 |
| (πηγή) |
από την Αυγή
Πριν από δύο και παραπάνω δεκαετίες, σε μια συγκέντρωση του -ενιαίου τότε- Συνασπισμού στην πλατεία Ομονοίας, θυμάμαι έναν ηλικιωμένο αγωνιστή, παλιό μου γνώριμο από τα χρόνια της προδικτατορικής ΕΔΑ, να μας αγκαλιάζει έναν - έναν και να κλαίει από τη χαρά του. "Επιτέλους ενωθήκαμε"! έλεγε στον καθένα που αγκάλιαζε. "Επιτέλους βρεθήκαμε και πάλι μαζί για να μην ξαναχωρίσουμε"! Και το δάκρυ πήγαινε "κορόμηλο"...
Το πόσο κράτησε αυτή η ένωση, όλοι το γνωρίζουμε. Με το παραπάνω περιστατικό, όμως, ήθελα να τονίσω πως η ενότητα της αριστεράς ήταν, και παραμένει ο καημός των απλών ανθρώπων, των απλών αγωνιστών.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με πολλούς από τους "επώνυμους" του χώρου μας, δηλαδή κομματικά στελέχη με πολύχρονους αγώνες και με συγκροτημένη πολιτική σκέψη, διανοούμενος με γνώση της ιστορίας του αριστερού κινήματος στη χώρα μας, δημοσιογράφους με πείρα πολλών δεκαετιών... Οι περισσότεροι μάλιστα επικαλούνται δύο από τις πιο καλές στιγμές στη μακρόχρονη πορεία του κινήματός μας, το ΕΑΜ και την προδικτατορική ΕΔΑ...
Στην πραγματικότητα η ελληνική αριστερά, ποτέ δεν βρέθηκε ενωμένη. Κι αυτό νομίζω πως θα πρέπει όλοι οι παραπάνω να το γνωρίζουν.
Παρακολουθώντας βήμα προς βήμα τη μακρόχρονη ιστορία του αριστερού κινήματος στη χώρα μας από την ημέρα της ίδρυσης του ΣΕΚΕ ως τα σήμερα, δεν θα το βρούμε ούτε για μια στιγμή απόλυτα ενωμένο.
Την πρώτη περίοδο της πορείας του, δηλαδή από το 1918 ως το 1931 (όπου κατά την εκτίμηση του κατοπινού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη: "επικρατούσε ο οπορτουνισμός, ο κεντρισμός, ο λικβινταρισμός, ο μικροαστικός ριζοσπαστισμός και η φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές", πορευότανε χωρισμένο σε ομάδες που κατηγόραγε η μια την άλλη, όχι μονάχα για έλλειψη επαναστατικότητας, αλλά και για μετάλλαξη, ακόμη και για κατρακύλισμα στους κόλπους του ταξικού εχθρού!
Αλλά και μετά την "επέμβαση" της τρίτης διεθνούς, δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης, όπου φύτεψε για γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος τον Νίκο Ζαχαριάδη και ανάγκασε τις φράξιες να συμφιλιωθούν, η ενότητα δεν πραγματοποιήθηκε. Και τούτο γιατί δύο πολυάριθμες ομάδες αριστερών, των τροτσκιστών και των αρχειομαρξιστών, μείνανε απ' έξω. Χώρια οι μικροί σοσιαλιστικοί σχηματισμοί εκείνης της εποχής...
Ούτε και στο ΕΑΜ της Εθνικής μας Αντίστασης (που εκτός από το ΚΚΕ πήρανε μέρος και τα μικρά σοσιαλιστικά κόμμα) εντάχθηκε ολόκληρη η αριστερά. Μείνανε απ' έξω σημαντικές αριστερίστικες (τροτσκιστικές) ομάδες, μερικές μάλιστα με το σκεπτικό πως η μεγαλύτερη εθνικοαπελευθεωρική οργάνωση στην Ελλάδα, ήταν μια οργάνωση μικροαστική και σταλινικής έμπνευσης, που δεν ωφελούσε σε τίποτα την ελληνική εργατική τάξη! (Βέβαια ο άγριος διωγμός που εξαπέλυσε εναντίον τους το ΚΚΕ με την ΟΠΛΑ, δεν ήταν μόνο αδικαιολόγητος, αλλά και εγκληματικός).
Μετά την απελευθέρωση και με πρωτοβουλία κάποιων αγωνιστών, έγινε μια καινούργια απόπειρα ενότητας. Έτσι στη διάρκεια του 1946 πραγματοποιήθηκαν στο θέατρο "Κεντρικό" δύο μεγάλες συγκεντρώσεις - συζητήσεις, όπου εκτός από το ΚΚΕ πήρανε μέρος και οι δύο υπολογίσιμες ομάδες των τροτσκιστών και των αρχειομαρξιστών. Το Κομμουνιστικό Κόμμα εκπροσώπησαν και μίλησαν, τη μια φορά ο Κώστας Καραγιώργης και την άλλη ο Λευτέρης Αποστόλου. Οι συζητήσεις, που κυκλοφορήσανε και σε βιβλίο λίγο αργότερα, υπήρξαν αξιόλογες αλλά χωρίς σοβαρό αποτέλεσμα. (Όσο για τους δύο κομματικούς εκπροσώπους, λίγα χρόνια αργότερα ο πρώτος εξοντώθηκε από τους πρώην συντρόφους του στη Ρουμανία και ο δεύτερος στιγματίστηκε σαν "ύποπτος")!
Ούτε και στην περίοδο της ΕΔΑ, παρ' όλο που μερικοί τη φέρνουν σαν παράδειγμα, πραγματοποιήθηκε ενότητα. Οι ίδιες δυνάμεις που μείνανε απ' έξω στο ΕΑΜ, μείνανε κι εδώ. Προσπαθήσανε μάλιστα να βάλουν και τη δική τους σφραγίδα όπου ήταν δυνατό, ιδιαίτερα στα εργατικά σωματεία, όπου μερικά (π.χ. των λιθογράφων), τα ελέγχανε σχεδόν αποκλειστικά. Χώρια οι "Κινέζοι", δηλαδή οι ΕΔΑΐτες που ενστερνίστηκαν τις πολιτικές απόψεις του Μάο Τσε Τουνγκ (και του Χότζα) και αποχώρησαν ομαδικά, φτιάχνοντας το δικό τους πολιτικό σχήμα και εκδίδοντας δικό τους έντυπο (το περιοδικό "Αναγέννηση").
Δεν θα ήθελα ν' αναφερθώ στους αγωνιστές που βρίσκονταν στις φυλακές και την εξορία, ούτε σ' εκείνους της πολιτικής προσφυγιάς που ζούσανε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ιδιαίτερα στην πόλη της Τασκένδης. Όσοι απ' αυτούς βρίσκονται ακόμη στη ζωή -ευτυχώς είναι ακόμη αρκετοί- κουβαλάνε και τις πολύ πικρές εμπειρίες από τις διασπάσεις και τους διχασμούς.
Από εδώ και πέρα δεν χρειάζεται να ειπωθούν και πολλά, μιας και όλοι λίγο - πολύ τα γνωρίζουμε. Είναι η διάσπαση - ορόσημο του ΚΚΕ στα 1968 και τα πολυάριθμα κόμματα, κινήσεις, ομάδες, συνιστώσες κ.λπ. που διαθέτει σήμερα η αριστερά.
Δεν θέλει ερώτημα πώς έγιναν και καινούργιες απόπειρες ενότητας ή "κοινής δράσης". (Ενωμένη Αριστερά το 1974, Συνασπισμός το 1989, ΣΥΡΙΖΑ κ.λπ.) που όπως γνωρίζουμε δεν προκόψανε.
Ωστόσο δεν πρέπει να κρύψουμε ότι τόσο στα χρόνια του ΕΑΜ όσο και στις καλές στιγμές της ΕΔΑ, γράφτηκαν από την αριστερά ανεπανάληπτες σελίδες. Το γιατί μόνο τότε και όχι άλλες φορές είναι εύκολο να διαπιστωθεί. Ας το ψάξουμε.
Ένα πάντως είναι βέβαιο, ότι ο κατακερματισμός της αριστεράς δεν οφείλεται σε προπατορικό αμάρτημα, αλλά στις διαφορετικές πολιτικές που ακολουθούνται.
Το πόσο κράτησε αυτή η ένωση, όλοι το γνωρίζουμε. Με το παραπάνω περιστατικό, όμως, ήθελα να τονίσω πως η ενότητα της αριστεράς ήταν, και παραμένει ο καημός των απλών ανθρώπων, των απλών αγωνιστών.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με πολλούς από τους "επώνυμους" του χώρου μας, δηλαδή κομματικά στελέχη με πολύχρονους αγώνες και με συγκροτημένη πολιτική σκέψη, διανοούμενος με γνώση της ιστορίας του αριστερού κινήματος στη χώρα μας, δημοσιογράφους με πείρα πολλών δεκαετιών... Οι περισσότεροι μάλιστα επικαλούνται δύο από τις πιο καλές στιγμές στη μακρόχρονη πορεία του κινήματός μας, το ΕΑΜ και την προδικτατορική ΕΔΑ...
Στην πραγματικότητα η ελληνική αριστερά, ποτέ δεν βρέθηκε ενωμένη. Κι αυτό νομίζω πως θα πρέπει όλοι οι παραπάνω να το γνωρίζουν.
Παρακολουθώντας βήμα προς βήμα τη μακρόχρονη ιστορία του αριστερού κινήματος στη χώρα μας από την ημέρα της ίδρυσης του ΣΕΚΕ ως τα σήμερα, δεν θα το βρούμε ούτε για μια στιγμή απόλυτα ενωμένο.
Την πρώτη περίοδο της πορείας του, δηλαδή από το 1918 ως το 1931 (όπου κατά την εκτίμηση του κατοπινού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη: "επικρατούσε ο οπορτουνισμός, ο κεντρισμός, ο λικβινταρισμός, ο μικροαστικός ριζοσπαστισμός και η φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές", πορευότανε χωρισμένο σε ομάδες που κατηγόραγε η μια την άλλη, όχι μονάχα για έλλειψη επαναστατικότητας, αλλά και για μετάλλαξη, ακόμη και για κατρακύλισμα στους κόλπους του ταξικού εχθρού!
Αλλά και μετά την "επέμβαση" της τρίτης διεθνούς, δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης, όπου φύτεψε για γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος τον Νίκο Ζαχαριάδη και ανάγκασε τις φράξιες να συμφιλιωθούν, η ενότητα δεν πραγματοποιήθηκε. Και τούτο γιατί δύο πολυάριθμες ομάδες αριστερών, των τροτσκιστών και των αρχειομαρξιστών, μείνανε απ' έξω. Χώρια οι μικροί σοσιαλιστικοί σχηματισμοί εκείνης της εποχής...
Ούτε και στο ΕΑΜ της Εθνικής μας Αντίστασης (που εκτός από το ΚΚΕ πήρανε μέρος και τα μικρά σοσιαλιστικά κόμμα) εντάχθηκε ολόκληρη η αριστερά. Μείνανε απ' έξω σημαντικές αριστερίστικες (τροτσκιστικές) ομάδες, μερικές μάλιστα με το σκεπτικό πως η μεγαλύτερη εθνικοαπελευθεωρική οργάνωση στην Ελλάδα, ήταν μια οργάνωση μικροαστική και σταλινικής έμπνευσης, που δεν ωφελούσε σε τίποτα την ελληνική εργατική τάξη! (Βέβαια ο άγριος διωγμός που εξαπέλυσε εναντίον τους το ΚΚΕ με την ΟΠΛΑ, δεν ήταν μόνο αδικαιολόγητος, αλλά και εγκληματικός).
