Γυρεύοντας μιαν έξοδο κινδύνου

σκίτσο του Πάνου Ζάχαρη (δημοσιεύθηκε στο Ποντίκι)

του Σταύρου Χριστακόπουλου

από το Ποντίκι 

«Δεν είναι στην ατζέντα» η χρεοκοπία της Ελλάδας, όπως δήλωσε χθες ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια Συμποσίου στο Παρίσι, μια μέρα μετά την ανάλογη δήλωση του υπουργού Οικονομικών. Είπε και κάτι άλλο ο Γ. Παπανδρέου: ότι αυξάνονται οι υποστηρικτές της ιδέας του ευρωομολόγου. Πράγματι οι «αγορές», οι οποίες ανησυχούν σφόδρα για τη διασφάλιση των κεφαλαίων τους, πιέζουν αφόρητα για την έκδοση ευρωομολόγου αυξάνοντας δραματικά το κόστος δανεισμού των αυξανόμενων PIGS της Ευρωζώνης.

Με τη σειρά τους οι απειλούμενοι από χρεοκοπία υιοθετούν το αίτημα κι η πίεση προς τη Γερμανία γίνεται όλο και πιο ασφυκτική. Η πίεση των αγορών ωστόσο προς τη χώρα της Μέρκελ έχει πολλαπλό χαρακτήρα:

● Ένα ζητούμενο είναι να σπρώξουν προς τον υφιστάμενο μηχανισμό «στήριξης» όσο περισσότερες χώρες μπορούν, ώστε να υποχρεώσουν τη Γερμανία να αναλάβει αυξημένο κόστος για τη διατήρηση της ισχύος του ευρώ, αλλά και επιπλέον ρίσκο μέσω του ευρωομολόγου.

(Θυμίζουμε ότι ο Τζορτζ Σόρος ήδη από τα μέσα Δεκεμβρίου έχει τοποθετηθεί στο ίδιο πνεύμα: «Το επιτόκιο των πακέτων διάσωσης θα πρέπει να μειωθεί στο επίπεδο στο οποίο μπορεί να δανειστεί και η ίδια η Ε.Ε. Αυτό θα έχει το πλεονέκτημα να αναπτυχθεί μια ενεργή αγορά ευρωομολόγων»).

● Ένα δεύτερο ζητούμενο είναι να φρενάρουν την επιδίωξη της Γερμανίας για τη δημιουργία του επόμενου μηχανισμού, ο οποίος θα προβλέπει την ανάληψη «ευθύνης» εκ μέρους των κατόχων κρατικών ομολόγων σε περιπτώσεις ελεγχόμενων χρεοκοπιών αδύναμων χωρών της Ευρωζώνης, τις οποίες προβλέπει ο υπό σχεδιασμό γερμανικής έμπνευσης μηχανισμός.

Η πίεση των αγορών πάντως φαίνεται να είναι αποτελεσματική, αν κρίνουμε από τις τελευταίες εξελίξεις.

1. Παρότι η προσφυγή της Ελλάδας στον μηχανισμό «στήριξης» ήταν μια εύκολη και παστρική δουλειά, αυτή της Ιρλανδίας ήταν περιπετειώδης. Όμως, παρά τη γενικευμένη αντίδραση, παρά τα πύρινα άρθρα των εφημερίδων και τις ανάλογες πολιτικές δηλώσεις – σε αντίθεση με ό,τι έγινε εδώ – οι Ιρλανδοί τσουβαλιάστηκαν εν μια νυκτί.

2. Η Πορτογαλία υφίσταται τρομακτική πίεση, καθώς ήδη το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου της πλησιάζει το 7%, αρνητικό ρεκόρ πολλών ετών, σπρώχνοντάς την ακόμη πιο κοντά στον μηχανισμό στήριξης. Η δραματική θέση της Πορτογαλίας αντικατοπτρίζεται και στην πρώτη για το 2011 δημοπρασία εξάμηνων κρατικών «χαρτιών». Το ποσό ήταν μόλις στα 500 εκατ. ευρώ, αλλά το επιτόκιο έφτασε το 3,686%. Πολύ μεγάλο, αν υπολογίσουμε ότι τον Σεπτέμβριο ήταν 2,045% και πριν από 12 μήνες 0,592%! Αν αυτό συνέβη στο μισό δισ. ευρώ, τι θα πρέπει να περιμένουμε όταν η χώρα αυτή θα βγει στην πιάτσα για να δανειστεί τα 20 δισ. που θα χρειαστεί το 2011;

3. Ήδη το Βέλγιο, κατά τους Financial Times, βρίσκεται σε διαρκώς εντεινόμενο αδιέξοδο.

4. Η Ισπανία ακολουθεί κι αυτή κατά πόδας την Πορτογαλία με το επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου της να τραβάει προς το 5,4% και τα ασφάλιστρα κινδύνου να ανεβαίνουν συνεχώς.

5. Οι δυσμενείς αναλύσεις για τη Γαλλία και την αδυναμία ή την κωλυσιεργία της να προωθήσει «μεταρρυθμίσεις» συνεχώς πληθαίνουν, με την ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung να διαπιστώνει στον τίτλο της: «Όχι καλύτερη από την Ελλάδα – σε αξιοθρήνητη κατάσταση η γαλλική οικονομία».

Θα μπορούσε κάποιος να αραδιάσει πολλά ακόμη δεδομένα, όμως δεν είναι αυτό το ζητούμενο του σημερινού σημειώματος. Αρκεί προς το παρόν να διαπιστώσουμε ότι όσο περισσότερο πιέζονται οι χώρες της Ευρωζώνης τόσο πληθαίνουν οι απόψεις υπέρ του ευρωομολόγου. Ενδιαφέρον έχει να προσθέσουμε ότι στη χορεία όσων το θεωρούν απαραίτητο ήδη έχει προστεθεί η (επίσης «κατεχόμενη» από το ΔΝΤ) Ουγγαρία...

Αν αναρωτιέστε πάντως για τη γερμανική αντίδραση σε όλα αυτά, ας σημειώσουμε την πρόταση της Κομισιόν (Μπαρόζο) για την κατανομή των ζημιών στις περιπτώσεις κατάρρευσης τραπεζών. Σύμφωνα με το Reuters η Επιτροπή προτείνει ένα πρόγραμμα δράσης, το οποίο θα θέτει τέλος στην προνομιακή θέση των πιστωτών.

Τι μας λέει αυτό; Ότι διεξάγεται μια πολύ σκληρή διαπραγμάτευση μεταξύ «αγορών» και Γερμανίας, με διάφορα τσιράκια στη μέση να παριστάνουν τους... καμπόσους προκειμένου να εξαγοράσουν χρόνο πολιτικής επιβίωσης. Όχι υπερασπιζόμενοι τους λαούς τους, αλλά κυρίως τη δική τους πολιτική επιβίωση.

Επιπλέον σημειώστε ότι η Γερμανία, αν τελικά – όπερ το πιθανότερον – αποδεχθεί την έκδοση ευρωομολόγου, θα έχει πρώτα διασφαλίσει δύο αυτονόητα κέρδη έναντι του ρίσκου που θα αναλάβει:

• Ότι, προφανώς, θα έχει αποσπάσει από τις ενδιαφερόμενες για το εν λόγω «προϊόν» χώρες και την τελευταία τους δυνατότητα άσκησης οικονομικής πολιτικής και εθνικής κυριαρχίας. Αυτός που δανείζεται και ρισκάρει για λογαριασμό σου σε ελέγχει πλήρως. Άρα η μετατροπή της Ευρώπης σε γερμανικό «δημοσιονομικό Νταχάου» έρχεται πολλά βήματα πιο κοντά.

• Ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς εμπράγματες εγγυήσεις επί κάθε περιουσιακού στοιχείου των χωρών που θα ενταχθούν σε έναν τέτοιο μηχανισμό. Επομένως η δυνατότητα ολόκληρων χωρών να βγουν κάποτε από την κρίση ακέραιες εκμηδενίζονται και η απόπειρα για τη γερμανοποίηση της Ευρώπης θα βρεθεί ένα βήμα πριν από την πραγμάτωσή της. Αυτή είναι η... «οικουμενική διακυβέρνηση» την οποία ευαγγελίζεται ο πρωθυπουργός μας.

Όσο για τα «δικά μας», για το τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα, ας μείνουμε σε δύο επισημάνσεις:

 1. Αν υποθέσουμε ότι το μέλλον της χώρας μας θα κριθεί από τον βαθμό της βέβαιης κυβερνητικής αποτυχίας στην προσπάθεια για προσαρμογή στους στόχους του Μνημονίου, τότε θα πρέπει να θεωρείται σίγουρη η τελική πτώχευση, την οποία με τόσο κόπο προσπαθούν να ξορκίσουν ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του.

Άλλωστε όποιος, από την αρχή αυτής της κρίσης, αγνόησε τις ποικίλες κατά καιρούς κυβερνητικές διαβεβαιώσεις βρέθηκε πολλά βήματα πιο κοντά στην πραγματικότητα.

2. Αν πάλι λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν τις κυβερνητικές διαπιστώσεις που διοχετεύονται στα περισσότερο φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ, θα πρέπει να σταθούμε σ’ αυτό που μεταδόθηκε χθες από το Mega: ότι Ευρώπη και ΔΝΤ έχουν κάνει, κατά την κυβερνητική άποψη, σοβαρό λάθος στην πολιτική που επελέγη για την Ελλάδα.

Σωστή η διαπίστωση, αλλά είναι ντροπή να το ισχυρίζονται αυτοί που ακόμη και σήμερα μιλούν για επιλογή «σωτηρίας» της χώρας. Την οποία μάλιστα επαίρονται πως οι ίδιοι επέλεξαν και επέβαλαν!