Ξυλοδαρμός και κολακεία

(πηγή)

του Δημήτρη Σεβαστάκη

από την Ελευθεροτυπία

Ανεκπαίδευτες φάτσες αμύητων στις συγκεντρώσεις, άσχετων με τις κομματικές στρούγκες. Κανονικοί άνθρωποι, τυχαίοι και σπάνιοι. Πολλοί πέρασαν τα φοιτητικά τους χρόνια χωρίς να ψηφίσουν ούτε μια φορά, αγόρασαν σκύλο, ονειρεύτηκαν την Αράχοβα.

Ανακάλυψαν τώρα την πολιτική ως εργαλείο που τους διέψευσε προσωπικά, που τους πρόσβαλε. Επινοούν με λέιζερ, με ασημένια μπαλόνια, με βρισιές και πολιτικά συνθήματα, πετούν συναισθηματικές κοινοτοπίες, άλλ' αντ' άλλων· καμιά φορά, όμως, σχηματίζουν δυνατές λέξεις, αυτοσχεδιάζουν σφιχτές συνελεύσεις, υγιείς, χωρίς το «γραμματέα» της οργάνωσης να «κλείνει» στρογγυλά τη συνεδρίαση.

Καλή είναι αυτή η χύμα χαρά. Είναι πολιτική, αφού συνθέτει το διάχυτο, αυτό που δεν έβρισκε τρύπα να εκφραστεί, αυτό που θεωρείται ανενεργό δημοσκοπικά. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις εκφράζουν μια ακαθόριστη μάζα από ένα συντεθειμένο και «τιποτένιο» όλο: αυτό που συμβαίνει χρόνια, στις στάσεις του λεωφορείου, στα καφέ, στα σούπερ μάρκετ, στις πολυκατοικίες. Αυτό που είναι χρήσιμο και μετρήσιμο καταναλωτικά, αλλά αχαρτογράφητο πολιτικά. Οι συνευρέσεις, πάνω σε μια κοινή αίσθηση αδίκου, πάνω σε μια παράλληλη δυσφορία και διάψευση, είναι καθαρές και άβγαλτες.

Η παχύρρευστη λειτουργία της δημοκρατίας κατέληξε στην απονομιμοποίηση της δημοκρατίας: οι συγκεντρωμένοι βρίζουν τη Βουλή. Δίκαια, γιατί συμβολοποιεί το πολιτικό σύστημα. Αδικα, γιατί η κατάλυση και η αποκαθήλωση είναι η χειρότερη πλευρά του πολιτικού συστήματος, αφού τα ψιλά γράμματα του συμβολαίου πάντα διατηρούνται. Το σύστημα δεν καταλύεται αλλά αναπαράγεται καταλυόμενο. Η ιστορία αυτό τουλάχιστον διδάσκει.

Περίεργο όμως. Κανένα επεισόδιο. Τρεις βδομάδες μετά το αλύπητο ξύλο και τη δολοφονική μανία στην Πανεπιστημίου, όλα είναι ήσυχα και απογευματινά. Είναι άραγε «καλές» αυτές οι τεράστιες facebook συγκεντρώσεις, σε αντίθεση με κάποιες «κακές» των φοιτητών ή των σωματείων που «δεν θέλουν τις αποκρατικοποιήσεις»; Ή μήπως το ξύλο στους φοιτητές το διαδέχεται ένα εξημερωτικό, μιντιακό και περιγραφικό «ξύλο» που ταΐζει αυταρέσκειες και ναρκισσισμούς; Οι περιγραφές πολλών ΜΜΕ μοιάζουν με ρεπορτάζ δενδροφυτεύσεων: «Ο κόσμος χαίρεται», «άνθρωποι χωρίς κομματικές ταμπέλες», «ακούγονται συνθήματα εναντίον των πολιτικών» κ.λπ. Αφήγηση με ουδέτερο pH, για την ανάγκη αντιηλιακής προστασίας, για τον έλεγχο των θερμίδων. Τι συμβαίνει; Το σύστημα χρειάζεται βαλβίδες. Ξυλοδαρμό και κολακεία συγχρόνως. Νοσοκομείο με σπασμένο κεφάλι και συγχρόνως laptop να δει «πώς έγραψε χθες».

Μαζεύεται λοιπόν και εκτονώνεται ο κόσμος; Στις «αγανακτισμένες» συγκεντρώσεις δεν έχουμε μια καρό πολιτική διάταξη απ' αυτές που ξέρουμε: μπροστά το ΠΑΣΟΚ, αριστερά του η Αριστερά και δεξιά του η Δεξιά. Επίσης, δεν έχουμε τους αναγνωρίσιμους κώδικες, τις λαλιές των γνώριμων παπαγάλων στα συνδικαλιστικά στερεότυπα. Εχουμε πολυποίκιλα βλαστάρια, καθαρά και παράλληλα. Αυτό, λοιπόν, αποτελεί μια ανάδυση του «Αλλου», που όμως μπορεί εύκολα να πέσει μέσα στην τεράστια τρύπα του «Δώθε». Μπορεί, δηλαδή, σιγά σιγά να έρθει η κόπωση από την ιλαρότητα μιας διαμαρτυρίας που πάει να μοιάσει με διαμαρτυρία. Ακόμη, μπορεί να ρουφήξει τη μαζική πολιτική ενέργεια και να τη ρίξει στο πουθενά.

Οπότε, δεν θα πέσει το σύστημα μέσα σε κάθε σύνθημα, αλλά το αντίστροφο. Το καταθλιπτικό (που υποπτεύομαι ότι θα συμβεί) είναι να παραχθούν οι πασίγνωστοι ένοχοι, ανακαινισμένοι στα social networks: η Αριστερά, ο «λαϊκισμός» και ο «νεομπολσεβικισμός», που «δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα», που δεν θέλουν τις αποκρατικοποιήσεις· κι από την άλλη, ο γνωστός, ο Θόδωρος Πάγκαλος. Μάχες μιας εκτονωτικής μιντιακής και συστημικής «μανιπουλάτσιας», που πάει να κατασπαράξει το πιο ελπιδοφόρο, νεοτερικό και καθαρό που συνέβη, μετά τον Δεκέμβρη του '08. Για να δούμε...

- Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

dsevastakis@arch.ntua.gr