Μετά την απελευθέρωση και με πρωτοβουλία κάποιων αγωνιστών, έγινε μια καινούργια απόπειρα ενότητας. Έτσι στη διάρκεια του 1946 πραγματοποιήθηκαν στο θέατρο "Κεντρικό" δύο μεγάλες συγκεντρώσεις - συζητήσεις, όπου εκτός από το ΚΚΕ πήρανε μέρος και οι δύο υπολογίσιμες ομάδες των τροτσκιστών και των αρχειομαρξιστών. Το Κομμουνιστικό Κόμμα εκπροσώπησαν και μίλησαν, τη μια φορά ο Κώστας Καραγιώργης και την άλλη ο Λευτέρης Αποστόλου. Οι συζητήσεις, που κυκλοφορήσανε και σε βιβλίο λίγο αργότερα, υπήρξαν αξιόλογες αλλά χωρίς σοβαρό αποτέλεσμα. (Όσο για τους δύο κομματικούς εκπροσώπους, λίγα χρόνια αργότερα ο πρώτος εξοντώθηκε από τους πρώην συντρόφους του στη Ρουμανία και ο δεύτερος στιγματίστηκε σαν "ύποπτος")!
Ούτε και στην περίοδο της ΕΔΑ, παρ' όλο που μερικοί τη φέρνουν σαν παράδειγμα, πραγματοποιήθηκε ενότητα. Οι ίδιες δυνάμεις που μείνανε απ' έξω στο ΕΑΜ, μείνανε κι εδώ. Προσπαθήσανε μάλιστα να βάλουν και τη δική τους σφραγίδα όπου ήταν δυνατό, ιδιαίτερα στα εργατικά σωματεία, όπου μερικά (π.χ. των λιθογράφων), τα ελέγχανε σχεδόν αποκλειστικά. Χώρια οι "Κινέζοι", δηλαδή οι ΕΔΑΐτες που ενστερνίστηκαν τις πολιτικές απόψεις του Μάο Τσε Τουνγκ (και του Χότζα) και αποχώρησαν ομαδικά, φτιάχνοντας το δικό τους πολιτικό σχήμα και εκδίδοντας δικό τους έντυπο (το περιοδικό "Αναγέννηση").
Δεν θα ήθελα ν' αναφερθώ στους αγωνιστές που βρίσκονταν στις φυλακές και την εξορία, ούτε σ' εκείνους της πολιτικής προσφυγιάς που ζούσανε στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και ιδιαίτερα στην πόλη της Τασκένδης. Όσοι απ' αυτούς βρίσκονται ακόμη στη ζωή -ευτυχώς είναι ακόμη αρκετοί- κουβαλάνε και τις πολύ πικρές εμπειρίες από τις διασπάσεις και τους διχασμούς.
Από εδώ και πέρα δεν χρειάζεται να ειπωθούν και πολλά, μιας και όλοι λίγο - πολύ τα γνωρίζουμε. Είναι η διάσπαση - ορόσημο του ΚΚΕ στα 1968 και τα πολυάριθμα κόμματα, κινήσεις, ομάδες, συνιστώσες κ.λπ. που διαθέτει σήμερα η αριστερά.
Δεν θέλει ερώτημα πώς έγιναν και καινούργιες απόπειρες ενότητας ή "κοινής δράσης". (Ενωμένη Αριστερά το 1974, Συνασπισμός το 1989, ΣΥΡΙΖΑ κ.λπ.) που όπως γνωρίζουμε δεν προκόψανε.
Ωστόσο δεν πρέπει να κρύψουμε ότι τόσο στα χρόνια του ΕΑΜ όσο και στις καλές στιγμές της ΕΔΑ, γράφτηκαν από την αριστερά ανεπανάληπτες σελίδες. Το γιατί μόνο τότε και όχι άλλες φορές είναι εύκολο να διαπιστωθεί. Ας το ψάξουμε.
Ένα πάντως είναι βέβαιο, ότι ο κατακερματισμός της αριστεράς δεν οφείλεται σε προπατορικό αμάρτημα, αλλά στις διαφορετικές πολιτικές που ακολουθούνται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου