Ο Δεκέμβρης με τα μάτια του Νοέμβρη

(πηγή)

της Νάντιας Βαλαβάνη

από Αριστερό Βήμα

[Αποσπάσματα από το παρακάτω κείμενο-απάντηση δημοσιεύτηκαν στο «ΒΗΜΑ της Κυριακής»,  σε ρεπορτάζ με τίτλο "Ο Νοέμβρης κρίνει τον Δεκέμβρη".]

«Κρίνετε ότι υπάρχουν ομοιότητες με την εξέγερση των αρχών του ΄70; Είναι εύστοχοι τυχόν παραλληλισμοί;»

Από την εποχή ακόμα της αρχαίας διαλεκτικής του Ηράκλειτου διαπιστώθηκε ότι εφόσον «τα πάντα ρει», δε μπορείς να μπεις ποτέ ξανά στο ίδιο ποτάμι. Και η ιστορική εμπειρία έχει αποδείξει ότι η κάθε γενιά βρίσκει το νήμα που οδηγεί στην αυτοσυνείδηση της πάντα μέσα απ’ τους δικούς της ιδιαίτερους δρόμους, διακριτούς από όλους τους προηγούμενους. Γι΄ αυτό, επιχειρώντας κάποιες «συγκρίσεις» ανάμεσα στη δική μας γενιά και στα παιδιά μας που βγήκαν μαζικά στους δρόμους το Δεκέμβρη του 2008, περιορίζομαι σε γενικές διαπιστώσεις.

Ελάχιστα χρόνια πριν το Νοέμβρη η «γενιά του Πολυτεχνείου» χαρακτηριζόταν ως απολίτικη «γενιά του Γουέμπλεϋ». Κι ελάχιστα χρόνια πριν το Δεκέμβρη η σημερινή νέα γενιά εμφανιζόταν ως γενιά των υπερκαταναλωτικών προτύπων και του life-style.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έδωσε διέξοδο στην αντίσταση της νεολαίας και των εργαζόμενων με 6 xρόνια καθυστέρηση. Ο ξεσηκωμός των μαθητών με αφορμή τη στυγνή δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου ερχόταν, αντίθετα, από το μέλλον: Αυτό που διαγραφόταν ως διαμορφωνόμενη τάση το 2008 –η πίεση για «Πανεπιστήμια-Μακντόναλντς», ζωή στα 30 τους στα παιδικά δωμάτια, η αίσθηση μιας κοινωνικής συγκρότησης που βρίσκει πλέον περίπου «περιττούς» και «πανάκριβους» μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων- είναι η πραγματικότητα της Ελλάδας του 2010, του Μνημόνιου κυβέρνησης- ΔΝΤ- Ε.Ε.-ΕΚΤ. Το Δεκέμβρη του 2008 οι νέοι ουσιαστικά «ψυχανεμίζονταν» το υπό οικοδόμηση γκέτο του μέλλοντος τους, τη «μισή» χαμένη γενιά (για τα επόμενα 15 χρόνια), σύμφωνα με το σύμβουλο του σημερινού Πρωθυπουργού, Τομάζο Σιόπα.

Χωρίς όλη τη «μικροδουλειά» του παράνομου αντιδικτατορικού κινήματος, χωρίς το μαζικό φοιτητικό κίνημα της τελευταίας χρονιάς, θα ήταν δύσκολο να υπάρξει Πολυτεχνείο. Χωρίς την πάλη των φοιτητών για το άρθρο 16, για την υπεράσπιση του δωρεάν και δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης τα δύο προηγούμενα χρόνια, που τίναξε στον αέρα ως «παράπλευρη απώλεια» και ολόκληρη τη συνταγματική μεταρρύθμιση, θα ήταν δύσκολο να υπάρξει μαθητικός Δεκέμβρης. 

Με μια βασική διαφορά: Η Αριστερά, που αποτέλεσε την καρδιά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και στήριξε χωρίς ταλαντεύσεις το φοιτητικό κίνημα υπεράσπισης του άρθρου 16 όσο και τους ξεσηκωμένους μαθητές το Δεκέμβρη, δεν κατάλαβε στην τελευταία περίπτωση τι ακριβώς γινόταν και ουσιαστικά «απαλλοτρίωσε» το ρόλο της. Αυτοπεριοριζόμενη στην αναγκαία υπεράσπιση των παιδιών, δε βοήθησε ώστε ο ξεσηκωμός τους να ξεφύγει απ’ τα στενά όρια της επαναλαμβανόμενης καταγγελίας της αστυνομικής βίας και των μηχανισμών κρατικής καταστολής και να συγκροτηθεί με χαρακτηριστικά κινήματος, με διατύπωση αιτημάτων σε σύνδεση με την κοινωνική πραγματικότητα στους τόπους σπουδών και στην προοπτική μιας «μισής» ζωής μπροστά τους.  

Γι΄ αυτό ο Δεκέμβρης του 2008 «αφομοιώθηκε» από το σύστημα χωρίς κινηματική συνέχεια. Γι΄ αυτό είναι το «ψωμί, παιδεία, ελευθερία», ένα σύνθημα 37 χρόνια παλιό, που ξαναφωνάχτηκε στις πρόσφατες νεολαιίστικες κινητοποιήσεις συνοψίζοντας τα σύγχρονα κοινωνικά αιτήματα. Γι΄ αυτό η Αριστερά δε μπόρεσε να συναντηθεί και στη συνέχεια με τη νεολαία έτσι ώστε η πρωτοφανής κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σήμερα, με τη χώρα να έχει μετατραπεί σε πειραματικό εργαστήρι του ευρωπαϊκού νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού και τη νεολαία σε χάμστερ, να μην ωθεί ένα, κάθε άλλο παρά ασήμαντο, κομμάτι ανήσυχων νέων ανθρώπων στην απομόνωση ενός αδιέξοδου, κοινωνικά και πολιτικά, περιθώριου.

Το πιθανότερο είναι ότι ο Δεκέμβρης αποτέλεσε προάγγελο αυτών που είναι να έρθουν. Πολλά θα κριθούν απ’ το αν η Αριστερά, που η σημερινή ιστορική καμπή τη βρίσκει, συγκριτικά με τις ιστορικές απαιτήσεις, πιο αδύναμη απ’ ότι δυο χρόνια πριν, θα μπορέσει να συμβάλλει ώστε να ανοίξουν δρόμοι σύνδεσης της νεολαίας με μια πραγματικά ανατρεπτική αγωνιστική προοπτική. Πριν απ’ όλα, τι είδους ζωή θα ζήσουν οι σημερινοί νέοι άνθρωποι. Και τι είδους κοινωνία θα μοιραστούν μαζί μας και κυρίως με τα παιδιά τους.