Δεν μας χρειάζονται πια...

της Φιλιώς Τσουκαλά

από τις "Συναντήσεις" 

στην Αυγή 6/5 

Είναι κοινός τόπος ότι αυξάνονται με ραγδαίο ρυθμό οι άνεργοι στην Ελλάδα, ακολουθώντας την τάση που υπάρχει σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο, στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και στις ΗΠΑ. Άνεργοι όλων των ηλικιών, των φύλων, των προσόντων. Για κάθε κατηγορία διαφορετικές, αν και εξίσου σοβαρές, οι δυσκολίες. 

Οι μεγαλύτεροι έχουν περισσότερες υποχρεώσεις και λιγότερες ελπίδες για εκ νέου αποκατάσταση, πολλοί έχουν διαμορφώσει έναν τρόπο ζωής οικονομικά απαιτητικό, ενώ άλλοι θεωρούνται «παρωχημένοι» για τη σύγχρονη αδυσώπητη αγορά εργασίας.

Ωστόσο στους νεώτερους κυριαρχεί μια άλλη, ιδιαιτέρως μελαγχολική διάσταση. Βλέπεις μια ολόκληρη γενιά, ένα τεράστιο δυναμικό, μορφωμένο, ικανό και με πολλές προσδοκίες να θεωρείται άχρηστο από το σύστημα. 

Άχρηστος ο κοινωνικός επιστήμονας, άχρηστος ο εκπαιδευτικός, άχρηστος και ο μηχανικός τώρα τελευταία. Άχρηστος ο δημοσιογράφος, ο ψυχολόγος, ο μεταφραστής. Ένα δυναμικό που στήνεται στις ουρές για μια ολιγόμηνη σύμβαση, που δεν αξιοποιεί κανένα από τα προσόντα του, που κυνηγάει τις αγγελίες για θέσεις γραμματέων, σερβιτόρων, διανομέων φυλλαδίων, που παίρνει ή δεν παίρνει το πενιχρό ταμείο ανεργίας και περνάει ατέλειωτες ώρες στα δημοτικά γυμναστήρια, προκειμένου να μην βυθιστεί στην κατάθλιψη. Πολλοί σταματούν τελικά να το παίρνουν προσωπικά και συνειδητοποιούν: «Δεν μας χρειάζονται… αλλά κι εμείς πώς θα ζήσουμε;».

Κι όμως η κοινωνία έχει απόλυτη ανάγκη αυτό το δυναμικό. Τα σχολεία και τα νοσοκομεία αδειάζουν από προσωπικό, οι δήμοι χάνουν τη δυνατότητα να προσφέρουν σοβαρές υπηρεσίες στους πολίτες, τα ΜΜΕ έχουν γεμίσει χορευτικά και μάγειρες. Η παραπάνω εικόνα δεν εμφανίζεται μόνο στην Ελλάδα με τα γνωστά προβλήματα ανοργανωσιάς, πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς, ούτε προκαλείται από την «μπότα» της Ε.Ε. και της τρόικας. Αντίθετα, αυτό είναι το όραμα των ισχυρών για την ανεπτυγμένη Ευρώπη, που πολύ τους έχει σκοτίσει τις τελευταίες δεκαετίες με το κοινωνικό κράτος και τα εργασιακά δικαιώματα. Όραμα για μια φτηνή και πολυδιασπασμένη κοινωνία, χωρίς μόρφωση και πολιτισμό. Όμως αυτό που πετάει στα σκουπίδια ο νεοφιλελευθερισμός είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόμαστε για να λέμε την κοινωνία μας και τη ζωή μας ανθρώπινη. Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι ότι οι παραπάνω επιστήμονες θα παίρνουν λιγότερα για τη δουλειά τους, αλλά ότι δεν θα την ασκούν καθόλου, στερώντας μας όλους από τα οφέλη της.

Στο μεταξύ η επόμενη γενιά σχεδιάζεται να είναι πολύ διαφορετική. Θα έχει περάσει από ένα ημιδιαλυμένο σχολείο, θα έχει σπουδάσει σε πολύ μικρότερο ποσοστό και σε ένα πανεπιστήμιο που το πρόγραμμα θα ορίζουν οι χορηγοί, καθώς το κόστος της εκπαίδευσης και των σπουδών αυξάνεται, ενώ η μόρφωση παύει να συσχετίζεται με καλύτερες προοπτικές εργασίας. Ταυτόχρονα δεν θα έχει ιδέα από σταθερότητα, οκτάωρο και συλλογικές συμβάσεις. Με λίγα λόγια, θα έχει ελάχιστες προσδοκίες και θα είναι πολύ πιο προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις των εργοδοτών για ανειδίκευτο προσωπικό.

Τώρα λοιπόν είναι η ώρα να αντισταθούμε όχι μόνο για τις περικοπές στους μισθούς και τις αυξήσεις του ΦΠΑ, αλλά και για να διακηρύξουμε ότι αυτό το δυναμικό το χρειαζόμαστε, γιατί θα βελτιώσει τη συνολική ποιότητα ζωής του πληθυσμού. Δεν το χαρίζουμε, φτηνή εργατική δύναμη να μοιράζει φυλλάδια και να σέρνεται στη μιζέρια της ανεργίας. Δυστυχώς, αν χάσουμε τώρα, σε είκοσι χρόνια θα είναι αργά.

- Η Φιλιώ Τσουκαλά είναι ψυχολόγος