Οι αριστερές δυνάμεις ως διανύσματα

(πηγή)

του Νίκου Κιάου

από την Ελευθεροτυπία

Μεταξύ των αποτιμήσεων των αποτελεσμάτων στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές, σ' αυτές δηλαδή που προσδόθηκε περισσότερο πολιτική διάσταση, είναι και αυτή που προκύπτει από την πρόσθεση των ψήφων και ποσοστών που πήραν τα αριστερά ψηφοδέλτια, οι παρατάξεις που στηρίχτηκαν από τα κόμματα και τις κινήσεις του χώρου της Αριστεράς σε όλο το εύρος της.

Φτάνει μάλιστα στο σημείο, αν μείνουμε έστω στην Περιφέρεια της Αττικής, που είχε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα ως «μητέρα» της μάχης, το άθροισμα από την πρόσθεση αυτή να παίρνει ποσοστά τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ αυτό του Σγουρού (24%) στον πρώτο γύρο. Και καταλήγει η αποτίμηση αυτή στο συμπέρασμα-ερώτημα ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν κατέβαινε όλη η Αριστερά ενωμένη.

Για πολλούς είναι μάλλον ευσεβής πόθος ή προσδοκία ή επιθυμία και ίσως πικρή ελπίδα αναλογιζόμενοι την πολυδιάσπαση και τον εσωτερικό πόλεμο στο χώρο αυτόν, σε συνδυασμό με τις θεμιτές εν πολλοίς φιλοδοξίες που εκφράζει το κάθε ψηφοδέλτιο ξεχωριστά.

Ωστόσο αυτή η αποτίμηση είναι καθαρά μηχανιστική και δεν μπορεί να απεικονίζει την πραγματικότητα. Μπορεί τα αποτελέσματα που πέτυχαν τα διάφορα σχήματα να εκφράζουν αθροιζόμενα την αριστερή διάθεση του κόσμου που ψήφισε, αλλά πολιτικά δεν μπορούν να προστεθούν. Δεν είναι πρόσθεση της αριθμητικής στη λογική 1+1=2 ή 15+6+4+2+2=29.

Τα μαθηματικά μάς βοηθούν να δούμε πώς μπορούμε να κάνουμε παρόμοια πρόσθεση. Μας λένε ότι υπάρχουν τα μονόμετρα μεγέθη και τα διανυσματικά ή απλώς διανύσματα. Στα πρώτα είναι η μάζα, η θερμοκρασία, ο όγκος, τα οποία προσδιορίζονται από το μέτρο και την αντίστοιχη μονάδα μέτρησης.

Στα δεύτερα είναι η δύναμη, η ταχύτητα, η μαγνητική επαγωγή, η επιτάχυνση και προσδιορίζονται, εκτός από το μέτρο και τη μονάδα της μέτρησής τους, από τη διεύθυνση και τη φορά τους.

Χωρίς να κάνουμε μηχανιστική μεταφορά, αλλά κινούμενοι στη μεθοδολογία και λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική και τον προσανατολισμό που έχει καθένα ψηφοδέλτιο αυτού του χώρου, μπορούμε να πούμε ότι ακριβώς είναι δυνάμεις που, εκτός από το μέτρο και τη μονάδα μέτρησης, δηλαδή ψήφοι ή ποσοστά, έχουν τη διεύθυνση, την ευθεία πάνω στην οποία κινείται το διάνυσμα ή αλλιώς τον φορέα και τη φορά, την κατεύθυνση που έχει το διάνυσμα. Η δύναμη λοιπόν, που είναι διάνυσμα, μπορεί να εκφραστεί με την πολιτική δύναμη, η οποία εκφράζει ή αποτελεί το συγκεκριμένο ψηφοδέλτιο.

Στην πρόσθεση των διανυσμάτων έχουμε το άθροισμά τους ή τη συνισταμένη τους. Αυτή μπορεί να βρεθεί με τον κανόνα του παραλληλόγραμμου. Δηλαδή, παίρνουμε δύο διανύσματα με αρχή ένα σημείο και το άθροισμά τους, η συνισταμένη ορίζεται από τη διαγώνιο του παραλληλόγραμμου που έχει πλευρές τα δύο διανύσματα (τις συνιστώσες...)

Αντιλαμβανόμαστε ότι η διαγώνιος είναι μικρότερη από το αν βάζαμε τα δύο διανύσματα στην ίδια διεύθυνση-φορέα, όπου τότε θα τα προσθέταμε μόνο με το μέτρο τους.

Αν μάλιστα πάρουμε υπόψη τη γωνία που σχηματίζουν οι δύο πλευρές του παραλληλόγραμμου μπορεί η διαγώνιος να έχει μικρότερο μέτρο από τις δύο πλευρές, δηλαδή η συνισταμένη να φέρνει μικρότερο αποτέλεσμα από τις συνιστώσες. Αν ακόμη τα διανύσματα είναι αντίθετα, δηλαδή έχουν το ίδιο μέτρο και την ίδια διεύθυνση αλλά αντίθετη φορά, τότε η πρόσθεση οδηγεί στην αφαίρεση.

Είναι λοιπόν εσφαλμένη η απλή πρόσθεση των αποτελεσμάτων των εκλογών, διότι δεν δίνει το άθροισμα που προκύπτει από τις διάφορες δυνάμεις με τις πολιτικές διαφορές τους, έστω κι αν βρίσκονται στον ίδιο χώρο που εξετάζουμε, την Αριστερά.

Το ίδιο που λέμε στην προκειμένη περίπτωση όταν αναφερόμαστε στα κόμματα και τους σχηματισμούς ισχύει κι αν πάρουμε στενά τον ΣΥΡΙΖΑ ή ακόμα στενότερα τον Συνασπισμό, όπου σ' αυτές τις περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με δυνάμεις, με τάσεις, με διαφορές στην πολιτική.

Η σύνθεση δεν μπορεί να γίνει βεβαίως ψυχρά ούτε ακόμα και με τη μεταφορά που κάνουμε με τα διανύσματα. Οσο κι αν προχωρήσουμε σε αφαιρέσεις με την πολιτική, τους στόχους, τον προσανατολισμό των πολιτικών δυνάμεων, είτε των συνιστωσών είτε των τάσεων, όλο και θα υπεισέρχεται ακόμη και ο προσωπικός παράγων, δεδομένου ότι έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους και φιλοδοξίες, θεμιτές ίσως, όλο και θα βρισκόμαστε μπροστά στις επιλογές που γίνονται. Και κάτι ακόμα. Είναι αυτό που λέει ότι σε μια εκλογική αναμέτρηση παίρνουν μέρος κι άλλες δυνάμεις πολιτικές, πέρα από το χώρο στον οποίο αναφερόμαστε και η δυναμική των εκλογών παίρνει πολλές άλλες διαστάσεις.

Ωστόσο εξετάζοντας την πολιτική γεωγραφία του αριστερού χώρου, μαζί με τα μεγέθη, τις δυνάμεις, που έχουν μέτρο, διεύθυνση, φορά και μονάδα μέτρησης, μπορούμε να δούμε ότι ξεκαθαρίζοντας αυτές οι δυνάμεις θέματα κεφαλαιώδη, όπως στόχοι, πολιτική και οργάνωση με καθαρό όσο γίνεται λόγο, μπορούν να σταθούν. Η λεγόμενη ενότητα δεν είναι αυτοσκοπός. Οι αποκλίσεις είναι δεδομένες. Οι προσανατολισμοί μεταξύ δυνάμεων του χώρου διαφορετικοί και ίσως, κάπως, προδιαγεγραμμένοι. Κι όμως, μένει η διάθεση του κόσμου μαζί με την πίκρα.