Κι όμως, το Μνημόνιο πέτυχε

σκίτσο του Στάθη από την Ελευθεροτυπία

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου 

από την Αυγή της Κυριακής

 

Αγαπημένο μότο των ημερών, ένα χρόνο από τον εγκλεισμό μας στη φυλακή της τρόικας, είναι ότι το Μνημόνιο έχει αποτύχει παταγωδώς. Ακόμη και οι φανατικοί υποστηρικτές του στα καθεστωτικά μέσα, ή οι κυβερνητικοί παράγοντες στις διακριτικές εκμυστηρεύσεις τους διεκτραγωδούν την αποτυχία του. Στους διασκεδαστικούς απολογισμούς, ως κριτήριο πιστοποίησης της αποτυχίας αναφέρεται η πορεία των spread των ομολόγων μέχρι τις 1300 μονάδες. Η κυβερνητική παρωδία προσφέρει επίσης ως πειστήρια αποτυχίας του Μνημονίου την καθίζηση των φορολογικών εσόδων, το υψηλό έλλειμμα, την αύξηση του χρέους, τον πληθωρισμό, την ύφεση, τη διεύρυνση των επισφαλών δανείων κ.ά.

Αλλά, τα κριτήρια που χρησιμοποιούν οι απολογητές του Μνημονίου για να πιστοποιήσουν την αποτυχία του είναι μόνο οι επίσημα διακηρυγμένοι στόχοι. Δηλαδή οι δημοσιονομικοί. Το Μνημόνιο, λοιπόν, πράγματι απέτυχε, αν υποθέσει κανείς ότι ο αποκλειστικός στόχος του ήταν η επαναφορά της χώρας στον δρόμο της δημοσιονομικής αρετής. Στην πραγματικότητα, όμως, έλλειμμα και χρέος μάλλον ήταν οι χάντρες που πρόσφεραν στους ιθαγενείς οι άποικοι. Ή, καλύτερα, τα μέσα άσκησης της δημοσιονομικής τρομοκρατίας. 

 

ΟΠΩΣ αποκαλύπτουν οι «κομμένες» εκμυστηρεύσεις του Στρος Καν, αλλά και ο καταιγισμός πληροφοριών για συζητήσεις που είχαν κάνει κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι (ο Μπαρόζο, ο Τρισέ, ο Σαρκοζί, η Λαγκάρντ) ήδη από την άνοιξη του 2009, το ενδεχόμενο να προσφύγει η Ελλάδα στο ΔΝΤ συζητείτο, έστω και ως υπόθεση εργασίας, τόσο με την τότε κυβέρνηση Καραμανλή όσο και με την αντιπολίτευση του «λεφτά υπάρχουν», όταν τα spread κοιμούνταν τον ύπνο του δικαίου. Ο λόγος που όλοι αυτοί διερευνούσαν το ενδεχόμενο μιας κατάστασης «έκτακτης ανάγκης» ήταν όχι ότι το πρόβλημα της κρίσης χρέους ήταν ανύπαρκτο, αλλά το αντίθετο: γνώριζαν πολύ καλά ότι η πολιτική απαλλαγής των ευρωπαϊκών τραπεζών από τα τοξικά παράγωγα και τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007, ο πακτωλός δισεκατομμυρίων που τους πρόσφεραν, αργά ή γρήγορα θα μεταφραζόταν σε κρίση κρατικού χρέους. Με πρώτα θύματα τους αδύναμους κρίκους της ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα.
 

ΓΙΑ ΤΗΝ ευρωπαϊκή ελίτ οι επιλογές ήταν σαφείς:

• πρώτον, σώζουμε και πάλι τις τράπεζές μας, 

• δεύτερον, μεταφέρουμε το βασικό κόστος της «διάσωσης» στην ευρωπαϊκή «χωματερή», στον Νότο, 

• τρίτον, επιλέγουμε να πληρώσει το κόστος αυτό η εργασία και τα απομεινάρια του κοινωνικού κράτους.

