Πλατύραχος
Μοντάζ: Αλίκη Παναγή
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Allen Moore
Παραγωγή: Ελληνική - ΠΡΩΤΕΑΣ 













(Tο ντοκιμαντέρ ανέβασε στο youtube ο krasodad.  Ευχαριστούμε τον αρχικό uploader Froulis)

- Ένα σημείο από την ταινία...

Οι Σμυρνιοί θεωρούσαν ως την τελευταία στιγμή πως δεν θα γινόταν το αδιανόητο. 'Άνοιγαν βλέπεις τα παράθυρά τους κι έβλεπαν 21 πολεμικά πλοία των συμμάχων και ελληνικά στο λιμάνι. Αυτό τους έδινε σιγουριά...
Την υπόλοιπη φρίκη την κατέγραψε η ιστορία και προσπάθησε με πρωτοπροβαλόμενες εικόνες και μαρτυρίες και το ντοκιμαντέρ. Ιστορική παρουσία 3000 χρόνων έσβησε μέσα σε λίγες μέρες.

Άραγε μόνο εγώ έκανα κάποιους παραλληλισμούς με την σημερινή μη συνειδητοποίηση του κινδύνου;


.-.-.-.


"The Great Fire of Smyrna is the name commonly given to the fire that ravaged Izmir/Smyrna from 13 to 17 September 1922. Turkish armed forces systematically burned the city and killed Greek and Armenian inhabitants. This is based on extensive eyewitness evidence from Western troops sent to Smyrna during the evacuation, foreign diplomats/relief workers based at Smyrna and Turkish sources." - www.Wikipedia.org

Robert Davidian's grandfather, George Magarian, born in 1895, educated at the American College at Konya, Turkey and, later, director of the Konya YMCA, filmed Smyrna, Turkey, immediately after it's genocidal destruction.

The resulting 35mm edited nitrate film was hidden in my grandmother's apartment in NYC for 60 years. I was lucky to transfer it to digital before it completely disintegrates. -Robert Davidian 5 March 2008

Three years ago, I met with Fulbrighter, film maker Maria Iliou, in Washington DC to restore the film and transfer it to HD video at Colorlab. This was an initiative by Iliou & PROTEAS, funded by PROTEAS, a Greek not for profit company, that has been saving archival materials about SMYRNA and THE EXCHANGE all around the world the last 3 years. I gave them permission to include this material in their two projects, SMYRNA and EXCHANGE, that will be opening at the BENAKI MUSEUM in December 15th 2011 (SMYRNA) and February 12th 2012 (EXCHANGE) a first presentation of those images in Greece to be done by my agreement.  It is a Maria's Iliou and PROTEAS initiative, funded by BODOSSAKIS FOUNDATION, JF COSTOPOULOS FOUNDATION, ARGYROS FOUNDATION, NICHOLAS BOURAS FOUNDATION, JIM CHANOS, ROY & DIANE VAGELOS FOUNDATION. - Robert Davidian 19 April 2011



- Ράνια, ευχαριστώ!