Παλιά κατέβαιναν τα τανκς. Σήμερα κατεβαίνουνε τα spreads

(πηγή)

του Γιώργου Κουτσούκου*  
από ΑΥΓΗ (19/9)

Ποιος ισχυρίζεται ότι οι καιροί δεν έχουν αλλάξει; Τη δεκαετία του '70, προκειμένου να «πειστεί» ο ελληνικός λαός, κατέβαιναν τα τανκς στους δρόμους, ώστε η χώρα να μην υπολείπεται των λατινοαμερικανικών «μπανανιών».

Σήμερα όμως η «οικονομική τεχνολογία» έχει δώσει άλλες δυνατότητες στους κυβερνώντες για να «πείθουν» τους απείθαρχους λαούς τους. Άλλωστε τα τανκς είναι ντεμοντέ (προς το παρόν τουλάχιστον, καθώς οι τάσεις της μόδας είναι συχνά απρόβλεπτες), καθώς όταν κατεβαίνουν στους δρόμους προκαλούν θόρυβο, τρόμο και γενικά καταστάσεις πολύ μπας κλας. Σε αντίθεση βέβαια με τα spread, τα οποία όταν κατεβαίνουν δημιουργούν χαρά και αγαλλίαση, ιδιαίτερα σε λαούς όπως ο ελληνικός, ο οποίος τα παρακολουθεί τους τελευταίους μήνες ν' ανεβαίνουν συνεχώς κι έχει πάθει ίλιγγο.

Τι συμβαίνει όμως στ' αλήθεια με τα περίφημα spread, τα οποία λίγο πριν τις περιφερειακές εκλογές -τις οποίες ο ίδιος ο ΓΑΠ χαρακτήρισε δημοψηφισματικές- πέφτουν εντυπωσιακά, προκαλώντας ρίγη πατριωτικής συγκίνησης στο οικονομικό επιτελείο; Ας δούμε λίγο τα γεγονότα:

Το spread του 10ετούς ελληνικού κρατικού ομολόγου (δηλαδή η διαφορά απόδοσης ανάμεσα στο ελληνικό και στο αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο) έπεσε πάνω από 2,5% (250 μονάδες βάσης) τις τελευταίες μέρες, δημιουργώντας κλίμα ευφορίας στην κυβέρνηση και στα κατεστημένα ΜΜΕ, τα οποία είδαν την πτώση αυτή ως επιβράβευση των βάρβαρων μέτρων λιτότητας που επιβλήθηκαν στον ελληνικό λαό. «Ιδού» διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους «τα μέτρα αποδίδουν. Υπομονή, σφίχτε λίγο ακόμα τα δόντια και η κρίση θα περάσει».

Όμως η αλήθεια είναι ότι τα spread δεν πέφτουν. Τα ρίχνουν. Και τα ρίχνουν κυρίως οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες το τελευταίο διάστημα, ως γνήσιοι παπατζήδες, επιδίδονται σε αγορές κρατικών ομολόγων, προκειμένου να ρίξουν τα spread και να επιβραβεύσουν την κυβέρνησή τους, την κυβέρνηση του ΓΑΠ. 

Αγοράζουν δηλαδή τους κρατικούς τίτλους, με αποτέλεσμα η ΗΔΑΤ (είναι η δευτερογενής αγορά, στο πλαίσιο της οποίας διαπραγματεύονται τα ελληνικά ομόλογα) εκεί που ήταν «κλινικά νεκρή», με σχεδόν ανύπαρκτες συναλλαγές, να έχει ξαφνικά κάπως «ζωντανέψει» τις τελευταίες εβδομάδες χάρη στις αγορές ομολόγων που πραγματοποιούν (και) οι ελληνικές τράπεζες. Και μην φανταστεί κανείς ότι απαιτούνται σοβαρά κεφάλαια για να ανέβουν τα spread σε μια αγορά που ουσιαστικά δεν υπάρχει εδώ και μήνες. Απλά, λίγο να υπερτερούν οι αγορές των πωλήσεων και τα spread παίρνουν την κατιούσα. 

Σαν τις μετοχές είναι πάνω-κάτω. Αν για μια μετοχή δεν υπάρχει αγοραστικό ενδιαφέρον και ξαφνικά βρεθεί κάποιος αγοραστής, τότε η τιμή της θα ανέβει. Έτσι και με τα ομόλογα. Αν εκεί που δεν «κινούνται» βρεθεί αγοραστής οι τιμές τους θα ανέβουν και συνεπώς η απόδοσή τους, το spread δηλαδή, θα κατέβει (η σχέση ανάμεσα στην τιμή και στην απόδοση του ομολόγου είναι αντιστρόφως ανάλογη). Και για να συνεχίσω τον παραλληλισμό ανάμεσα στις μετοχές και στα ομόλογα θα διακινδυνεύσω μια πρόβλεψη: τα spread θα παραμείνουν στα σημερινά σχετικά χαμηλά επίπεδα και ενδεχομένως να πιεστούν ακόμα πιο χαμηλά (βεβαίως οι σημερινές 660 με 700 μονάδες βάσης είναι spread απαράδεκτα υψηλό, απλά είναι χαμηλό σε σχέση με τις 950 και 980 μονάδες του παρελθόντος) μέχρι και τις εκλογές, προκειμένου να πριμοδοτηθεί η κυβέρνηση. Ακριβώς όπως συμβαίνει και με το χρηματιστήριο, το οποίο «παραδοσιακά» ανεβαίνει λίγο πριν τις εκλογές.

Έτσι, από τη μια με τη βοήθεια των spread, και από την άλλη με σύμμαχο τα «παπαγαλάκια» των ΜΜΕ και τους «επαίνους» της τρόικας, η κυβέρνηση του ΓΑΠ ευελπιστεί να «σαρώσει» στις εκλογές, ώστε να έχει πλέον τη λαϊκή νομιμοποίηση για να «σαρώσει» αμέσως μετά και την χώρα. Άλλωστε τα νέα μέτρα έχουν ήδη αποφασιστεί, όπως και η αιτιολογία τους, δηλαδή η αναθεώρηση προς τα πάνω ελλείμματος και χρέους από την Eurostat. Το μόνο που χρειάζεται ο ΓΑΠ είναι η εν λευκώ επιταγή από τον ελληνικό λαό, μέσω του θριάμβου του ΠΑΣΟΚ στις επικείμενες εκλογές. Αλλά αν δοθεί και αυτή η επιταγή από τον ελληνικό λαό, τότε ας ετοιμαστούμε για τα χειρότερα, καθώς το ρευστό μας τελείωσε και αυτή η επιταγή είναι η τελευταία του μπλοκ.


* Ο Γιώργος Κουτσούκος είναι οικονομολόγος και μέλος του τμήματος οικονομικής πολιτικής του ΣΥΝ.