ΔΝΤ «βόμβα νετρονίου, που σκοτώνει τους ανθρώπους και αφήνει όρθια τα κτίρια»

Ο τίτλος είναι από δήλωση του τότε προέδρου της Βενεζουέλας Κάρλος Αντρές Πέρες. Τον δανείστηκα από άρθρο της Καθημερινής στις 23/03/10 για τις συνέπειες που είχαν όσα κράτη προσέφυγαν στο ΔΝΤ:

 σκίτσο από ΑΝΕΜΟΓΚΑΣΤΡΙ

Απ’ όπου πέρασε το ΔΝΤ

Tης Ευρυδικης Μπερση

Η ελληνική κυβέρνηση αποτελείται από φλογερούς κρυπτο-επαναστάτες, που οραματίζονται μαζικά ξεσπάσματα και βίαιες κοινωνικές ανατροπές. Δεν εξηγείται αλλιώς η κυβερνητική προθυμία να οδηγηθεί η χώρα στην αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Η διεθνής εμπειρία είναι αμείλικτη. Ξανά και ξανά, χώρες που επιχείρησαν να υπερβούν κρίσεις, εφαρμόζοντας τους επαχθείς όρους που συνοδεύουν τα δάνεια του ΔΝΤ έζησαν οξύτατες κοινωνικές αναταραχές.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Κάρλος Αντρές Πέρες είχε χαρακτηρίσει το ΔΝΤ «βόμβα νετρονίου, που σκοτώνει τους ανθρώπους και αφήνει όρθια τα κτίρια» - και σύντομα η βόμβα σάρωσε την κυβέρνησή του. Με αφορμή τις αυξήσεις στα εισιτήρια των μέσων μεταφοράς, (ένα από τα μέτρα που επέβαλε το ΔΝΤ προκειμένου να δανείσει τη χώρα) ξέσπασε τον Φεβρουάριο του 1989 πρωτοφανούς βιαιότητας εξέγερση που κόστισε εκατοντάδες ζωές. Η καθοριστική αυτή ιστορική στιγμή διαμόρφωσε τις κοινωνικές συνθήκες που το 1998 οδήγησαν στην εκλογή του φορέα ριζοσπαστικών αλλαγών προέδρου Ούγκο Τσάβες.

Στη Βολιβία, το 2003, ο επιχειρηματίας πρόεδρος που εφάρμοζε τους όρους του ΔΝΤ διασώθηκε από τα πλήθη, ξεφεύγοντας από το προεδρικό μέγαρο κρυμμένος μέσα σε ασθενοφόρο. Είχε αντιγράψει το κόλπο της κινηματογραφικής απόδρασης από τον συνάδελφό του, πρόεδρο της Αργεντινής, που το 2001 είχε γλιτώσει την πολιορκία των οργισμένων διαδηλωτών διαφεύγοντας με ελικόπτερο. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’90 η Αργεντινή ήταν ο καλύτερος μαθητής του ΔΝΤ, ως εκ τούτου ανταμείφθηκε με την επιστροφή της στην ακραία φτώχεια και με τη σοβαρότερη εξέγερση των τελευταίων ετών στη μαθημένη από εξεγέρσεις Λατινική Αμερική.

Η επιμονή του ΔΝΤ να επιβάλλει περιοριστικά μέτρα σε περιόδους οικονομικής κρίσης, να ζητάει δηλαδή από οικονομίες που διψούν για ρευστό να περικόψουν δραστικά τις δαπάνες, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην επιδείνωση των κρίσεων. Το 1998, όταν το ΔΝΤ επέβαλε στη βυθισμένη στην κρίση Ινδονησία να περικόψει τις επιδοτήσεις στα τρόφιμα και στην κηροζίνη, (το καύσιμο των οικιακών φούρνων), ξέσπασε, τι άλλο, βίαιη κοινωνική εξέγερση. Ο επικριτής του ΔΝΤ, νομπελίστας οικονομολόγος Τζότζεφ Στίγκλιτς, επισημαίνει ότι «σε πολλές χώρες ο κόσμος λέει “το ΔΝΤ”, όπως θα έλεγε “η πανούκλα” ή “η Μεγάλη Υφεση” και χωρίζει την ιστορία στο “πριν” και στο “μετά” από το ΔΝΤ».

Από το πρόσφατο κύμα χωρών που αναγκάστηκαν να προσφύγουν στο ΔΝΤ, μόλις τρεις (Μεξικό, Πολωνία, Κολομβία) κατάφεραν να δανειστούν άνευ όρων, μέσω ενός καινούργιου μηχανισμού στήριξης που λέγεται FCL. Κάποιες άλλες όπως π. χ. η Λεττονία, που εφάρμοσε τους όρους του ΔΝΤ και είδε το ΑΕΠ της να συρρικνώνεται κατά 25% σύρθηκαν σχετικά «καρτερικά» στην γκιλοτίνα, ανατρέποντας, απλώς, την κυβέρνησή τους. Το ΔΝΤ αποκλείεται να κάνει στην Ελλάδα τη χάρη να τη δανείσει χωρίς όρους, αλλά και η Ελλάδα αποκλείεται να επιδείξει την λεττονική καρτερικότητα.