 |
| (πηγή) |
της Σοφίας Σακοράφα
από το ΠΡΙΝ (πηγή)
Η φιλοξενία που μου προσφέρει σήμερα το «Πριν» είναι καταρχήν σημαντική και παράλληλα στο μυαλό μου έχει μία πολυεπίπεδη σημασία. Πυρήνας αυτής της σκέψης μου είναι το γεγονός ότι μπορεί να έχουμε μια διαφορετική αντίληψη ή κοσμοθεωρία για το πώς θα ανατραπεί αυτό το σύστημα, αλλά ταυτόχρονα καταλήγουμε σε μια κοινή διαπίστωση, αυτή που έκανε και ο Θ. Αγγελόπουλος, ότι τελικά αυτός ο κόσμος είναι πολύ κακός για να είναι οριστικός. Με την έννοια αυτή το σημερινό βήμα, είναι βήμα μιας κοινής διαπίστωσης, αλλά και η απαρχή μιας ζύμωσης τόσο σε ιδεολογικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Με απλά λόγια όπως ο κόσμος το αντιλαμβάνεται, σήμερα ξεκινάμε από αυτά που μας ενώνουν, αλλά και συζητάμε για αυτά –όχι που μας χωρίζουν– αλλά μας προβληματίζουν, μας φορτίζουν, μας κινητοποιούν, μας ερεθίζουν στη βάση της θέσης, της αντίθεσης, αλλά και της σύνθεσης.
Το δεύτερο που θα ήθελα ευθύς εξαρχής να εξομολογηθώ είναι ότι είμαι τακτική αναγνώστρια της εφημερίδας, γνωρίζω πολύ καλά τη συγκρότηση των αναγνωστών, με την έννοια αυτή θα προσπαθήσω να προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα από την τοποθέτησή μου γύρω από το εάν το μνημόνιο ήταν μονόδρομος.
Σαφώς το μνημόνιο δεν ήταν μονόδρομος. Και με απόλυτη βεβαιότητα τονίζω ότι αυτά που ζούμε σήμερα δεν είναι απλώς οι συνέπειες μιας κυβερνητικής επιλογής, αλλά το ζητούμενο μιας πολιτικής, ενός στρατηγικού σχεδιασμού.
Επίσης τονίζω ότι αυτή η πολιτική σμιλεύτηκε περίτεχνα μέσα από ισχυρούς μηχανισμούς προπαγάνδας. Η «χρεοκοπία» της χώρας (ως άλλη σύγχρονη αρκούδα), «οι κοπρίτες» του Πάγκαλου είναι η δημόσια έκφραση ενός συμπαγούς ιδεολογικού μηχανισμού. Ενός μηχανισμού που βασίζεται στο φόβο και τη συνενοχή.
Είναι λύτρωση για όλο το πολιτικό κατεστημένο το εμφυλιοπολεμικό κλίμα που παράγει ο κοινωνικός αυτοματισμός, που αναπτύσσεται στη βάση της πυραμίδας, ενώ αφήνει τη νοσηρή και ένοχη κορυφή ανέγγιχτη.
Είναι καθαρτήριο που ξεπλένει τις αμαρτίες ενός ολόκληρου συστήματος, γιατί δε δίνει απλώς άφεση, αλλά τις εναποθέτει στις πλάτες του «τεμπέλη» δάσκαλου, του «υψηλόμισθου» οδηγού της ΕΘΕΛ, του «αγράμματου» αγρότη, του «διεφθαρμένου» λαού. Το δόγμα της συνενοχής από τη μία, αλλά και το δόγμα του «σοκ και δέος» από την άλλη. Δηλαδή μια ληστρική και εφ’ όλης της ύλης επίθεση χωρίς ανάσα, σε συνθήκες απόλυτου φόβου και μεταφυσικής ενοχής.
Δανείζομαι από τον Ζίζεκ την τοποθέτηση περί ιδιωτικοποίησης της διάνοιας. Η πατρίδα Μας, το σπίτι Μας, ο μισθός Μας, οι καταθέσεις Μας, όλο αυτό το καπιταλιστικό οικοδόμημα της ζωής Μας, που ενώ το γκρεμίζουν, μας έχουν πείσει ότι πρόκειται περί κατάρρευσης. Μια κατάρρευση για την οποία εμείς φταίμε, οι γονείς μας και τα παιδιά μας. Ένα προπατορικό αμάρτημα.
Για τη δομική κρίση του συστήματος δεν ευθύνεται το σύστημα, αλλά εμείς. Εμείς εξαντλήσαμε αλόγιστα τα κοινωνικά αποθέματα, εμείς αποσταθεροποιήσαμε την ομαλότητα και με δικές μας ενέργειες φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Όπου ενέργειες βλέπε κοινωνικά κεκτημένα και δικαιώματα, βλέπε Μάη του ’36, βλέπε ιστορικές στιγμές και κατακτήσεις του κινήματος.
Ο καπιταλισμός στο ιστορικό του αδιέξοδο στοχοποιεί το συνήθη ύποπτο, που δεν συχνάζει πια στην πλατεία Εξαρχείων, αλλά είναι αυτός ο μακρινός «αδαής» πρόγονος του 1821 που έκανε την Επανάσταση, για να βολευτεί με ρουσφέτια.
Άρα χέρι χέρι με το φόβο και τη συνενοχή, έρχεται και η αποκαθήλωση της ιστορίας των αντιστάσεων.
Λαός φοβισμένος, λαός ένοχος, λαός με βεβηλωμένη ιστορία.
Εάν προσθέσει κανείς αυτό το μίγμα, σε αυτό που ήδη το σύστημα έχει επιτύχει, την αλλοτρίωση με τη μαρξιστική έννοια στην παραγωγή, τη μετατροπή της παιδείας σε αγοραίo εργαλείο, την ιδιωτικοποίηση του έρωτα και της φιλίας, μέσω των κωδικοποιημένων προδιαγραφών του Facebook, τότε έχουμε μια τέλεια εξίσωση.
Η Διατήρηση του συστήματος συνεπάγεται με λαό - στρατό. Το παλιό δόγμα «Στρατηγέ μου ιδού ο στρατός σας». Εξόχως έξυπνο. Και προς το παρόν δείχνει να λειτουργεί.
Αφήνω το χώρο του «αυτοί» και περνώ στο χώρο του εμείς.
Η φιλοξενία που μου προσφέρει σήμερα το «Πριν» είναι καταρχήν σημαντική και παράλληλα στο μυαλό μου έχει μία πολυεπίπεδη σημασία. Πυρήνας αυτής της σκέψης μου είναι το γεγονός ότι μπορεί να έχουμε μια διαφορετική αντίληψη ή κοσμοθεωρία για το πώς θα ανατραπεί αυτό το σύστημα, αλλά ταυτόχρονα καταλήγουμε σε μια κοινή διαπίστωση, αυτή που έκανε και ο Θ. Αγγελόπουλος, ότι τελικά αυτός ο κόσμος είναι πολύ κακός για να είναι οριστικός. Με την έννοια αυτή το σημερινό βήμα, είναι βήμα μιας κοινής διαπίστωσης, αλλά και η απαρχή μιας ζύμωσης τόσο σε ιδεολογικό, όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Με απλά λόγια όπως ο κόσμος το αντιλαμβάνεται, σήμερα ξεκινάμε από αυτά που μας ενώνουν, αλλά και συζητάμε για αυτά –όχι που μας χωρίζουν– αλλά μας προβληματίζουν, μας φορτίζουν, μας κινητοποιούν, μας ερεθίζουν στη βάση της θέσης, της αντίθεσης, αλλά και της σύνθεσης.
Το δεύτερο που θα ήθελα ευθύς εξαρχής να εξομολογηθώ είναι ότι είμαι τακτική αναγνώστρια της εφημερίδας, γνωρίζω πολύ καλά τη συγκρότηση των αναγνωστών, με την έννοια αυτή θα προσπαθήσω να προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα από την τοποθέτησή μου γύρω από το εάν το μνημόνιο ήταν μονόδρομος.
Σαφώς το μνημόνιο δεν ήταν μονόδρομος. Και με απόλυτη βεβαιότητα τονίζω ότι αυτά που ζούμε σήμερα δεν είναι απλώς οι συνέπειες μιας κυβερνητικής επιλογής, αλλά το ζητούμενο μιας πολιτικής, ενός στρατηγικού σχεδιασμού.
Επίσης τονίζω ότι αυτή η πολιτική σμιλεύτηκε περίτεχνα μέσα από ισχυρούς μηχανισμούς προπαγάνδας. Η «χρεοκοπία» της χώρας (ως άλλη σύγχρονη αρκούδα), «οι κοπρίτες» του Πάγκαλου είναι η δημόσια έκφραση ενός συμπαγούς ιδεολογικού μηχανισμού. Ενός μηχανισμού που βασίζεται στο φόβο και τη συνενοχή.
Είναι λύτρωση για όλο το πολιτικό κατεστημένο το εμφυλιοπολεμικό κλίμα που παράγει ο κοινωνικός αυτοματισμός, που αναπτύσσεται στη βάση της πυραμίδας, ενώ αφήνει τη νοσηρή και ένοχη κορυφή ανέγγιχτη.
Είναι καθαρτήριο που ξεπλένει τις αμαρτίες ενός ολόκληρου συστήματος, γιατί δε δίνει απλώς άφεση, αλλά τις εναποθέτει στις πλάτες του «τεμπέλη» δάσκαλου, του «υψηλόμισθου» οδηγού της ΕΘΕΛ, του «αγράμματου» αγρότη, του «διεφθαρμένου» λαού. Το δόγμα της συνενοχής από τη μία, αλλά και το δόγμα του «σοκ και δέος» από την άλλη. Δηλαδή μια ληστρική και εφ’ όλης της ύλης επίθεση χωρίς ανάσα, σε συνθήκες απόλυτου φόβου και μεταφυσικής ενοχής.
Δανείζομαι από τον Ζίζεκ την τοποθέτηση περί ιδιωτικοποίησης της διάνοιας. Η πατρίδα Μας, το σπίτι Μας, ο μισθός Μας, οι καταθέσεις Μας, όλο αυτό το καπιταλιστικό οικοδόμημα της ζωής Μας, που ενώ το γκρεμίζουν, μας έχουν πείσει ότι πρόκειται περί κατάρρευσης. Μια κατάρρευση για την οποία εμείς φταίμε, οι γονείς μας και τα παιδιά μας. Ένα προπατορικό αμάρτημα.
Για τη δομική κρίση του συστήματος δεν ευθύνεται το σύστημα, αλλά εμείς. Εμείς εξαντλήσαμε αλόγιστα τα κοινωνικά αποθέματα, εμείς αποσταθεροποιήσαμε την ομαλότητα και με δικές μας ενέργειες φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Όπου ενέργειες βλέπε κοινωνικά κεκτημένα και δικαιώματα, βλέπε Μάη του ’36, βλέπε ιστορικές στιγμές και κατακτήσεις του κινήματος.
Ο καπιταλισμός στο ιστορικό του αδιέξοδο στοχοποιεί το συνήθη ύποπτο, που δεν συχνάζει πια στην πλατεία Εξαρχείων, αλλά είναι αυτός ο μακρινός «αδαής» πρόγονος του 1821 που έκανε την Επανάσταση, για να βολευτεί με ρουσφέτια.
Άρα χέρι χέρι με το φόβο και τη συνενοχή, έρχεται και η αποκαθήλωση της ιστορίας των αντιστάσεων.
Λαός φοβισμένος, λαός ένοχος, λαός με βεβηλωμένη ιστορία.
Εάν προσθέσει κανείς αυτό το μίγμα, σε αυτό που ήδη το σύστημα έχει επιτύχει, την αλλοτρίωση με τη μαρξιστική έννοια στην παραγωγή, τη μετατροπή της παιδείας σε αγοραίo εργαλείο, την ιδιωτικοποίηση του έρωτα και της φιλίας, μέσω των κωδικοποιημένων προδιαγραφών του Facebook, τότε έχουμε μια τέλεια εξίσωση.
Η Διατήρηση του συστήματος συνεπάγεται με λαό - στρατό. Το παλιό δόγμα «Στρατηγέ μου ιδού ο στρατός σας». Εξόχως έξυπνο. Και προς το παρόν δείχνει να λειτουργεί.
Αφήνω το χώρο του «αυτοί» και περνώ στο χώρο του εμείς.
Του «εμείς» που προς το παρόν σε αυτή την εξίσωση, είμαστε ο άγνωστος Χ.
Επειδή, όπως πολύ ορθά διάβασα στο «Πριν», είμαστε σε εποχές όπου καταργούνται οι αθώοι, όπου η άγνοια δεν είναι εξήγηση και η αδράνεια δεν είναι δικαιολογία, μάλλον πρέπει ο άγνωστος Χ να συστηθεί καταρχήν με τον εαυτό αλλά και με την κοινωνία.
Σε ό,τι αφορά λοιπόν εμάς τους ίδιους. Είναι πλούτος, κατά την άποψή μου, μέσα από αυτό το βήμα να ξαναδιαβάσουμε όλοι αυτό που είπε ο Ζίζεκ στη διάλεξή του στο ΜΑΧ. Το παραθέτω αυτούσιο.
Επειδή, όπως πολύ ορθά διάβασα στο «Πριν», είμαστε σε εποχές όπου καταργούνται οι αθώοι, όπου η άγνοια δεν είναι εξήγηση και η αδράνεια δεν είναι δικαιολογία, μάλλον πρέπει ο άγνωστος Χ να συστηθεί καταρχήν με τον εαυτό αλλά και με την κοινωνία.
Σε ό,τι αφορά λοιπόν εμάς τους ίδιους. Είναι πλούτος, κατά την άποψή μου, μέσα από αυτό το βήμα να ξαναδιαβάσουμε όλοι αυτό που είπε ο Ζίζεκ στη διάλεξή του στο ΜΑΧ. Το παραθέτω αυτούσιο.
«Λέγεται ότι στην Κίνα αν πραγματικά μισούν κάποιον η κατάρα που εκτοξεύουν είναι “είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς”. Στην ανθρώπινη ιστορία ενδιαφέροντες καιροί είναι εποχές αναταραχών, πολέμων, σύγκρουσης για την εξουσία, με βαριές συνέπειες για εκατομμύρια αθώους. Σήμερα είναι φανερό ότι πλησιάζουμε μια νέα εποχή για την οποία αρμόζει η περιγραφή ενδιαφέροντες καιροί…Τι σημαίνει αυτό για την Αριστερά της εποχής μας; Στην ψυχαναλυτική θεραπεία οφείλει κανείς να αποσαφηνίσει τι πραγματικά επιθυμεί. Θέλω πράγματι αυτό που νομίζω ότι θέλω;… Έτσι λοιπόν έρχεται σήμερα για τους αριστερούς η στιγμή της αλήθειας. Ο Όργουελ περιέγραψε θαυμάσια αυτή τη στάση όταν έγραφε ότι “κάθε επαναστατική γνώμη οφείλει μέρος της δύναμης της στην ανομολόγητη πεποίθηση ότι τίποτα δεν αλλάζει…” Κι αν εκδηλωθεί πραγματική επανάσταση αυτό πρέπει να συμβεί σε απόσταση ασφαλείας. Στην Κούβα, τη Νικαράγουα, τη Βενεζουέλα, έτσι ώστε ενώ η καρδιά μου θα ζεσταίνεται όσο σκέφτομαι μακρινά γεγονότα, εγώ θα μπορώ να συνεχίζω την κανονικότητά μου».
Με πολύ απλά λόγια λοιπόν και με μια διασταλτική ερμηνεία των παραπάνω είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε τη βολή μας;
Όπου βολή, για μένα είναι η με πολλές αναταράξεις αλλά πάντως όχι επικίνδυνη ζωή μου, για τα κόμματα είναι ο μικρός και αδιασάλευτος χώρος εξουσίας που καταλαμβάνουν, για τις νεολαίες η χωροταξική επάρκεια στα πανεπιστήμια που εάν τύχει και διασαλευθεί τότε ο εχθρός δεν είναι το σύστημα, αλλά οι «εκοφίτες» της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Είμαστε; Είναι τώρα η ώρα να το απαντήσει ο καθένας μας στον εαυτό του και μετά να συστηθούμε με ειλικρίνεια και με την κοινωνία.
Όπου βολή, για μένα είναι η με πολλές αναταράξεις αλλά πάντως όχι επικίνδυνη ζωή μου, για τα κόμματα είναι ο μικρός και αδιασάλευτος χώρος εξουσίας που καταλαμβάνουν, για τις νεολαίες η χωροταξική επάρκεια στα πανεπιστήμια που εάν τύχει και διασαλευθεί τότε ο εχθρός δεν είναι το σύστημα, αλλά οι «εκοφίτες» της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Είμαστε; Είναι τώρα η ώρα να το απαντήσει ο καθένας μας στον εαυτό του και μετά να συστηθούμε με ειλικρίνεια και με την κοινωνία.
Και σε αυτή τη σχέση να εξομολογηθούμε τη δική μας αμαρτία. Εμείς ορθώσαμε τείχη ολόκληρα με αδιανόητα «ΔΕΝ».
- Δεν μπορείς να συμμετάσχεις σε πορεία που καλεί το ΝΑΡ γιατί αναγκαστικά θα καταλήξεις μηχανισμός του συστήματος.
- Δεν μπορείς να διαδηλώσεις έξω από την Ισραηλινή πρεσβεία με το ΣΥΡΙΖΑ γιατί αναγκαστικά θα γίνεις ρεφορμιστής.
- Δεν μπορείς να συνομιλείς με τον ΠΑΣΟΚΟ τον εργάτη γιατί η αλήθεια είναι μία και αυτός δεν έχει μεράδι καμίας αλήθειας.
- Δεν μπορείς να κλείσεις τα διόδια γιατί το πρωτοσκέφτηκε η ΚΟΕ.
- Δεν μπορείς να ανέβεις στο καράβι για τη Γάζα, γιατί η πυξίδα του είναι πολύχρωμη.
- Δεν μπορείς να είσαι με τον Τρότσκι, γιατί ο Στάλιν…
- Δεν μπορείς να επικαλείσαι τη Λούξεμπουργκ γιατί ξέφυγε στον αναρχοσυνδικαλισμό.
- Δεν μπορείς να κοιτάς τι γεννάει τα αντάρτικα πόλεων γιατί είναι πράκτορες.
- Δεν μπορείς να μην είσαι χριστιανός γιατί η θρησκεία είναι μία.
Αυτά τα θρησκευτικού τύπου χαρακώματα εμείς οι ίδιοι τα ορθώσαμε, κι εγώ μαζί πολλές φορές. Χαρακώματα μεταξύ μας, χαρακώματα με την κοινωνία.
Απέναντι στον πιο έξυπνο και ώριμο καπιταλισμό, εμείς αφήσαμε ανυπεράσπιστη την κοινωνία και βάλαμε στο εδώλιο τον άλλο μας εαυτό.
Έχουμε όλοι την ιστορική ευθύνη για «Μεγάλα λόγια που φωνάξαμε στους δρόμους, μικρές αλήθειες που αποσιωπήσαμε στον εαυτό μας – χιλιάδες ήττες μέσα μας…»
Χιλιάδες ήττες και έξω…
Και τώρα τι;
Συνεχίζει ο ποιητής: «Όλα όσα αρνηθήκαμε αυτό είναι το πεπρωμένο μας».
Ελάχιστοι απέναντι στη συγκυρία, απογυμνωμένοι απέναντι στην κοινωνία, ας ορίσουμε στην πιο κρίσιμη στιγμή το πεπρωμένο μας. Δεν είμαι σε θέση σήμερα να μιλήσω για το όλον, γιατί πραγματικά δεν το γνωρίζω, δηλώνω με απόλυτη τιμιότητα την ανεπάρκειά μου, αλλά ταυτόχρονα δηλώνω και με απόλυτη τιμιότητα ότι όποια σημαία κι αν σηκωθεί δεν πρέπει να βγει από το μπαούλο και να την ξανασιδερώσουμε.
Ψάχνουμε για αυτή τη νέα αρχή, τη μικρή αλλά την ελπιδοφόρα.
Την ανασφαλή αρχή, αλλά με τη γνώση ότι η αμφιβολία είναι καλύτερη από τη γκρεμισμένη βεβαιότητα.
Τη δύσκολη αρχή, αλλά με τη γνώση ότι η ευκολία ανήκει στην άρνηση και όχι στην κατάφαση.
Μια αρχή υπήρξε η πρόταση για την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου. Μια αρχή εντελώς τακτικού χαρακτήρα. Μια αρχή που ακουμπάει πάνω στους θεσμούς, πάνω σε αστικά αιτούμενα όπως η διαφάνεια και η πληροφορία. Μια αρχή συστημική, που έχει όμως τη δύναμη να κατασπαράξει την «ιερή αγελάδα». Μια αρχή από λίγους που έχει όμως τη δύναμη να γίνει ταυτόχρονα και κοινωνικό αιτούμενο.
Για να ξαναβρούμε την ανάσα μας εκεί όπου ανασαίνει η κοινωνία.
Για να απογυμνώσουμε με τη σειρά μας τα πολιτικά ιερατεία και τα οικονομικά διευθυντήρια, που για να γίνουν οι αιμοδότες πυλώνες του συστήματος αφαίμαξαν, βίασαν και καταχράστηκαν τους λαούς.
Μια αρχή, που ακουμπάει και ζεσταίνεται από μια άλλη Αρχή…
«Η συνείδηση της εργατικής τάξης δεν μπορεί να γίνει αληθινά πολιτική συνείδηση, εάν οι εργάτες δεν μάθουν να απαντούν σε όλες χωρίς εξαίρεση τις περιπτώσεις αυθαιρεσίας και καταπίεσης, βίας και κατάχρησης» (Λένιν).
- Η Σοφία Σακοράφα είναι ανεξάρτητη βουλευτής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου