Η ελπίδα του αυθόρμητου

(πηγή)

του Γιώργου Ρούσση

από την Ελευθεροτυπία (29/5)

Εδώ κι ένα διάστημα όταν όλα πήγαιναν παντού από το κακό στο χειρότερο ήλθαν οι λαϊκές εξεγέρσεις των Αράβων να μας συνταράξουν. Εξεγέρσεις οι οποίες απέδειξαν ότι οι λαοί δεν είναι μόνον θεατές αλλά και ηθοποιοί της ιστορίας τους, και αυτό άσχετα από την κατάληξη που είχαν, ή τελικά θα έχουν, αυτά τα κινήματα. Αντιφάσεις σημαντικές αυτών των εξεγέρσεων, πέρα του ότι εκδηλώθηκαν σε χώρες με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης των υλικών παραγωγικών τους δυνάμεων και όχι στις «ώριμες» καπιταλιστικές χώρες, ήταν ότι σημαντικό εξεγερτικό ρόλο έπαιξε η θρησκεία, ότι συντελέστηκαν εν τη απουσία της οργανωμένης αριστεράς, τουλάχιστον όπως αυτή είναι καταγεγραμμένη με την κλασική έννοια του όρου και τέλος ότι αυτές είχαν μάλλον έναν αυθόρμητο παρά συνειδητό χαρακτήρα. 

Μικρό χρονικό διάστημα αργότερα, ή ακόμα και παράλληλα με αυτές τις λαϊκές εξεγέρσεις, σε χώρες του αναπτυγμένου καπιταλισμού είχαμε τρεις σημαντικές, στην κυριολεξία κωμικοτραγικές, λαϊκές εκδηλώσεις, οι οποίες απέπνεαν ένα βαθύτατο συντηρητισμό, ο οποίος καθώς φαίνεται διαπερνά μεγάλα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων αυτών των χωρών. Αναφέρομαι στους γάμους του πρίγκιπα Ουίλιαμ, στο Λονδίνο, στην αγιοποίηση του Πάπα Παύλου Ιωάννη ΙΙ στη Ρώμη, και στις «εορταστικές» εκδηλώσεις για τη δολοφονία του Μπιν Λάντεν στις ΗΠΑ.

Στην περίπτωση των γάμων ο ίδιος λαός, αν όχι οι ίδιοι άνθρωποι που λίγες μέρες πριν είχαν κατακλύσει το Λονδίνο για να διαμαρτυρηθούν για τα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης, επευφημούσαν τα βασιλόπουλα και τους γελοίους παραβρισκόμενους στους γάμους, οι οποίοι ήταν ντυμένοι λες και συμμετείχαν σε καρναβαλίστικο διαγωνισμό, και περίμεναν αγωνιωδώς να βγουν στο μπαλκόνι για να δουν το πρώτο φιλί των νεόνυμφων! Και προς μεγάλη μου απογοήτευση δεν εκτοξεύθηκε ούτε μια ντομάτα, ένα γιαούρτι, ένα αβγό, έστω μια καβαλίνα από εκείνες που φυσιολογικά θα έπρεπε να αμολάνε τα άλογα.

Ακολούθησε η μεγαλειώδης συγκέντρωση ενός εκατομμυρίου πιστών-αφελών για να παραστούν στην τελετή-απάτη αγιοποίησης του πάπα, η οποία, άκουσον, άκουσον, αποκορύφωμα του σκοταδισμού, έγινε στη βάση της μαρτυρίας της μοναχής Μαρί Σιμόν Πιέρ ότι γιατρεύτηκε από το πάρκινσον επειδή προσευχόταν στον Ιωάννη Παύλο, όταν ακόμη αυτός ήταν εν ζωή (εξ ου και μετά τη θεραπεία μου, απαιτώ από την Καθολική Εκκλησία να αγιοποιήσει μετά θάνατο το φίλο μου Λάζαρο Θερμογιάννη, αν δηλώσω ότι προσευχόμουν σε αυτόν όσο ήμουν άρρωστος.)

Και λίγες μέρες αργότερα, χιλιάδες αμερικανοί πολίτες πανηγύριζαν ανεμίζοντας την αστερόεσσα λες και ήταν φίλαθλοι μετά τη νίκη της ομάδας τους, κραυγάζοντας USA, USA, παραβλέποντας βεβαίως το γεγονός ότι τα εγκλήματα των ηγετών των USA είναι απείρως περισσότερα και πιο φριχτά από εκείνα τα οποία φέρεται να διέπραξε ο Μπιν Λάντεν, παραβλέποντας ακόμη ότι αυτός δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, δίχως να τηρηθεί κανένας από τους κανόνες που στις αστικές δημοκρατίες διέπουν την αντιμετώπιση και των πιο μεγάλων εγκληματιών, παραβλέποντας τέλος ότι δεν σεβάστηκαν ούτε τη σορό του.

Κι ενώ όλα αυτά διαμόρφωναν ένα κλίμα απογοήτευσης, μια και σε χώρες όπου αντικειμενικά είναι έτοιμες να οδηγηθούν στην ανθρώπινη χειραφέτηση, διαφαίνονταν ότι επικρατεί το πιο μαύρο σκοτάδι, να τα γεγονότα της Ισπανίας. Σε μια χώρα που η πραγματική αντικαπιταλιστική αριστερά ελέω ευρωκομμουνισμού πνέει τα λοίσθια και όπου η σοσιαλδημοκρατία έχει πλήρως ταυτιστεί με το νεοφιλελευθερισμό, και ίσως χάρη στο γεγονός ότι δεν υπάρχει εκεί κάποιο οργανωμένο «αριστερό» κίνημα που να λειτουργεί αντί ως προωθητής, ως αναστολέας και κυματοθραύστης των λαϊκών κινητοποιήσεων, εμφανίζεται ένα ισχυρό αυθόρμητο κίνημα. Αυτό αποτελούμενο κυρίως από νέους με όλες του τις αντιφάσεις αμφισβητεί τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις και το ίδιο το κυρίαρχο σύστημα και απαιτεί μια ανθρωποκεντρική κοινωνία και μια «πραγματική δημοκρατία τώρα» στη θέση της κίβδηλης αστικής δημοκρατίας.

Η εικόνα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων του κινήματος της 15ης του Μάη, ενώ οι αρχές της Μαδρίτης είχαν απαγορεύσει τις διαδηλώσεις, και οι ανάλογες συγκεντρώσεις δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων σε άλλες πόλεις της Ισπανίας, που συνεχίζονται με την ίδια ένταση για τόσο διάστημα, αποτελούν μήνυμα ελπίδας που φωτίζει το σκοτεινό τοπίο που διαμόρφωναν οι προηγούμενες, λαϊκές και αυτές, συνάξεις.

Προκύπτει το ερώτημα. Αρκούν από μόνα τους αυτού του είδους τα αυθόρμητα κινήματα τύπου Ισπανίας ή δικού μας Δεκέμβρη; Η δική μου απάντηση είναι σαφώς αρνητική. Από την άλλη όμως όταν το οργανωμένο και υποτιθέμενα «συνειδητό» είναι εμβρυώδες, ή όπως κατά την περίοδο της Ρόζα Λούξεμπουργκ, η οποία και καλώς κάτω από τις τότε συνθήκες της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας πρότασσε το αυθόρμητο, δεσπόζει στο εργατικό κίνημα ο ρεφορμισμός, το αυθόρμητο αν και ανεπαρκές είναι το μοναδικό πάνω στη βάση του οποίου μπορεί και πάλι να χτιστεί μια ριζοσπαστική επαναστατική διέξοδος. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πρέπει να το χαιρετίζουμε, και να επενδύουμε συμμετέχοντας σε αυτό, αντί να το κατακρίνουμε, ή να το αντιμετωπίζουμε σχεδόν εχθρικά.

ΥΓ.: Τώρα που ξεκίνησε και εδώ ένα παρόμοιο κίνημα όσοι πιστοί, αντί να το παρακολουθείτε από τις τηλεοράσεις σας ή να το χαρακτηρίζετε κατασκεύασμα των κυρίαρχων και να περιμένετε την ημέρα της δικής σας αυτοτελούς παράτας, προσέλθετε. Προσέλθετε με τα συνθήματα και τις θέσεις σας κι αν έχετε τα κότσια βάλτε τη σφραγίδα σας και κατακτήστε την ηγεμονία. 

- Ο Γιώργος Ρούσσης είναι καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου 

grousis@ath.forthnet.gr