Πνευματικά δικαιώματα ή πνευματική ελευθερία; Gama ta!
Του Σπύρου Κακουργιώτη από την ΑΥΓΗ
Ως «μεγάλη επιτυχία» και το «πρώτο δυνατό χτύπημα στον ελληνικό χώρο κατά της πειρατείας σε ψηφιακό περιβάλλον» χαρακτήρισαν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, αστυνομία και οργανισμοί προστασίας «πνευματικών δικαιωμάτων», τη σύλληψη, τις προηγούμενες ημέρες, έξι ανθρώπων και τη φίμωση του δημοφιλέστερου ελληνικού διαδικτυακού χώρου που διευκόλυνε χρήστες να ανταλλάσουν μεταξύ τους ψηφιακά αρχεία, του gamato.info (αλλά και την τρομοκράτηση ανάλογων ιστότοπων, που επέβαλλαν στον εαυτό τους «σιγή ασυρμάτου», προσωρινά ελπίζουμε).
Δεν θα σταθούμε τόσο στη νομική πλευρά του ζητήματος (που το πιθανότερο είναι να οδηγήσει στην αθώωσή τους) ή στα, πιθανόν εσκεμμένα, ψεύδη που περιέχονται στην ανακοίνωση της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (ο στοιχειώδης γνώστης της τεχνολογίας των torrents καγχάζει διαβάζοντας ότι οι κατηγορούμενοι «ανέβαζαν» ή «διακινούσαν» «παράνομο ψηφιακό υλικό»: τίποτε παρόμοιο δεν φιλοξενούσε η ιστοσελίδα, το «παράνομο υλικό» παρέμενε και παραμένει στα pc των χρηστών εκείνων που ήθελαν και θέλουν να το μοιράζονται ελεύθερα με άλλους).
Αυτό που κάνει την υπόθεση πραγματικά σημαντική είναι το ότι είναι η πρώτη μάχη που καλούνται να δώσουν επί ελληνικού «εδάφους» οι φίλοι της ελευθερίας.
Τα αποκαλούμενα «πνευματικά δικαιώματα» και η διαμάχη που έχει ξεσπάσει γύρω από αυτά αποκτά σταδιακά μια κεντρική θέση στη διεθνή ατζέντα, με τις ΗΠΑ να προωθούν, εν κρυπτώ και παραβύστω, όπως διαβάζουμε στα Νέα του Σαββάτου, μια διεθνή συνθήκη «κατά της πλαστογραφίας», ουσιαστικά για τον έλεγχο της διακίνησης ψηφιακού υλικού. Είναι η ίδια χώρα που πρωτοστατεί στην επιμήκυνση του χρόνου ισχύος των «πνευματικών δικαιωμάτων» (που φτάνει τα... 95 χρόνια!) με συρρίκνωση, παράλληλα, του ποσοστού των δικαιωμάτων των δημιουργών.
Την ίδια στιγμή, οι «απώλειες» των εταιρειών από την ελεύθερη διακίνηση υλικού στο Διαδίκτυο παρουσιάζονται επίτηδες «φουσκωμένες». Ένα δισ. την τελευταία επταετία τις υπολογίζουν για την Ελλάδα. Μόνο που είναι απόλυτα βέβαιο πως ένα πολύ-πολύ μικρό ποσοστό από αυτό το δισ. θα κατέληγε στις τσέπες των ενδιαφερομένων αν οι χρήστες ήσαν υποχρεωμένοι να πληρώσουν, π.χ., 20 ή 30 ευρώ για ένα cd πρακτικά μηδενικού κόστους. Κι αυτό γιατί το downloading είναι σαν την γευσιγνωσία: δοκιμάζοντας μια πηρουνιά δεν σημαίνει ότι θα φας υποχρεωτικά ολόκληρο το πιάτο!
«Και με τα δικαιώματα των δημιουργών τι γίνεται;» θα αντιτείνει κάποιος. «Η δουλειά τους δεν πρέπει να αμείβεται;» Ασφαλώς, αρκεί να μην επιδιώκουν να αποκαταστήσουν και τα... τρισέγγονά τους. Κάλλιστα θα μπορούσε να ενσωματωθεί ένα μικρό ποσοστό στην τιμή των ηλεκτρονικών υπολογιστών ή της παροχής σύνδεσης στο Διαδίκτυο, όπως ήδη γίνεται με τα βιβλία.
Ας μην γελιόμαστε. Κανέναν δεν τον έπιασε ο πόνος για τους δημιουργούς. Το πραγματικό διακύβευμα αφορά κυρίως το λογισμικό που διακινείται ελεύθερα στο Ίντερνετ και δευτερευόντως την αμερικανική μουσική και κινηματογραφική βιομηχανία. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια μάχη για τον έλεγχο των παραγωγικών μέσων του (εγγύς) μέλλοντος ή, επί το μαρξιστικότερον, μια μάχη όπου οι (κομμουνιστικές, κατά κυριολεξίαν) ανάγκες και παραγωγικά μέσα της νέας οικονομίας της γνώσης ασφυκτιούν μέσα στις παραγωγικές σχέσεις του σήμερα.
Μια μάχη της πνευματικής ελευθερίας απέναντι στα πνευματικά δικαιώματα...
----------------------------------------------------------------------------------
Παραλογισμοί και παρανομία...
