Η "αραβική άνοιξη" στη σκιά του θανάτου του Λάντεν...

Miguel Villalba Sánchez (Elchicotriste) από CartoonMovement

της Ελένης Τζερεζόλε

από την Αυγή (3/5)

Η είδηση του θανάτου του Οσάμα Μπιν Λάντεν, στο πλαίσιο επιχείρησης αμερικανικών ειδικών δυνάμεων στα βορειοδυτικά του Πακιστάν, στην πόλη Αμποταμπάντ (την οποία ίδρυσε το 1853 ο Βρετανός Τζέιμς Άμποτ το 1853, μετά από την προσάρτηση της επαρχίας Παντζάμπ) έκανε, όπως ήταν απολύτως αναμενόμενο, τον γύρο του κόσμο. Σχεδόν δέκα χρόνια μετά από τις επιθέσεις στους Διδύμους Πύργους τον Σεπτέμβριο του 2001, ο κύκλος φαίνεται να ολοκληρώνεται: ο εγκέφαλος της επιχείρησης που έπληξε την υπερδύναμη στην καρδιά της είναι πλέον και βιολογικά νεκρός. Αν και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν στο μέλλον αποκαλύψεις σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες διεξήχθη η επιχείρηση -η CIA επί μήνες παρακολουθούσε τον "στόχο"-, ωστόσο το βέβαιο είναι ότι η εξέλιξη έρχεται να προστεθεί σε ένα ήδη σύνθετο και "φορτωμένο" περιβάλλον στον αραβικό κόσμο...

Πράγματι, ακριβώς την περίοδο που οι αραβικοί λαοί, ο καθένας με τις ιδιαιτερότητές του και τα συγκεκριμένα ιστορικά του δεδομένα, δημιουργούν την "αραβική άνοιξη", ο θάνατος του Λάντεν δημιουργεί νέα δεδομένα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ (πλέον, ποια μορφή θα λάβει ο "πόλεμος κατά της τρομοκρατίας" που ήταν την τελευταία 10ετία ο "μπούσουλας", βάσει του οποίου προσανατολιζόταν η εξωτερική δράση της Ουάσιγκτον;), αλλά και σε ό,τι αφορά στις ίδιες τις αραβικές εξεγέρσεις. Τι κατεύθυνση θα λάβουν τελικά; Μπορεί μέχρι στιγμής οι εξεγέρσεις στην Τυνησία, την Αίγυπτο ή την Υεμένη να μην έγιναν στο όνομα των ισλαμιστικών ιδεωδών, ηγετών τύπου Μπιν Λάντεν, ωστόσο τίποτε δεν διασφαλίζει τη μελλοντική τους πορεία... Ότι δηλαδή το κομμάτι των κοινωνιών αυτών που υποστηρίζει τη βία του είδους της Αλ Κάιντα δεν θα καταφέρει τελικά, μετά από την πτώση των δικτατοριών, να ανέλθει στην εξουσία, "κλειδώνοντάς" την για τα επόμενα χρόνια, στο όνομα της επιστροφής στο χαλιφάτο και των αναχρονιστικών περί Ισλάμ αντιλήψεων...

Αρκετοί ερευνητές (όπως στη Γαλλία ο Ζιλ Κεπέλ ή ο Ολιβιέ Ρουά) θεωρούσαν εδώ και καιρό ότι ο ισλαμισμός τύπου Αλ Κάιντα και Μπιν Λάντεν έχει ήδη κατά κράτος ηττηθεί, καθώς οι ιδέες του δεν έβρισκαν σοβαρό αντίκτυπο στις μουσουλμανικές μάζες. Επρόκειτο, με άλλα λόγια, για τον πρώτο, τον πολιτικό κατά κάποιο τρόπο, θάνατο του ισλαμιστή ηγέτη... Η μεγάλη εξέγερση της πλατείας Ταχρίρ, στο Κάιρο, πριν από τρεις μήνες, όπου κυριαρχούσαν τα συνθήματα για δημοκρατία και ελευθερία των νέων που χρησιμοποιούσαν για τη διοργάνωση των διαδηλώσεων το twitter και το facebook, δεν είχε διόλου "άρωμα" ισλαμισμού... Αυτό όμως κατά πόσο θα συνεχίσει να ισχύει;

Πρόσφατα ο Χένρι Κίσινγκερ παρατήρησε ότι "σπανίως οι επαναστάτες επιβιώνουν των επαναστατικών διαδικασιών", εξηγώντας ότι συνήθως υφίσταται ένα δεύτερο κύμα, που κινείται σε διαφορετική κατεύθυνση από την αρχική... Τούτο θα είναι και το ζητούμενο των επόμενων μηνών και ετών: κατά πόσο δηλαδή η αραβική κοινή γνώμη θα συνεχίσει να κινείται στην τροχιά του δημοκρατικού εκσυγχρονισμού των κοινωνιών της ή αν τελικά θα επιλέξει μια συντηρητική στροφή στην κατεύθυνση των οπισθοδρομικών ιδανικών της Αλ Κάιντα και του Λάντεν. Αν τελικά επέλθει η δεύτερη εκδοχή, θα πρόκειται για μια μεταθανάτια νίκη του Μπιν Λάντεν...