Το τέλος των εργασιακών δικαιωμάτων

σκίτσο του Στάθη (δημοσιεύθηκε στην Ελευθεροτυπία, πηγή)

του Ανδρέα Πετρόπουλου

από την Αυγή

Κατάργηση των συμβάσεων, άγρια περικοπή μισθών και ελεύθερες απολύσεις. Η Ελλάδα από την 1.1.2011 διαγράφει το ελληνικό αλλά και το ευρωπαϊκό εργατικό δίκαιο που ίσχυε μέχρι σήμερα και η διατήρηση στο εξής των όποιων δικαιωμάτων των εργαζομένων επαφιέται πλέον "στην ωριμότητα των κοινωνικών εταίρων και στη 'μαχητικότητα' των εργαζομένων", σύμφωνα με την υπουργό Εργασίας.

Η πραγματικότητα για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, από τον νέο χρόνο, θα είναι η ακόλουθη: Οι μισθοί θα μπορούν να μειώνονται τουλάχιστον μέχρι τα 740 ευρώ, οι απολύσεις σε επιχειρήσεις που συνάπτονται οι "ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις" θα αποτελούν "αντικείμενο διαπραγμάτευσης", δηλαδή δεν θα ισχύουν ούτε οι πρόσφατοι νόμοι που ψηφίστηκαν μόλις το περασμένο καλοκαίρι κατ' εντολήν της τρόικας και διπλασιάζουν τον αριθμό των ομαδικών απολύσεων (από το 2% στο 5%) και θα είναι ελεύθερες! Ταυτόχρονα επεκτείνεται μέχρι τους 9 μήνες (από 6), η διαθεσιμότητα των εργαζομένων, αλλά και η εκ περιτροπής εργασίας σε 9 (από 6) ενώ οι εργαζόμενοι με σύμβαση αορίστου χρόνου μπορούν να απολύονται με αποζημίωση μόλις ενός μήνα (!) στην περίπτωση που υπάρχει προειδοποίηση του εργοδότη και η περίοδος "ενοικίασης" εργαζομένων αυξάνεται σε 36 από 18 μήνες!

Αναλυτικά, οι όροι των ΕΕΣΣΕ (Ειδικών Επιχειρησιακών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας) έχουν ως εξής:

* Οι Ειδικές Επιχειρησιακές Συμβάσεις θα συμφωνούνται στο επίπεδο της επιχείρησης, σε ετήσια βάση. Με αυτή θα προσδιορίζεται η απόκλιση των μισθών από εκείνους που προβλέπουν οι κλαδικές συμβάσεις, αλλά και ο αριθμός των θέσεων εργασίας, καθώς και ζητήματα, όπως μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία (αυξάνεται από τους 6 στους 9 μήνες), διαθεσιμότητα και η διάρκεια εφαρμογής της επιχειρησιακής σύμβασης.

* Επιχειρησιακές συμβάσεις θα μπορούν να υπογραφούν και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους, στις οποίες δεν υπάρχει σωματείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εργαζόμενοι θα εκπροσωπούνται από την κλαδική οργάνωσή τους ή την αντίστοιχη ομοσπονδία.

* Εργοδότες και εργαζόμενοι θα είναι μεν υποχρεωμένοι να καταθέσουν κοινή αιτιολογημένη έκθεση στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας, αλλά εκείνο θα έχει μόνο γνωμοδοτικό ρόλο.

Στον Καιάδα οι νεοπροσλαμβανόμενοι

* Θεσμοθετείται δοκιμαστική περίοδος εργασίας, διάρκειας έως 12 μηνών, στο πλαίσιο της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η σύμβαση θα μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης.

* Ο χρόνος προειδοποίησης για την απόλυση εργαζομένου με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου και διάρκειας εργασίας από 12 μήνες έως 24 μήνες καθορίζεται στον ένα μήνα. Αν δεν προειδοποιηθεί, ο απολυμένος θα παίρνει αποζημίωση ενός μηνός.

* Ο χρόνος της διαθεσιμότητας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα επεκτείνεται από 6 σε 9 μήνες.

* Η περίοδος "ενοικίασης" εργαζομένων αυξάνεται σε 36 από 18 μήνες. Μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.

Υπεράνω η αρχή της δυσμενέστερης σύμβασης

Η κ. Κατσέλη επέμεινε μέχρι αργά χθες το βράδυ ότι έτσι αποφεύγονται οι ατομικές συμβάσεις εργασίας, ενώ διατείνεται ότι διατηρεί το δικαίωμα επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων, όπου δεν υπάρχει συμφωνία κατά τις διαπραγματεύσεις στις επιχειρήσεις για σύναψη των "ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων", κάτι όμως που δεν αποτυπώνεται και επισήμως σε άτυπο ενημερωτικό σημείωμα του υπουργείου Εργασίας. Στον σχετικό νόμο, αυτό που γίνεται κατανοητό είναι το εξής: Οι ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις, όπου συνάπτονται, ακόμα και όταν είναι δυσμενέστερες των κλαδικών συμβάσεων, θα υπερισχύουν, ενώ σε αυτή την περίπτωση παύει να ισχύει και η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, δηλαδή και στην υποθετική περίπτωση που υπάρχει ευνοϊκότερη κλαδική θα ισχύει η επιχειρησιακή.

Σύμφωνα με άτυπο σημείωμα του υπουργείου Εργασίας:

1. Στο πλαίσιο του συστήματος των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, που προσδιορίζεται με τον νόμο 1876/1990, εισάγεται στο συλλογικό Εργατικό Δίκαιο νέα μορφή Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, η «Ειδική Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας» (ΕΕΣΣΕ), που κύριο σκοπό έχει τη δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας, καθώς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

2. Οι όροι της ΕΕΣΣΕ (Ειδικών Επιχειρησιακών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας) προσδιορίζονται από τους κοινωνικούς εταίρους στο επίπεδο της επιχείρησης σε ετήσια βάση, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτών των ΕΕΣΣΕ, είναι δυνατόν οι μισθοί να αποκλίνουν από την αντίστοιχη κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, μέχρι το κατώφλι της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, και να προσδιορίζεται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, καθώς και λοιποί όροι, όπως μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, διαθεσιμότητα, διάρκεια εφαρμογής, περιλαμβανομένων τυχόν όρων για τη διαδικασία επανόδου στην κανονική εφαρμογή των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

3. Λόγω του ειδικού χαρακτήρα τους, οι ΕΕΣΣΕ δεν καλύπτονται από την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων ούτε εφαρμόζονται σε αυτές τυχόν επεκταθείσες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις.

4. Οι ΕΕΣΣΕ μπορούν να συναφθούν και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενους, όπου, αν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, οι εργαζόμενοι εκπροσωπούνται από την κλαδική οργάνωσή τους ή την αντίστοιχη ομοσπονδία.

5. Προκειμένου να συναφθεί ΕΕΣΣΕ, τα ενδιαφερόμενα μέρη, με κοινή αιτιολογημένη έκθεσή τους, καταθέτουν αυτή στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕ), που διατυπώνει απλή γνώμη για τη σκοπιμότητά της.

6. Τα αποτελέσματα εφαρμογής των ΕΕΣΣΕ στους μισθούς, στην απασχόληση, στην παραγωγικότητα και στην ανταγωνιστικότητα θα εξαρτηθούν από την ωριμότητα και την ενεργό συμμετοχή των συμβαλλομένων μερών. Η από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων με πνεύμα καλόπιστου διαλόγου, αντικειμενικότητας στην πληροφόρηση και συμμετοχής στην ευθύνη αποτελούν προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων τους.