Από την άποψη αυτή, ισχύει η παρατήρηση ότι για την πολιτική και οικονομική ελίτ, ακόμη κι αν δεν υπήρχε η κρίση χρέους, θα έπρεπε να εφευρεθεί. Ή, όπως λένε κάποιοι «αθυρόστομοι» πολιτικοί, «ευτυχώς που ήρθε η τρόικα να μας επιβάλει διαρθρωτικές αλλαγές που έπρεπε να τις έχουμε κάνει εδώ και χρόνια». Εξ ου και τις ουσιώδεις ταξικές επιλογές του Μνημονίου δεν τις βρίσκει κανείς στις διακηρύξεις του, αλλά σε ακριτομυθίες που σε ανύποπτο χρόνο κάνουν οι εκπρόσωποι της τρόικας. Όπως ο κ. Ντερούζ, που έχει πει ορθά κοφτά ότι "το βασικό πρόβλημα δεν είναι το χρέος, αλλά ο σημαντικός «αποπληθωρισμός των μισθών".
 

ΣΕ ΑΥΤΟΝ τον υπόρρητο, αλλά μείζονα στόχο του, το Μνημόνιο έχει κάνει διάνα. Επιτυχία τουλάχιστον 90%. Ποτέ άλλοτε στη μεταπολεμική ιστορία δεν έχει καταγραφεί τέτοιας έκτασης, τόσο ταχεία και τόσο βίαιη μείωση του κόστους εργασίας. Δεν χρειάστηκαν καν οι επιχειρησιακές συμβάσεις και οι θεσμικές «καινοτομίες» της τρόικας. Και μόνες οι περικοπές ύψους 20% που έχουν επιβληθεί στο ¼ του εργατικού δυναμικού, τους υπαλλήλους Δημοσίου και ΔΕΚΟ, και μόνη η πίεση που ασκεί η εκτίναξη της ανεργίας στο 15%-16% προκαλούν ανεξέλεγκτη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας. Εργοδότες περικόπτουν κατά βούληση μισθούς, αξιοποιούν στο έπακρο τα «ευεργετήματα» του μειωμένου κόστους απόλυσης, εκμεταλλεύονται την παράλυση ή τα στραβά μάτια των ελεγκτικών μηχανισμών για να καταστρατηγούν συμβάσεις, να εφαρμόζουν εκ περιτροπής απασχόληση, να επεκτείνουν μορφές εκμετάλλευσης που είτε προβλέπονται είτε όχι. Κάθε ίχνος κοινωνικής διαπραγμάτευσης εξαφανίζεται, η κυβέρνηση ανταμείβει την ασυδοσία με φορολογικά και ασφαλιστικά κίνητρα…
 

ΑΥΤΗ είναι η μείζων επιτυχία του Μνημονίου που με τυχοδιωκτισμό και απληστία άδραξε ως ευκαιρία η εγχώρια άρχουσα τάξη. Η χωρίς προηγούμενο υποτίμηση της εργατικής δύναμης και η απογύμνωσή της από τα ελάχιστα αντισταθμίσματα του υπό κατεδάφιση κοινωνικού κράτους…

Αλλά, κι αυτή η ταξική επιτυχία του Μνημονίου επισκιάζεται από δύο μείζονες απειλές:  

• πρώτον, μια μη διαχειρίσιμη πολιτικά κοινωνική έκρηξη, καθώς τα όρια αντοχής των εργαζόμενων στρωμάτων παραμένουν ανεξερεύνητα. 

• Και δεύτερον, την πρόκληση μιας τέτοιου βάθους και διάρκειας ύφεσης που θα μετατρέψει την (προς το παρόν) ελληνική, ιρλανδική, πορτογαλική κρίση χρέους σε κρίση γερμανική, γαλλική και τελικά ευρωζωνική. 

Και τότε, η επιτυχία θα επαναξιολογηθεί με βάση το υψηλό τίμημά της.