Καθίζηση εισοδημάτων και πρωτοφανής μείωση της αγοραστικής δύναμης

από antistachef

του Μανόλη Γ. Δρεττάκη
από την Κυριακάτικη ΑΥΓΗ

Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε προβλέψεις του Προσχεδίου για το 2011 για τους μισθούς, τις συντάξεις, τις δαπάνες για την ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, καθώς και τους φόρους σε σχέση με τις αποκλίσεις των εκτιμήσεων πραγματοποιήσεων από τις προβλέψεις του Προϋπολογισμού του 2010 για τα ίδια στοιχεία (και όχι με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, όπως, αντιδεοντολογικά, γίνεται στο Προσχέδιο).

Στην 1η στήλη του Πίνακα 1 δίνονται σε εκατ. ευρώ οι προβλέψεις του Προϋπολογισμού του 2010 όπως ψηφίστηκε από τη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2009 για τους μισθούς, τις συντάξεις και τις δαπάνες για την ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία και το σύνολό τους, στη 2η στήλη οι εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων του Προϋπολογισμού 2010 για τα ίδια στοιχεία όπως αναφέρονται στο Προσχέδιο και στην 3η οι προβλέψεις του Προσχεδίου για το 2011. Στην 4η στήλη δίνεται η διαφορά ανάμεσα στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων και στις προβλέψεις του Προϋπολογισμού 2010 και στην 5η η διαφορά ανάμεσα στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων 2010 και στις προβλέψεις για το 2011.

Από την 4η στήλη του Πίνακα φαίνεται η μεγάλη μείωση των δαπανών για μισθούς και συντάξεις σε σχέση με όσα προέβλεπε ο Προϋπολογισμός του 2010, εξαιτίας της περικοπής του 13ου και 14ου μισθού και της μείωσης των επιδομάτων των εργαζομένων στο Δημόσιο, καθώς και της περικοπής της 13ης και 14ης σύνταξης των συνταξιούχων του Δημοσίου, περικοπών και μείωσης που επέβαλε η τρόϊκα με το διαβόητο Μνημόνιο προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της μείωσης του δημόσιου ελλείμματος στο 8,1% από το 9,2% του προέβλεπε ο Προϋπολογισμός του 2010. Η μείωση των δαπανών για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία είναι μικρή λόγω της ανελαστικότητάς τους. Η μεγάλη μείωση του συνόλου των δαπανών του Πίνακα 1 ξεπερνά το 3 δισ. ευρώ είναι μια από τις σημαντικές αιτίες στις οποίες οφείλεται η συνέχιση και το βάθεμα της ύφεσης στην οποία εισήλθε η ελληνική οικονομία από το 2009.


Από την 5η στήλη φαίνεται ότι θα συνεχιστεί η μείωση των δαπανών του Πίνακα 1 σε πολύ χαμηλότερους ρυθμούς εξαιτίας του ότι δεν υπάρχουν περιθώρια μεγαλύτερων μειώσεων, χωρίς, όμως, να αποκλείεται να αυξηθούν οι μειώσεις αυτές αν υπάρξει, όπως υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, υστέρηση και πάλι των εσόδων.

Εκτός, όμως, από τη μείωση των εισοδημάτων οι οικογένειες υποφέρουν και από τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας και ιδιαίτερα των έμμεσων φόρων, η οποία είναι και η κύρια αιτία στην οποία οφείλεται η εκτίναξη του πληθωρισμού στο 5,7% τον Σεπτέμβριο (υπερτριπλάσιο εκείνου της Ε.Ε.).

Στις στήλες του πρώτου μέρους Πίνακα 2 (αντίστοιχες του Πίνακα 1) δίνονται τα στοιχεία για τους άμεσους και έμμεσους φόρους και το σύνολό τους, καθώς και το ποσοστό που οι έμμεσοι φόροι αντιπροσωπεύουν στο σύνολο αυτό και στο δεύτερο μέρος τα στοιχεία για τους φόρους φυσικών και νομικών προσώπων και το σύνολό τους και το ποσοστό που οι φόροι φυσικών προσώπων αντιπροσωπεύουν στο σύνολο αυτό.

Από το πρώτο μέρος του Πίνακα 2 φαίνεται ότι, εξαιτίας της μείωσης του εισοδήματος των φορολογουμένων και του τζίρου των επιχειρήσεων το 2010, σημειώθηκε υστέρηση των άμεσων φόρων σχεδόν κατά 2,5 δισ. ευρώ, υστέρηση που αναπληρώθηκε εν μέρει με τη μεγάλη αύξηση του ΦΠΑ και των φόρων κατανάλωσης. Το 2011 η κατάσταση θα χειροτερεύσει με μικρή μείωση των άμεσων και πολύ μεγάλη αύξηση των έμμεσων φόρων. Αποτέλεσμα των μεταβολών αυτών οι έμμεσοι φόροι ως ποσοστό του συνόλου των άμεσων + έμμεσων φόρων να αυξηθεί από το 56,2% που προέβλεπε ο Προϋπολογισμός του 2010 στο 62,2%. το 2011. Και όπως είναι γνωστό οι έμμεσοι φόροι επιβαρύνουν περισσότερο τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Από το δεύτερο μέρος του Πίνακα 2 φαίνεται ότι η μεγαλύτερη υστέρηση το 2010 παρουσιάστηκε στη φορολογία φυσικών προσώπων για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, ενώ η μείωση των φόρων νομικών προσώπων ήταν πολύ μικρότερη. Το 2011 προβλέπεται αύξηση των φόρων φυσικών προσώπων και μείωση των νομικών προσώπων, με αποτέλεσμα οι φόροι φυσικών προσώπων από 76,4% του συνόλου των φόρων φυσικών + νομικών προσώπων στον Προϋπολογισμό του 2010 να φτάσουν το 80,0% το 2011 (και όπως είναι γνωστό το μεγαλύτερο ποσοστό των φόρων αυτών το καταβάλλουν οι μισθωτοί και συνταξιούχοι).

Είναι σαφές ότι η πολιτική που ακολουθείται με βάση τις επιταγές του Μνημονίου, εκτός από την ύφεση που προκαλεί στην ελληνική οικονομία επιδεινώνει δραματικά την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και καθιστά το φορολογικό σύστημα περισσότερο κοινωνικά άδικο απ’ ό,τι ήταν προηγουμένως.

*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ.