Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011

Ανδρες γαρ πόλις

σκίτσο Ηλία Μακρή από την Καθημερινή
του Νίκου Γ. Ξυδάκη
από την Καθημερινή

Η απαίτηση της τρόικας για εκποίηση εθνικής περιουσίας ήταν ιταμή ως προς την εκφορά της. Αλλά αναμενόμενη και σύννομη ως προς την ουσία της. Η εκχώρηση περιουσιακών στοιχείων του ελληνικού κράτους, προς κάλυψη του χρέους, προβλέπεται στο Μνημόνιο που εψήφισε η Βουλή τον περασμένο Μάιο. Αυτή και άλλες αναλόγως βαριές δεσμεύσεις έχουν ισχύ νόμου και περιέχονται έκτοτε σε όλες τις αναθεωρήσεις («επικαιροποιήσεις») του Μνημονίου, τις οποίες υπογράφει ο υπουργός Οικονομικών.

Το σοκ ωστόσο παραμένει. Μόνο τώρα, δέκα μήνες μετά την επιβολή του Μνημονίου, οι Ελληνες πολίτες αντιλαμβάνονται έναντι ποίων όρων συνήφθη το δάνειο σωτηρίας των 110 δισ. Τώρα αντιλαμβάνονται ότι με το χρέος έχει υποθηκευτεί το μέλλον των νεότερων γενεών και η ίδια η εθνική κυριαρχία. Τώρα αντιλαμβάνονται ότι η έξοδος από τον επαχθή δανεισμό δεν θα είναι ούτε σύντομη ούτε εύκολη, ότι η σοβούσα κρίση δεν είναι οξεία και παροδική, αλλά χρόνια και συστημική. Και ότι είναι εξαιρετικά αβέβαιο το αποτέλεσμα της θεραπείας που εφαρμόζεται.

Το πρόβλημα άρα στην παρούσα φάση είναι, και πάλι, η ανειλικρίνεια. Ανειλικρίνεια διαρκής της εξουσίας προς τον λαό - είτε με απροκάλυπτα ψεύδη («λεφτά υπάρχουν») είτε με κρίσιμες αποσιωπήσεις και συγκαλύψεις είτε με ωμά διλήμματα και πατριδοπλειοδοτικό εκβιασμό. Και πάντως ποτέ, σε καμία περίπτωση, η εξουσία δεν έχει εκθέσει στον λαό όλα τα δεδομένα και όλες τις δυνατές λύσεις για συνέγερση όλων των εθνικών δυνάμεων και αποφυγή της συντριβής.

Η χώρα καλά τα πάει, οι πολίτες υποφέρουν - έτσι περιέγραψε την κατάσταση γνωστός λαϊκιστής πολιτικός. Ο στρογγυλός λόγος του καταφερτζή πολιτικού δεν μπορεί να κρύψει τη θεμελιώδη αντίφαση της σκέψης του: τι είναι η χώρα αν δεν είναι οι άνθρωποί της, ο λαός της, οι πολίτες; Αυτή η αντίφαση διατρέχει σήμερα τον λόγο των πολιτικών, που οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή, και τώρα πασχίζουν να πείσουν τους πολίτες ότι είναι άλλοι από την αφηρημένη χώρα τους και ότι αυτοί φταίνε για όλα τα δεινά τη ς αφηρημένης χώρας.

Αυτός ο ισχυρισμός είναι πράγματι ιταμός, περισσότερο και από την αλαζονεία των υπαλλήλων της τρόικας. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, ας σταθούμε σ’ ένα κείμενο ιδρυτικό της Ιστορίας, της πολιτικής σκέψης και της δημοκρατίας: «Ανδρες γαρ πόλις, και ου τείχη ουδέ νήες ανδρών κεναί». Μιλάει ο στρατηγός Νικίας προς τους αποκαρδιωμένους Αθηναίους, στην ολέθρια εκστρατεία της Σικελίας (Θουκυδίδης Η-77). Οι άνθρωποι είναι η χώρα, το κράτος, η δημοκρατία, δεν είναι τα κτίρια, τα πράγματα, τα πλοία, όταν αυτοί υποφέρουν, υποφέρει η χώρα.

Κάτι ανάλογο είπε ο Σωκράτης στον πλατωνικό διάλογο Φαίδρο, φωτίζοντας με τόλμη το πέρασμα από τον μύθο στη σκέψη: «τα μεν ουν χωρία και τα δένδρα ουδέν μ’ εθέλει διδάσκειν, οι δ’ εν τω άστει άνθρωποι» (Φαίδρος, 230d). H εκποίηση των πραγμάτων ταράζει, διότι κατά βάθος πρόκειται για εκποίηση ανθρώπων, ψυχών, του genius loci, όχι για εκποίηση νηών και τειχών, χωρίων και δένδρων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου