Μαρία Αναματερού!

Κεράσματα τα λόγια που μου λες
που φτάνουν στην καρδιά σαν προσευχές
στο κάλεσμά σου σέρνω το χορό
σαν καραβάκι πρίμα στον καιρό
τραγούδι μου κοντά σου θα βρεθώ
στο πέταγμά σου για να λυτρωθώ

Φτερωτό μου τραγουδάκι ποιος σε κυβερνά
ποια νεράιδα σ' έχει μάθει να γλεντάς τον πόνο
κι όταν το παράπονό μου στην ψυχή ξυπνά
να 'ξερες στο άκουσμά σου τι καημούς γλιτώνω

"Τα θλιβερά μαντάτα" & "Το παράπονο της Αρετούσας" (Ερωτόκριτος) Απο τη συναυλία της Μαρίας Αναματερού στη Χώρα της Αμοργού. Θεολόγος Μιχελής στο βιολί. Γιάννης Σεβαστόπουλος στο λαούτο. Γιάννης Ανδριανόπουλος στην κιθάρα (από 23neraida)
 

Η Σαλώμη του Λουδοβίκου των Ανωγείων

Φεϊρούζ του Θανάση Παπακωνσταντίνου


Δάκρυ μου αγαπημένο (Μουσική: Μαρία Αναματερού, στίχοι: Δημήτρης Αναματερός). Απλά υπέροχο! Το βίντεο (από mariaki23) έχει και πολλές φωτογραφίες από την Απείρανθο Νάξου.


Σαν είδα να χορεύεις Εδώ σε ένα θαυμάσιο τραγούδι του Λουδοβίκου των Ανωγείων. Το βίντεο (από mariaki23) το βάζω για το τραγούδι...


Δεν ξημερώνεις μαύρη αυγή. Παραδοσιακό Πάτμου από το cd του Δημήτρη Καρρά ΑΣΤΙΒή (από tin2ki)


Η Σαλώμη. Τραγούδι του Λουδοβίκου (σε κάποια εμφάνιση, στις 10/4/09, που δεν προσδιορίζει ο evantzio που ανέβασε το βίντεο. Ήχος και εικόνα είναι χαμηλής ποιότητας, αλλά...)

Τα βίντεο (πηγή: xefteri) από εδώ και κάτω: "Μουσική παράδοση απ' τ' Απεράθου Νάξου" Εκπομπή του Β. Μέτου "Θάλασσα και Παράδοση" (15/3/2009) στον Ξένιο. Καλεσμένοι οι: Μαρία Αναματερού (τραγούδι), Γιώργος Πρωτονοτάριος - Καλυμνιός (βιολί), Γιάννης Σεβαστόπουλος (λαούτο), Μαρία Ξεφτέρη (λαογραφική παρουσίαση), Μάνος Σταυριανός.

Μοιρολόι (αν είναι ν' ακούσει κάποιος ένα και μόνο, ας ακούσει αυτό). Δεν έχω λόγια...

Κάθα δεκαπέντε. Έγινε γνωστό πανελλήνια από τη διασκευή του Νίκου Οικονομίδη ως "Γιάντα". Εδώ η ιδιότυπη στιχουργία των Απεραθιτών με χιλιάδες δίστιχα αυτής της τεχνοτροπίας πάνω σ' αυτόν το σκοπό:

"Κάθα δεκαπέντε συνα-

ντιώμαι με τα μάθια 'κείνα

Θα σ' αγαπώ μέχρι που να

ενεί η θάλασσα βουνά..."

Βλάχα (Τα παλαιά μου βάσανα). Ιδιότυπος χορός με εναλλαγές αργού και γρήγορου βηματισμού. Λατρεμένο μου τραγούδι με στίχους καταστάλαγμα ενός πολύτιμου πολιτισμού, που πρέπει να ξαναθυμηθούμε:

"Τα βάσανά μου τραγουδώ

τον πόνο μου γλεντίζω

κι όπως τον έβρω τον καιρό

ετσά τον αρμενίζω

Γλεντάντε να γλεντίζουμε

του χρόνου ποιος το ξέρει

για θα πεθάνω ή θα ζω

για θα 'μαι σ' άλλα μέρη..."

Εξάστιχα. Αργόσυρτος ρυθμός με αναρίθμητα αυτοσχέδια στιχάκια του χωρισμού.

Παλιά πατινάδα. Προσωπικά θεωρώ τη μελωδία του τραγουδιού αυτού από τις ωραιότερες που έχω ακούσει ποτέ. Μελαγχολική μα τόση όμορφη... (Το ρεφρέν είναι μεταγενέστερη προσθήκη).

"Μια περασμένη εποχή

μέσ' στο μυαλό μου φέρνω

που 'σου για μένα στη ζωή

ό,τι 'χα 'γαπημένο

Τώρα βραδιάζει κι η καρδιά μου μοιάζει

σαν τον ουρανό, όταν συννεφιάζει

Τώρα βραδιάζει κι η καρδιά μου μοιάζει

σαν θαλασσοπούλι, στ' άγριο μπουγάζι

...μα 'συ κοιμάσαι στα σεντονάκια

κι εώ υρίζω, μέσ' στα σοκκάκια

μα 'συ κοιμάσαι, με τη λαλά σου

κι εώ υρίζω στο μαχαλά σου..."

Κοτσάτος Α. Το τραγούδι έγινε γνωστό από την Ειρήνη Κονιτοπούλου με το ήντα να κλέβει την παράσταση (Να σ' αγαπώ ήντα 'θελα / να 'χω φουρτούνα και μπελά / ήντα σου 'κανα κι ήντα 'χεις / κι όλο με τα μένα τα 'χεις) Αγαπημένο δίστιχο:

"και να μ' αγάπα στα μισά

οπου τον αγάπησα"!

Δενδρολίβανος. Τραγούδι του ξενιτεμένου που στο γυρισμό στο χωριό βρίσκει τα αγαπημένα του λουλούδια μαραμένα. Μαγικός στίχος:

"Δυο μήνες είναι που 'λειψα

κι ο δενδρολίβανος διψά

κι είπετε με το γιασεμί

ας ξεραθούμε ταδεμί" (αντάμα, μαζί)

Κοτσάτος τσαμπούνας. Η ιδιότυπη ομοιοκαταληξία με τις κομμένες στη μέση λέξεις σε ένα αρχέγονο σκοπό που κανονικά παίζεται μόνο με τσαμπούνα και τουμπάκι μα όποιος το έχει ακούσει έτσι, δεν του λείπει τίποτα! Εδώ βέβαια με βιολί και λαούτο "λιγοστεύει", αλλά πάλι είναι πανέμορφο!

"Σάλεβγε (κουνήσου, κάνε γρήγορα) να πάμε στα ντου-

μπάκια να 'μεστα κοντά του"

"...θα 'χουμε άμα ξανασυ-

ναντηθούμε πια jεράσει"!!!

"...μου 'πε να κάνω το κορό-

ϊδο μα πως, που δεν μπορώ"!

Κοτσάτος Β'

"ήρθες κι 'φερες μου τον Α-

πρίλη μέσα στον χειμώνα"!!!

Κοτσάτος του 44 οικειοποιημένος σκοπός από το ανατολικό Αιγαίο

"έχω βάσανα που δεν τα

κάνω σ' άνθρωπο κουβέντα

ω καρδιά μου πο' ν' εμπόριες

να μη βάνεις σταναχώριες"

Σκοπός των εκλογών Τάξιμο αλλά και σκωπτική διάθεση απέναντι στο πολιτευτή και τις εκλογές, κι ένα θαυμάσιο τετράστιχο για την κάλπη:

"Πρώτη φορά μου που θωρώ (βλέπω)

τέτοιο κουτί ρημάδι

όχι να ρίχνεις το πρωί

να βγαίνει ναι το βράδυ"!!!

Γιαβάς Γιαβάς & Σκοπός των Κληρωτών Το πρώτο ένα υπέροχο αργόσυρτο νοσταλγικό τραγούδι, το δεύτερο τραγούδι των φαντάρων... Η Μαρία εδώ είναι απόλαυση!

"Να 'μουν μια -πρόβαλε να δεις-

να 'μουν μια ώρα στο χωριό

να δω τον κατσιφόρα, γιαβάς γιαβάς

να δω τον κατσιφόρα, δε μ' αγαπάς

Ν΄ακούσω και τ'ς αφροκοπιάς

ότι να πιάνει η μπόρα, γιαβάς γιαβάς

ότι να πιάνει η μπόρα, δε μ΄αγαπάς

Στο τζάκι μας να κάθουμου

και όξω να χιονίζει, γιαβάς γιαβάς

και όξω να χιονίζει, δε μ' αγαπάς

Γιατί εσένα η χιονιά

πάντοτε μου θυμίζει, γιαβάς γιαβάς

πάντοτε μου θυμίζει, δε μ' αγαπάς"

Πατινάδα-Απισωμερίτικος-Σκοπός του Τζίτζικα Το πρώτο είναι τραγούδι για την όμορφη Απείρανθο, το δεύτερο για τα "πίσω μέρη" στα ανατολικά της Νάξου, το τρίτο -με αθηναϊκή επιρροή- πάλι για τ'Απεράθου...

"Θα σας διασκεδάσωμε, με τον δικό μας τρόπο

με στίχους και με θύμησες, που ζήσαμε στον τόπο

τσι φεγγαρόφωτες βραδυές

εκεί που σμίγουν οι καρδιές"!

"Σ΄αυτό το πέτρινο χωριό

όπου ξυπνούν οι μνήμες

και τ'αηδόνια τραουδούν

με στίχους και με ρίμες"!

Θερμιώτικο & Έρι έρι Από την Κύθνο το πρώτο, "γκραντ σουξέ" το δεύτερο και με στιχουργικό σχόλιο για την ευκολία του, από παλιό Απεραθίτη!

"Πάντοτε και παντοτινά

θα σου παραπονούμε

γιατί δε ρώτησες ποτέ

που βρίσκομαι και που 'μαι"!

Αρτεμώνας & Βοσκίστικος Εδώ, αγαπημένο μου είναι το "διονυσιακό" δεύτερο, που είναι πάλι τραγούδι της ζυγιάς τσαμπούνα-τουμπάκι, άλλωστε είναι τραγούδι των βοσκών... Και η Μαρία ε-ξαι-ρε-τι-κή!

"...εκεί το πρωτογνώρισα, το πρόσωπό σου τ΄άσπρο..."

"Τα ζα του μέσ' τα δίκορφα

τα 'χει κουδουνωμένα

κι όταν φωνάζει έρχονται

σαν που 'ναι μαθημένα

κι όταν 'νεβαίνουν και περνούν

στο πάτημα της σκάφης

τότε θυμάται κι ο βοσκός

τα λόγια τ'ς αγάπης

Όντε θα σμίξουν τα βουνά

και πέσει το Φανάρι

τότε και την αγάπη μου

άλλος θα την επάρει"

Πατινάδα-Απισωμερίτικος-Σκοπός του Τζίτζικα Το αρχείο του ήχου είναι το ίδιο με παραπάνω, το video όμως (από gianprev) οπτικοποιεί τον στίχο, με εικόνες από την Απείρανθο και τις παραλίες της ανατολικής Νάξου


Αρχάγγελος, τραγούδι του Λουδοβίκου στον δίσκο "Γκρεμό δεν έχουν τα πουλιά" (από mariaki23)

 Μέσα στην τόση ασχήμια των ημερών, από τύχη "γνώρισα" τούτη εδώ την ομορφιά! Και μπορεί να τραγουδά 4-5 χρόνια (γεννημένη μόλις το 87!) αλλά για μένα είναι ολοκαίνουργια αποκάλυψη, οπότε μπορώ να επαναλάβω τα λόγια του ποιητή Ηλία Κατσούλη: "καλώς όρισες ψυχή μου, ομορφιά ελληνική μου". Κι ευχαριστώ για τα όμορφα!

• Τα τραγούδια από το στούντιο του Ξένιου είναι από xefteri
• Οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα στο facebook της Μαρίας Αναματερού  (ή τουλάχιστον έτσι εμφανίζεται, δεν ξέρω κατά πόσο είναι όντως δική της, πάντως είναι -δυστυχώς- ανενεργή εδώ και 6 μήνες)