από την Ελευθεροτυπία
Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα ο πρόεδρος Σαρκοζί απέρριψε την απεμπλοκή από το ευρώ και την επιστροφή στο φράγκο: «Αυτό θα οδηγούσε τη Γαλλία σε διεθνή απομόνωση, διάλυση του ευρώ, τέλος της Ευρώπης». «Επικίνδυνη ταυτολογία» η προεδρική ρήση για τη γαλλική «Μοντ»: υποθάλπει εξ αντιδιαστολής την ανερχόμενη καχυποψία της κοινής γνώμης ότι το ευρώ ευθύνεται για όλα τα δεινά.
Μετά την αρνητική ετυμηγορία του γαλλικού δημοψηφίσματος (2005), σημειώνει, δεν αρκεί «κατηγορική προσταγή» για να πεισθούν οι λαοί. Επιβάλλεται τεκμηριωμένη και πειστική επιχειρηματολογία προς υποστήριξη του ευρώ και της Ευρώπης.
Η Ιατρική έχει αποδείξει ότι ο κάθε οργανισμός επιλέγει, από πολύ καιρό πριν, τις ασθένειες στις οποίες τελικά υποκύπτει. Ετσι συμβαίνει με το ευρώ: όχι διότι ήταν μοιραίο ούτε διότι ήταν ζήτημα φιλοσοφικών προϋποθέσεων, αλλά διότι τα σημερινά προβλήματά του προκύπτουν από τον τρόπο διαχείρισής του. Με τη σημερινή κρίση, οι αρνητές του πιστεύουν ότι δικαιώνονται, οι υποστηρικτές του απελπίζονται. Ομως, η απαιτητική κοινή γνώμη αξιώνει συγκεκριμένες εξηγήσεις, καθ' όσον ούτε το όφελος ούτε το κόστος από το ευρώ αποτιμώνται, ενώ, με τη συνθηματολογική αντιπαράθεση, ουδείς αποβαίνει σοφότερος.
Βασικό επιχείρημα για τη δημιουργία του ευρώ και την ένταξη σε αυτό υπήρξε ότι θα χαμήλωνε αισθητά το κόστος του χρήματος και δανεισμού για όλους τους εταίρους, ιδίως για τον ευρωπαϊκό Νότο, που παραδοσιακά έπασχε από υπερβολικό χρηματοπιστωτικό κόστος. Η προσδοκία αυτή δεν διαψεύσθηκε, αλλά δικαιώθηκε. Στην 7ετία 2001-2007 κυκλοφόρησε στην Ευρώπη άφθονο δανειακό χρήμα με χαμηλό κόστος. Αυτό δεν συνιστά αιτία της κρίσης, όπως αβασάνιστα διατείνεται σήμερα η συντηρητική μονεταριστική πλευρά, αλλά θα μπορούσε να έχει λειτουργήσει θετικά προς περαιτέρω ανάπτυξη, απασχόληση και εισόδημα.
Η κρίση δεν δημιουργήθηκε λόγω αφθονίας χρήματος, αλλά λόγω υστέρησης του εισοδήματος, ιδίως λόγω ανισοκατανομής του, που είχε συνέπεια όχι την πολυδιαφημισμένη υπερκατανάλωση, αλλά τη δραματική υποκατανάλωση, ακόμη και τον αποκλεισμό από κάθε κατανάλωση σοβαρού τμήματος του πληθυσμού. Η πόλωση στην κατανομή εισοδημάτων ανήλθε σήμερα στα επίπεδα της δεκαετίας του 1920-30. Αυτό διαπιστώνεται στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, ακόμη περισσότερο στις περιφερειακές χώρες της, και κατ' εξοχήν στην Ελλάδα που καταγράφει τις υψηλότερες επιδόσεις στη συγκέντρωση πλούτου, στη φτώχεια, στους κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Δεν ευθύνεται το φθηνό χρήμα για τη σημερινή κοινωνική κατάρρευση, αλλά η ολιγαρχική διαχείριση και ιδιοποίησή του, πεδία στα οποία η χώρα μας, ως γνωστόν, «διαπρέπει» στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Η συντηρητική πλευρά σήμερα ενοχοποιεί το φθηνό χρήμα, που εισέρρευσε με το ευρώ, παρακάμπτοντας την όξυνση κοινωνικών ανισοτήτων, όπως και ότι εξ αυτού κάποιοι άντλησαν υπέρμετρο, αθέμιτο, αντικοινωνικό όφελος.
Η νοσταλγία της επανόδου σε κάποια μυθική «πτωχή, αλλ' έντιμη Ελλάδα» της προ-ευρώ εποχής αποτελεί αντιδραστική φαντασίωση, ιδίως στο μέτρο που συνδέεται άρρηκτα με φανταστικού μεγέθους υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, δραματική επέκταση ανεργίας και κοινωνικών αποκλεισμών, στρατοσφαιρική εκτίναξη σε πραγματικούς όρους υπέρ των δανειστών κάθε κατηγορίας χρέους, είτε δημόσιου είτε ιδιωτικού. Ισως κάποτε αυτή η φαντασίωση γίνει πραγματικότητα, αλλά οπωσδήποτε, εάν και όταν αυτό συμβεί, δεν θα είναι επιτυχία για καμιά πλευρά, αλλά βέβαιη αποτυχία για αμφότερες. Εάν το ευρώ αποδειχθεί «λάθος», αυτό δεν εξαρτάται από αυτοπραγματοποιούμενες κερδοσκοπικές, οικονομικές και πολιτικές «προσδοκίες», αλλά από τη βούληση και ικανότητα των εταίρων να το θωρακίσουν.
Η τρέχουσα κρίση στις περιφερειακές χώρες της Ευρώπης αποκαλύπτει προβληματική λειτουργία του ευρώ για ολόκληρη τη νομισματική ένωση. Πρόβλημα δεν είναι η υστέρηση ανταγωνιστικότητος των αδύναμων εταίρων, αλλά η περιδεής γερμανική αντιμετώπιση, που απορρίπτει την κοινοτική διαχείριση των κινδύνων, επιρρίπτοντας ολόκληρο το κόστος προσαρμογής στους αδύναμους, με αρνητικές επιπτώσεις για το σύνολο της ένωσης. Ο νομπελίστας Ρόμπερτ Μάντελ σημείωνε (1961): «Η νομισματική ηγεμονία συνεπάγεται για τον ηγεμόνα το κόστος σταθεροποίησης των ηγεμονευομένων».
Στο 19ο αιώνα, η βρετανική αυτοκρατορία σταθεροποιήθηκε με βρετανικές επενδύσεις στο εξωτερικό. Μεταπολεμικά, η αμερικανική σταθεροποιήθηκε με γιγαντιαία προγράμματα Μάρσαλ. Σήμερα, η Ευρώπη όχι μόνο δεν σταθεροποιεί τους αδύναμους κρίκους της, αλλά, με προγράμματα λιτότητος και απειλές κυρώσεων, τους υπονομεύει και αποσταθεροποιεί ακόμη περισσότερο. Η ευρωζώνη, ενόσω αποποιείται την κοινοτικοποίηση των κινδύνων, αποδέχεται στην πράξη όχι μόνον την κοινοτικοποίηση της αποτυχίας της, αλλά και την οικονομική και κοινωνική συρρίκνωση του συνόλου των εταίρων της.
- Τα δύο σκίτσα είναι του Lubomir Kotrha (πηγή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου