Πού είναι η αριστερά;

José Saramago (16 Νοεμβρίου 1922–18 Ιουνίου 2010)

`

Πού είναι η αριστερά; 

του José Saramago (από το blog L’Enfant de la Haute Mer)

 

Πριν τρία ή τέσσερα χρόνια, κατά τη διάρκεια συνέντευξης σε μια λατινοαμερικάνικη εφημερίδα, θαρρώ αργεντίνικη, μέσα σε μια διαδοχή ερωτήσεων και των απαντήσεων, πέταξα μια δήλωση, για την οποία φανταζόμουν (τόσο αφελής ήμουν) ότι θα προκαλούσε αγανάκτηση, διαμάχες και σκάνδαλο: πρώτα-πρώτα στις τάξεις της τοπικής αριστεράς, και, ποιος ξέρει, θα διαδιδόταν, όπως ένας κυματισμός, στους διεθνείς χώρους που επικαλούνται την εν λόγω αριστερά, είτε αυτοί είναι πολιτικοί, είτε συνδικαλιστικοί, είτε πολιτιστικοί.

Η εφημερίδα αναπαρήγαγε ακριβώς την φράση μου, σε όλη την σκληρότητά της, χωρίς την παραμικρή υποχώρηση απέναντι στην αισχρότητά της: «Η αριστερά δεν έχει την παραμικρή γαμημένη ιδέα για τον κόσμο μέσα στον οποίο ζει». Στην πρόθεσή μου, που ήταν σκοπίμως προβοκατόρικη, η αριστερά που προκλήθηκε κατ’αυτόν τον τρόπο, απάντησε με την πιο παγερή σιωπή.

`
Κανένα κομουνιστικό κόμμα, αρχίζοντας π.χ., από εκείνο του οποίου είμαι μέλος, δεν ανέβηκε σε καμιά έπαλξη για να διαμαρτυρηθεί ή έστω να επιχειρηματολογήσει για το δίκαιο ή το άδικο της φράσης που είχα προφέρει. Πολύ περισσότερο, κανένα από τα σοσιαλιστικά κόμματα που βρίσκονται στις αντίστοιχες κυβερνήσεις, και έχω κατά νου ειδικά εκείνα της Πορτογαλίας και της Ισπανίας, δεν έκρινε απαραίτητο να απαιτήσει εξηγήσεις από τον ξεδιάντροπο συγγραφέα, που τόλμησε να πετάξει ένα κοτρώνι μέσα στο σάπιο τέλμα της αδιαφορίας.

Μηδέν από μηδέν, πλήρης σιωπή, ως εάν οι ιδεολογικοί τάφοι μέσα στους οποίους είχαν καταφύγει να μην περιείχαν τίποτε άλλο εκτός από σκόνη κι αράχνες, κι ένα παλαιό κόκκαλο, που δεν θα μπορούσε μάλιστα να χρησιμέψει ούτε ως λείψανο. Για μερικές ημέρες ένοιωσα αποκλεισμένος από την ανθρώπινη κοινωνία, σαν να είχα πανούκλα, να είχα πάθει κάποιου είδους κίρρωση του εγκεφάλου, και να μην ήξερα πια τι λέω. Είχα φθάσει μάλιστα για να σκέφτομαι πως μια συμπονετική φράση σίγουρα θα κυκλοφορούσε μεταξύ εκείνων που σιώπησαν, και θα ήταν περίπου αυτή: «Ο κακομοίρης, τι άλλο να περιμένουμε απ’αυτόν στην ηλικία που είναι;» Είναι ξεκάθαρο ότι δεν με έκριναν άξιο να πω τη γνώμη μου.

`
Πέρασε ο καιρός, και η κατάσταση του κόσμου έγινε όλο και περισσότερο πολύπλοκη, και η ατρόμητη αριστερά, συνέχισε να παίζει το ρόλο που της μοιράστηκε, στην εξουσία ή στην αντιπολίτευση. Κι εγώ ––που στο μεταξύ είχα κάνει άλλη μια ανακάλυψη, ότι δηλαδή ο Marx δεν είχε ποτέ τόσο δίκιο όσο σήμερα–– φανταζόμουν, όταν πέρυσι εξερράγη το καρκίνωμα της αισχροκέρδειας των ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ, ότι η απανταχού αριστερά, εάν ζούσε ακόμη, θα άνοιγε τελικά το στόμα της για να πει τι νόμιζε για το ζήτημα…

Έχω την εξήγηση: η αριστερά δεν σκέφτεται, δεν δρα, δεν ρισκάρει. Ύστερα, συνέβη ό,τι συνέβη, μέχρι και σήμερα, και η αριστερά, χαλαρά κι ανεύθυνα, συνεχίζει να μην σκέφτεται, να μην ενεργεί, να μην ρισκάρει. Μην εκπλήσσεστε επομένως με την αυθάδεια του ερωτήματος του τίτλου: «Πού είναι η αριστερά;» Δεν ρίχνω τον οβολό μου, έχω πληρώσει ήδη υπερβολικά ακριβά τις αυταπάτες μου.


Πηγή
© Μετάφραση : L’Enfant de la Haute Mer

 

Υ.Γ. Ζητώ συγγνώμη για την εκ παραδρομής μη αναφορά της μετάφρασης αν και είχα παραπομπή στην πηγή της.