Αριστερές κακοτοπιές

του Ανδρέα Γεωργοπάλη

του Βασίλη Πεσμαζόγλου
από ΑΥΓΗ (1/08/2010)

Με αφορμή δύο κείμενα ( Κ. Λαπαβίτσα και Στ. Κουβελάκη· βλ. στα σημερινά «Ενθέματα», σ. 26 και 27), που αναφέρονται σε άρθρο μου στα προηγούμενα «Ενθέματα» (25.7), μερικές πρόσθετες παρατηρήσεις.

1. Η σύγκριση ανάμεσα σε μια υπαρκτή δεινή κατάσταση και σε μια υποθετική διάδοχη ενέχει δυσκολίες. Η εναλλακτική λύση φαντάζει ελκυστικότερη. Η άποψη «στάση πληρωμών-έξοδος από την ΟΝΕ», που πρεσβεύει πάγια το ΚΚΕ και εσχάτως ένα σεβαστό μέρος του ΣΥΡΙΖΑ, μάς πηγαίνει σε έναν κόσμο φανταστικό. Ευκταίο για μερικούς (απομονωτικός «σοσιαλισμός σε μία χώρα»), αλλά, κατ’ ουσίαν, χαοτικό και επίφοβο. Για λόγους οικονομικούς όσο και ιδεολογικοπολιτικούς, που ήδη εξήγησα.

2. Το διάγραμμα που παρουσιάζει ο Κ. Λαπαβίτσας, ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι τα στοιχεία
αναλογίας και κατανομής χρέους/ΑΕΠ είναι ακριβή (το λέω επειδή δεν γνωρίζω πώς προκύπτουν), δεν αναιρεί τη βασική μου διαπίστωση: η Ελλάδα κατέληξε στο χείλος της παύσης πληρωμών λόγω ενός εκρηκτικού συνδυασμού: α­) εξωτερικών ανισορροπιών-απώλειας ανταγωνιστικότητας, β) μεγάλου και διογκούμενου δημοσίου ελλείμματος-χρέους, γ) κρίσης αξιοπιστίας λόγω κραυγαλέων στατιστικών λαθροχειριών. Η παθογένεια του ελληνικού κράτους υπήρξε, δηλαδή, καθοριστική. Μόνον έτσι εξηγείται ότι έγινε «δακτυλοδειχτούμενο» -- στο κάτω κάτω, άλλες χώρες έχουν μεγαλύτερο ιδιωτικό χρέος.

3. Τυχόν παύση πληρωμών, στην οποίαν σημειωτέον ποντάρει η πλέον κερδοσκοπική μερίδα του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, θα σημάνει αναγκαστικά τεράστια περιστολή των δημοσίων δαπανών. Εκτός ΟΝΕ και εντός δραχμής, η κάλυψή τους από το νομισματοκοπείο θα οδηγήσει στον γνώριμο φαύλο κύκλο πληθωρισμού-υποτιμήσεων. Συγχρόνως, τράπεζες και εταιρείες με δάνεια σε ευρώ θα καταρρεύσουν. Ο συγγραφέας, αν και ελαχιστοποιεί τις ποικίλες συνέπειες, αναγνωρίζει ότι θα προκύψουν χαοτικές συνθήκες· εμπιστεύεται όμως το «λαϊκό κίνημα», όσο και κάποιο δρακόντειο κράτος (ποιο;), που θα επιληφθεί ασκώντας εκτεταμένο δημόσιο έλεγχο (άνευ διαφθοράς;). Η αλυσιδωτή αυτή αντίδραση μάς πηγαίνει, φοβούμαι, προς Αλβανία του Χότζα.

4. Το άλλο κείμενο (Στ. Κουβελάκη), θέτει το ζήτημα του ευρωπαϊσμού. Η Ευρώπη, και μαζί της ο κόσμος όλος, έχει πράγματι αλλάξει από τη δεκαετία του ’80. Ας είμαστε όμως πραγματιστές: ιδίως στις σημερινές συνθήκες διεθνούς ρευστότητας-αβεβαιότητας, η Ε.Ε. παραμένει για την Ελλάδα πολύτιμο οικονομικό-πολιτικό αγκυροβόλιο. Η ίδια η ΟΝΕ βρίσκεται σήμερα, εξ ανάγκης, σε φάση αναμόρφωσης: εκ των πραγμάτων τίθεται το ζήτημα μεγαλύτερης πολιτικής ενοποίησης, αλλά και της δοσολογίας-ισορροπίας ανάμεσα στο στοιχείο της πειθαρχίας και της αλληλεγγύης. Στο σύνθετο αυτό παίγνιο διαμορφώνονται συμμαχίες κρατών με διαφορετικά συμφέροντα και αντιλήψεις -- λ.χ. ένα μπλοκ «Νοτίων», ίσως και με τη Γαλλία.

5. Η ευρωπαϊκή Αριστερά όντως τελεί σε στρατηγική αμηχανία. Όμως η αναγνώριση της αμηχανίας, η συμμετοχή σε αυτήν και στις συλλογικές ζυμώσεις αναζήτησης διεξόδων είναι προτιμότερη από «ρήξεις» με πρωτοπόρο κάποιαν ελληνική Αριστερά. Ας είμεθα πιο προσγειωμένοι, πιο ταπεινοί, με λιγότερες βεβαιότητες. Και προσοχή στις κακοτοπιές.

Αν και ακούω ότι η επανάληψη είναι μήτηρ μαθήσεως, προσπάθησα να είμαι σύντομος. Καλό Αύγουστο.


[Σχόλια και παρατηρήσεις για το άρθρο στο ιστολόγιο των Ενθεμάτων]

*Ο Βασίλης Πεσμαζόγλου διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου