από The Guardian
μετάφραση από ΑΥΓΗ
Οι διαδηλώσεις που συγκλονίζουν τη Γαλλία τις τελευταίες εβδομάδες υπογραμμίζουν ορισμένες από τις βασικές διαφορές της χώρας με τις ΗΠΑ. Η σημαντικότερη είναι ότι οι Γάλλοι αποφάσισαν να κατέβουν στους δρόμους κατά εκατομμύρια για να υπερασπιστούν συνταξιοδοτικά δικαιώματα που κατακτήθηκαν με κόπους.
Η λαϊκή οργή είναι σε θετική κατεύθυνση, αντίθετα με τις ΗΠΑ, όπου η κοινή γνώμη κινητοποιείται για να εκλέξει υποψήφιους που θα βάλουν τα δυνατά τους για να αυξήσουν τα δεινά για τη μεσαία και την εργατική τάξη. Οφείλω να ομολογήσω ότι μου προκάλεσε έκπληξη το 2007 να παρακολουθήσω τον Σαρκοζί να εκλέγεται στην προεδρία έχοντας στηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του στην ιδέα ότι η Γαλλία χρειάζεται μια περισσότερο "αποτελεσματική" οικονομία. Μια οικονομία όπως η αμερικανική.
Στην πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να έχει διαλέξει χειρότερη περίοδο για να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Η "φούσκα" της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ θα έσπαγε σύντομα προκαλώντας όχι μόνο τη δική μας κρίση, αλλά και παρασύροντας το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας στον βούρκο μαζί της. Αρκετά λοιπόν με αυτό το μοντέλο οικονομικού δυναμισμού.
Όμως ο Σαρκοζί είχε σημαντική βοήθεια από τα μεγάλα ΜΜΕ, που εκείνη την περίοδο είχαν μαγευτεί από το αμερικανικό μοντέλο και αναπαρήγαν μια σειρά από μύθους που αποτέλεσαν τη βάση για την καμπάνια του. Ανάμεσα τους ήταν και η ιδέα ότι τα κοινωνικά δικαιώματα και επιδόματα ήταν κάτι που "δεν χωρούσαν στην παγκόσμια οικονομία" και ότι οι εργοδότες θα προσλάμβαναν περισσότερους ανθρώπους αν μπορούσαν να τους απολύσουν ευκολότερα και αν περικόπτονταν οι φόροι για τους πλούσιους.
Ο Σαρκοζί εγκατέλειψε πρόσφατα μία από τις πιο αντιδημοφιλείς φοροαπαλλαγές του για τους πλουσίους, αλλά ενδέχεται να υπάρξουν και άλλες. Είχε όμως υποσχεθεί να μην αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης στον δημόσιο τομέα. Αυτό προκάλεσε τη μαζική κατακραυγή, που προκάλεσε το σημερινό σχέδιό του να τα αυξήσει από τα 60 στα 62.
Και πάλι τα ΜΜΕ κρίνουν ότι οι Γάλλοι δεν είναι ρεαλιστές και πως θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τους υπολοίπους. Το επιχείρημα είναι ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, επομένως "όλοι" οφείλουμε να δουλεύουμε περισσότερο. Ωστόσο η άλλη πλευρά είναι ότι αυξάνονται επίσης η παραγωγικότητα και το ΑΕΠ, επομένως είναι πράγματι δυνατό για τους Γάλλους να περνούν περισσότερα χρόνια στη σύνταξη και να πληρώνουν για κάτι τέτοιο.
H ηλικία συνταξιοδότησης στη Γαλλία καθορίστηκε για τελευταία φορά το 1983. Από τότε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 45%. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι πολύ μικρή συγκριτικά. Η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους υποχώρησε από το 1 προς 4,4 σε 1 προς 3,5 το 2010. Όμως η αύξηση του εθνικού εισοδήματος ήταν απείρως μεγαλύτερη για να υπερκαλύψει τις δημογραφικές αλλαγές.