Του Πάσχου Μανδραβέλη από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Είναι σίγουρο ότι, αν μπορούσαν, οι δισκογραφικές εταιρείες θα είχαν ποινικοποιήσει και το σφύριγμα. Διότι και αυτό έχει κάποιο μελωδικό σκοπό, οπότε υπό την ευρεία έννοια των δικαιωμάτων – όπως οι Αμερικανοί προωθούν παγκοσμίως – είναι παραβίαση της πνευματικής ιδιοκτησίας. Αν μάλιστα περάσουν και κάποιο νόμο για πληρωμή δικαιωμάτων από όσους σφυρίζουν, θα αυξηθεί και η απασχόληση: θα χρειαστούν εκατοντάδες «σφυριχτοφύλακες» που θα περιδιαβαίνουν τους δρόμους για να μαζεύουν τα «νόμιμα» ποσοστά.
Μπορεί να φαντάζει αστείο, αλλά με τη φόρα που έχουν πάρει οι επιχειρήσεις media μπορεί σύντομα να το δούμε κι αυτό. Ποιος θα φανταζόταν πριν από μερικά χρόνια ότι θα γίνονταν στην Ελλάδα συλλήψεις (!) διαχειριστών ιστοσελίδων, οι οποίοι δεν μοίραζαν οπτικοακουστικό υλικό, αλλά μεσολαβούσαν μεταξύ των χρηστών οι οποίοι αντάλλασσαν αρχεία ήχου ή εικόνων.
Αυτή η ανταλλαγή ήταν παλαιότερα νόμιμη στο πλαίσιο της δικαιολογημένης χρήσης. Τώρα, με τις πιέσεις των λόμπι στις ΗΠΑ, ποινικοποιούνται παγκοσμίως.
Το πρόβλημα ξεκινά από τις ΗΠΑ. Η βιομηχανία των media φθίνει επειδή η τεχνολογία άλλαξε τους όρους διανομής των προϊόντων. Παλιά, τα πνευματικά έργα χρειάζονταν κάποιο υλικό μέσο (χαρτί, βινύλιο κ.λπ.) για να ανατυπωθούν. Τώρα τα αντίγραφα γίνονται με μηδενικό κόστος και χωρίς υλικό μέσο. Οι επιχειρήσεις media, όμως, επειδή έχουν γιγαντωθεί, αδυνατούν να κατανοήσουν ότι η εποχή άλλαξε και πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας των.
Όπως γίνεται με τη δημόσια γραφειοκρατία, έτσι και οι ιδιωτικές γραφειοκρατίες των επιχειρήσεων καταφεύγουν στην ισχύ του κράτους για να εξασφαλίσουν την προσοδοθηρία τους σε βάρος της κοινωνίας. Έτσι, ενώ η ισχύς των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας των πνευματικών έργων πρωτοξεκίνησε για μια οκταετία, σήμερα με την ψήφο των – νομίμως αργυρώνητων – Αμερικανών βουλευτών έφτασε τα 70 χρόνια. Οι εταιρείες media χρηματοδοτούν τις προεκλογικές τους καμπάνιες κι αυτοί, κάθε φορά που λήγει η προστασία ενός πνευματικού έργου, προσθέτουν μια εικοσαετία.
Έγινε το 2004: λίγο πριν λήξει το copyright του Μίκι Μάους («ανήκει» στην Disney), το Κογκρέσο πέρασε νόμο που επέκτεινε την ισχύ «προστασίας» των πνευματικών έργων από τα 50 στα 70 χρόνια. Το 2012 λήγει το copyright των πρώτων ηχογραφήσεων των Beatles. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη ξεκίνησαν συζητήσεις για παράταση του copyright για είκοσι ακόμη χρόνια.
Στην ουσία, δηλαδή, έχουμε μια νομιμοποιημένη κλοπή δημόσιας περιουσίας (όταν τελειώνει η προστασία, τα πνευματικά έργα γίνονται δημόσιο κτήμα) προς όφελος, υποτίθεται, των καλλιτεχνών. Μόνο που, μετά 50 χρόνια προστασίας, δεν ζει κανείς απ’ αυτούς να την απολαύσει. Η προστασία είναι μόνο των εταιρειών, οι οποίες, σημειωτέον, δίνουν στους καλλιτέχνες 2-7% των εσόδων.
Η αμερικανική ισχύς επιβάλλει αυτόν τον κερδοφόρο για λίγους παραλογισμό σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμη και η νόμιμη στο παρελθόν ανταλλαγή πνευματικών έργων (π.χ. ο δανεισμός ενός βιβλίου) θεωρείται από τις εταιρείες – και διώκεται από τις αστυνομίες – ως κλοπή. Και όχι μόνο διώκεται, αλλά η ημέτερη ΕΛ.ΑΣ. πλειοδοτεί αφενός με συλλήψεις και αφετέρου με την αναπαραγωγή στα Δελτία Τύπου της ψευδών στατιστικών στοιχείων που ανερυθρίαστα κυκλοφορούν διάφοροι λομπίστες της παράλογης ιδιοκτησίας.
----------------------------------------------------------------------------------
Τι, εγώ δεν το είπα πρώτος; Άρα, για 70 χρόνια, μου ανήκει και πρέπει να πληρώνομαι! :)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου