Το ηλίθιο κακό

(πηγή)

του Δημήτρη Α. Σεβαστάκη

από την Ελευθεροτυπία

Ο βουλευτής είναι υποχρεωτικά «σφετεριστής και κλέφτης».

Αν είναι γιος ή σύζυγος κάποιου της εξουσίας, τότε είναι απολύτως «αναξιόλογος». Αυτός που απεργεί είναι «εργατοπατέρας», προνομιούχο, παλιό «κομματόσκυλο» που έχει την ασφάλεια του Δημοσίου. «Συμμορίες και συντεχνίες». Ξαφνικά όλοι τυλίγονται στην πιθανότητα της ανομίας, στη σκιά της σκανδαλώδους εύνοιας του συστήματος, στο πηχτό και αναντίρρητο κακό. Πιθανόν έτσι είναι. Παρέες και αλληλοεξαρτήσεις, εξουσιαστικές αμοιβαιότητες και κόμπλεξ έφτιαξαν το πολιτικό παρόν: τη νεοελληνική μούχλα που αφοδεύει στην ιστορία, στην αισθητική, στην ίδια τη χώρα. Βολεύει αυτό.


Απενοχοποιούνται οι τρισάθλιοι που έχτισαν τις πολιτικές καριέρες τους πάνω στη διορισμένη εξαγορά· απενοχοποιούνται οι κρατικοδίαιτοι προμηθευτές που έχτισαν την ισχύ και την περιουσία τους πάνω στην εξαγορά των κρατικών στελεχών και τον κόπο των χαζών φορολογουμένων· απενοχοποιούνται οι πανικόβλητοι ή εξαγορασμένοι διεκπεραιωτές του μνημονιακού νεοφιλελευθερισμού, οι τύποι με το άδειο μάτι -αυτό του αδίστακτου καριερίστα- που χτίζουν το προφίλ τους πάνω στη βία και την ωμότητα.

«Ολοι μαζί τα φάγαμε». Γλιτώνουν (για λίγο) όσοι έχτισαν το αίσχος. Κρύβονται πίσω από την ξεχειλωμένη διεύρυνση της αιτίας, πίσω από την ασάφεια της ετυμηγορίας: Φταίμε όλοι λίγο και όχι οι λίγοι πολύ. Νομίζουν ότι γλιτώνουν καίγοντας τους μέχρι χθες ψηφοφόρους τους. Συγχρόνως, βέβαια, κάνουν επίκληση στην αλληλεγγύη, στη σύμπνοια, στην υπομονή. Κάνουν επίκληση πολιτιστικών ποιοτήτων που οι ίδιοι εξανεμίζουν πίσω από τη διαίρεση των εργαζομένων, πίσω από τα σάπια ιδεολογήματα της «ανταγωνιστικότητας», της «επιχειρηματικότητας», της «αειφόρου ανάπτυξης», της «διά βίου μάθησης», πίσω από την επίφαση των ψεύτικων, γραφειοκρατικών προσόντων. Η αγορά άλλωστε δεν θέλει υπέρτερα προσόντα, δεν θέλει ταλαντούχους και μορφωμένους, γιατί είναι ακριβοί και επισφαλείς. Η αγορά δεν θέλει μαζική μόρφωση, γιατί δεν θέλει να πληρώνει τα πανεπιστήμια και τα σχολεία. Η αγορά θέλει μια βουρκώδη μετριότητα, διαθέσιμη, φοβισμένη και αμνήμονα.

Βράζει ο κόσμος, μα πιο πολύ φοβάται. Ο αυτοβρασμός, το κάψιμο στα σωθικά της κοινωνίας οφείλεται και στην αδιέξοδη Αριστερά. Συχνά οικονομολόγοι της άλλης όχθης, αριστεροί αγγλοσαξονικής παιδείας, μιλούν για ένα οικονομικό αντάρτικο, για ένα ηρωικό «όχι» στο Μνημόνιο, για την άρνηση πληρωμής. Εχουν δίκιο επειδή είναι σχεδόν σίγουρο ότι στην περίπτωση της χώρας μας και της ντόπιας πολιτικής ελίτ χρειάζονταν τεράστια αποθέματα πολιτικής ηλιθιότητας για να αυξάνεται το χρέος, συγχρόνως με τη φτώχεια και με τη χρεοκοπία να πλησιάζει. Δηλαδή, όλα τα κακά μαζί.

Ομως το «αριστερό οικονομικό αντάρτικο» δεν πείθει. Παραμένει διαπιστωτικό. Πρέπει, βέβαια, να δεχτούμε ότι έχει ισχυρά ανθρωπιστικά επιχειρήματα. Τεχνικά όμως και ως θέση φαίνεται να μην είναι πολύ δουλεμένο. Δεν έχει μετρηθεί το πόσο θα τρωθεί η πραγματική οικονομία, το πόσο και για πόσο θα χωθούμε στη βαθύτερη φτώχεια, αν πούμε τελικά το μεγάλο Οχι.

Τεχνικά και συγκεκριμένα, δεν δίνεται απάντηση για το αν η διάλυση της νεοφιλελεύθερης ευρωζώνης θα ακολουθηθεί από μια πορεία οικονομικής υγείας και ανεξαρτησίας ή αν ισχύει η άποψη του Γεννηματά και των άλλων της οικονομικής τρομοκρατίας για μια οριστική καταστροφή. Απεχθανόμαστε την τρόικα και τους δούλους. Αλλά αυτό είναι το εύκολο. Ζητούμενο είναι «το δεύτερο βήμα», όπως είπε κι ο Ζίζεκ, το οποίο όμως δεν θα καταλήξει στο προσευχητικό ευχολόγιο μιας απλής κοινωνικής δεοντολογίας (όπως το δικό του ερμηνευτικό σχήμα).

Ζητούμενο είναι «το καλό» που θα έχει μορφή και εφαρμοσιμότητα. Πρέπει άραγε να προετοιμαστεί ο κόσμος για μια βίαιη απελευθερωτική βύθιση; Να το πούμε όμως συγκεκριμένα. Αντέχει ο άλλος όταν ξέρει. Οχι όταν ζει στον υβριδικό φόβο του μικροαστού που αναζητάει πεινασμένος τη βολή του. Τόσα χρόνια πνευματικής ευδαιμονίας η Αριστερά δεν συγκρότησε think tank. Τώρα, στην «τούρλα του Σαββάτου», καταλήγει στο αυτονόητο. Να λέει πόσο συμμορίτες είναι οι τροϊκανοί και να μη λέει και πόσο ανίκανοι είμαστε εμείς που τους νομιμοποιούμε με την ανεπεξέργαστη σιωπή μας.

 

- Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