Η κατάσταση αυτή δείχνει ότι θα συνεχιστεί. Η αύξηση του εθνικού εισοδήματος μέσα στα επόμενα 30 με 40 χρόνια θα είναι υπεραρκετή για να πληρώνει τις συντάξεις επιτρέποντας παράλληλα στις μελλοντικές γενιές να απολαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο ζωής από το σημερινό. Είναι απλώς μια κοινωνική επιλογή πόσοι άνθρωποι θέλουν να ζουν ως συνταξιούχοι και πόσοι θέλουν να πληρώνουν γι' αυτό.
Αν οι Γάλλοι θέλουν να κρατήσουν την ηλικία συνταξιοδότησης στα σημερινά επίπεδα, υπάρχουν πολλοί τρόποι να χρηματοδοτήσουν τις μελλοντικές συντάξεις χωρίς αναγκαστικά να αυξήσουν τα όρια. Ένας από αυτούς -που υποστηρίζεται από τη γαλλική αριστερά- θα ήταν η επιβολή ενός φόρου στις συναλλαγές κεφαλαίου. Ένας τέτοιος "φόρος κερδοσκοπίας" θα μπορούσε να συγκεντρώσει δισεκατομμύρια δολάρια εισοδήματος αποθαρρύνοντας ταυτόχρονα τις κερδοσκοπικές συναλλαγές τίτλων και παραγώγων.
Είναι επομένως απολύτως λογικό να περιμένει κανείς ότι, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να περνούν μεγαλύτερο μέρος από τη ζωή τους στη σύνταξη. Και αυτό περιμένουν και οι περισσότεροι Γάλλοι πολίτες. Μπορεί να μην γνωρίζουν την αριθμητική, αλλά αντιλαμβάνονται διαισθητικά ότι, καθώς η χώρα τους γίνεται πλουσιότερη χρόνο με τον χρόνο, αυτοί δεν θα έπρεπε να ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους δουλεύοντας.
Η αύξηση των ορίων ηλικίας είναι μια εξαιρετικά αντιδραστική περικοπή που θα πλήξει ιδιαίτερα τους εργαζομένους. Οι φτωχότεροι εργαζόμενοι έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής και θα χάσουν μεγαλύτερο κομμάτι από τα χρόνια της σύνταξής τους. Όσοι αναγκάζονται να αποσυρθούν πρόωρα εξαιτίας ανεργίας ή άλλων δυσκολιών θα χάσουν μεγάλο μέρος της αποζημίωσής τους. Και φυσικά οι περικοπές δεν θα επηρεάσουν τους πλουσιότερους, οι οποίοι δεν βασίζονται στο συνταξιοδοτικό σύστημα για το εισόδημά τους.
Η Γαλλία έχει χαμηλότερο επίπεδο ανισοτήτων από τις περισσότερες χώρες του ΟΑΣΕ και είναι μία από τις κορυφαίες 5 στις οποίες οι ανισότητες μειώθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του '80 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Η χώρα μέχρι τώρα αντιστάθηκε σε κάποιες από τις οπισθοδρομικές αλλαγές που γνώρισαν πολλές πλούσιες χώρες με χαμηλόμισθους κατοίκους.
Οι ευρωπαϊκές αρχές (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) επιταχύνουν σήμερα τις αντιδραστικές αυτές αλλαγές στις πιο αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης (Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία). Οι θεσμοί αυτοί και πολλοί πολιτικοί επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τα σημερινά οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης ως πρόσχημα για να επιβάλουν συντηρητικές μεταρρυθμίσεις.
Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι το 70% της κοινής γνώμης υποστηρίζει τις απεργίες παρά τις δυσκολίες που προκαλούν οι ελλείψεις καυσίμων και τα προβλήματα στις συγκοινωνίες. Οι Γάλλοι έχουν ήδη απαυδήσει από τη δεξιά κυβέρνησή τους και οι διαδηλώσεις οφείλονται εν μέρει στο γεγονός αυτό. Η Γαλλία έχει ισχυρότερη αριστερά από πολλές άλλες χώρες, μια αριστερά που έχει την ικανότητα και τη θέληση να οργανώνει μαζικές διαδηλώσεις, απεργίες και πανεκπαιδευτικές κινητοποιήσεις. Αγωνίζονται για το μέλλον της Ευρώπης και αποτελούν ένα καλό παράδειγμα για όλους τους άλλους.
Οι διαδηλώσεις που συγκλονίζουν τη Γαλλία τις τελευταίες εβδομάδες υπογραμμίζουν ορισμένες από τις βασικές διαφορές της χώρας με τις ΗΠΑ. Η σημαντικότερη είναι ότι οι Γάλλοι αποφάσισαν να κατέβουν στους δρόμους κατά εκατομμύρια για να υπερασπιστούν συνταξιοδοτικά δικαιώματα που κατακτήθηκαν με κόπους.
Η λαϊκή οργή είναι σε θετική κατεύθυνση, αντίθετα με τις ΗΠΑ, όπου η κοινή γνώμη κινητοποιείται για να εκλέξει υποψήφιους που θα βάλουν τα δυνατά τους για να αυξήσουν τα δεινά για τη μεσαία και την εργατική τάξη. Οφείλω να ομολογήσω ότι μου προκάλεσε έκπληξη το 2007 να παρακολουθήσω τον Σαρκοζί να εκλέγεται στην προεδρία έχοντας στηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του στην ιδέα ότι η Γαλλία χρειάζεται μια περισσότερο "αποτελεσματική" οικονομία. Μια οικονομία όπως η αμερικανική.
Στην πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να έχει διαλέξει χειρότερη περίοδο για να υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Η "φούσκα" της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ θα έσπαγε σύντομα προκαλώντας όχι μόνο τη δική μας κρίση, αλλά και παρασύροντας το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας στον βούρκο μαζί της. Αρκετά λοιπόν με αυτό το μοντέλο οικονομικού δυναμισμού.
Όμως ο Σαρκοζί είχε σημαντική βοήθεια από τα μεγάλα ΜΜΕ, που εκείνη την περίοδο είχαν μαγευτεί από το αμερικανικό μοντέλο και αναπαρήγαν μια σειρά από μύθους που αποτέλεσαν τη βάση για την καμπάνια του. Ανάμεσα τους ήταν και η ιδέα ότι τα κοινωνικά δικαιώματα και επιδόματα ήταν κάτι που "δεν χωρούσαν στην παγκόσμια οικονομία" και ότι οι εργοδότες θα προσλάμβαναν περισσότερους ανθρώπους αν μπορούσαν να τους απολύσουν ευκολότερα και αν περικόπτονταν οι φόροι για τους πλούσιους.
Ο Σαρκοζί εγκατέλειψε πρόσφατα μία από τις πιο αντιδημοφιλείς φοροαπαλλαγές του για τους πλουσίους, αλλά ενδέχεται να υπάρξουν και άλλες. Είχε όμως υποσχεθεί να μην αυξήσει τα όρια συνταξιοδότησης στον δημόσιο τομέα. Αυτό προκάλεσε τη μαζική κατακραυγή, που προκάλεσε το σημερινό σχέδιό του να τα αυξήσει από τα 60 στα 62.
Και πάλι τα ΜΜΕ κρίνουν ότι οι Γάλλοι δεν είναι ρεαλιστές και πως θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τους υπολοίπους. Το επιχείρημα είναι ότι το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, επομένως "όλοι" οφείλουμε να δουλεύουμε περισσότερο. Ωστόσο η άλλη πλευρά είναι ότι αυξάνονται επίσης η παραγωγικότητα και το ΑΕΠ, επομένως είναι πράγματι δυνατό για τους Γάλλους να περνούν περισσότερα χρόνια στη σύνταξη και να πληρώνουν για κάτι τέτοιο.
H ηλικία συνταξιοδότησης στη Γαλλία καθορίστηκε για τελευταία φορά το 1983. Από τότε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 45%. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής είναι πολύ μικρή συγκριτικά. Η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους υποχώρησε από το 1 προς 4,4 σε 1 προς 3,5 το 2010. Όμως η αύξηση του εθνικού εισοδήματος ήταν απείρως μεγαλύτερη για να υπερκαλύψει τις δημογραφικές αλλαγές.
Η κατάσταση αυτή δείχνει ότι θα συνεχιστεί. Η αύξηση του εθνικού εισοδήματος μέσα στα επόμενα 30 με 40 χρόνια θα είναι υπεραρκετή για να πληρώνει τις συντάξεις επιτρέποντας παράλληλα στις μελλοντικές γενιές να απολαμβάνουν υψηλότερο επίπεδο ζωής από το σημερινό. Είναι απλώς μια κοινωνική επιλογή πόσοι άνθρωποι θέλουν να ζουν ως συνταξιούχοι και πόσοι θέλουν να πληρώνουν γι' αυτό.
Αν οι Γάλλοι θέλουν να κρατήσουν την ηλικία συνταξιοδότησης στα σημερινά επίπεδα, υπάρχουν πολλοί τρόποι να χρηματοδοτήσουν τις μελλοντικές συντάξεις χωρίς αναγκαστικά να αυξήσουν τα όρια. Ένας από αυτούς -που υποστηρίζεται από τη γαλλική αριστερά- θα ήταν η επιβολή ενός φόρου στις συναλλαγές κεφαλαίου. Ένας τέτοιος "φόρος κερδοσκοπίας" θα μπορούσε να συγκεντρώσει δισεκατομμύρια δολάρια εισοδήματος αποθαρρύνοντας ταυτόχρονα τις κερδοσκοπικές συναλλαγές τίτλων και παραγώγων.
Είναι επομένως απολύτως λογικό να περιμένει κανείς ότι, όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να περνούν μεγαλύτερο μέρος από τη ζωή τους στη σύνταξη. Και αυτό περιμένουν και οι περισσότεροι Γάλλοι πολίτες. Μπορεί να μην γνωρίζουν την αριθμητική, αλλά αντιλαμβάνονται διαισθητικά ότι, καθώς η χώρα τους γίνεται πλουσιότερη χρόνο με τον χρόνο, αυτοί δεν θα έπρεπε να ξοδεύουν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους δουλεύοντας.
Η αύξηση των ορίων ηλικίας είναι μια εξαιρετικά αντιδραστική περικοπή που θα πλήξει ιδιαίτερα τους εργαζομένους. Οι φτωχότεροι εργαζόμενοι έχουν χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής και θα χάσουν μεγαλύτερο κομμάτι από τα χρόνια της σύνταξής τους. Όσοι αναγκάζονται να αποσυρθούν πρόωρα εξαιτίας ανεργίας ή άλλων δυσκολιών θα χάσουν μεγάλο μέρος της αποζημίωσής τους. Και φυσικά οι περικοπές δεν θα επηρεάσουν τους πλουσιότερους, οι οποίοι δεν βασίζονται στο συνταξιοδοτικό σύστημα για το εισόδημά τους.
Η Γαλλία έχει χαμηλότερο επίπεδο ανισοτήτων από τις περισσότερες χώρες του ΟΑΣΕ και είναι μία από τις κορυφαίες 5 στις οποίες οι ανισότητες μειώθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του '80 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Η χώρα μέχρι τώρα αντιστάθηκε σε κάποιες από τις οπισθοδρομικές αλλαγές που γνώρισαν πολλές πλούσιες χώρες με χαμηλόμισθους κατοίκους.
Οι ευρωπαϊκές αρχές (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) επιταχύνουν σήμερα τις αντιδραστικές αυτές αλλαγές στις πιο αδύναμες χώρες της Ευρωζώνης (Ελλάδα, Ισπανία, Ιρλανδία). Οι θεσμοί αυτοί και πολλοί πολιτικοί επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τα σημερινά οικονομικά προβλήματα της Ευρώπης ως πρόσχημα για να επιβάλουν συντηρητικές μεταρρυθμίσεις.
Οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι το 70% της κοινής γνώμης υποστηρίζει τις απεργίες παρά τις δυσκολίες που προκαλούν οι ελλείψεις καυσίμων και τα προβλήματα στις συγκοινωνίες. Οι Γάλλοι έχουν ήδη απαυδήσει από τη δεξιά κυβέρνησή τους και οι διαδηλώσεις οφείλονται εν μέρει στο γεγονός αυτό. Η Γαλλία έχει ισχυρότερη αριστερά από πολλές άλλες χώρες, μια αριστερά που έχει την ικανότητα και τη θέληση να οργανώνει μαζικές διαδηλώσεις, απεργίες και πανεκπαιδευτικές κινητοποιήσεις. Αγωνίζονται για το μέλλον της Ευρώπης και αποτελούν ένα καλό παράδειγμα για όλους τους άλλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου