Ρετάλι αξίας 50 δισ.

σκίτσο του Πάνου από το Ποντίκι

του Σταύρου Χριστακόπουλου

από το Ποντίκι

Η σημερινή αποκάλυψη του «Ποντικιού», ότι το ΔΝΤ έχει έτοιμα 50 δισ. ευρώ προκειμένου να «στηρίξει» την Ελλάδα αν κριθεί οριστικά ότι δεν μπορεί να δανειστεί από τις «αγορές» και να εξυπηρετήσει το χρέος της, είναι από πολλές απόψεις συγκλονιστική. Ειδικά μάλιστα αν συνδυαστεί με την επίσης μεγάλη είδηση που έδωσε χθες, σε συνέντευξή του, ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην τρόικα Πολ Τόμσεν ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει εναλλακτικό πλάνο έτοιμο για την Ελλάδα, στο οποίο μάλιστα υπάρχει η συμφωνία όχι μόνον του ευρωπαϊκού σκέλους της τρόικας, αλλά και της ελληνικής κυβέρνησης.

Ένα τρίτο στοιχείο, που ίσως έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας, είναι η χθεσινή παρέμβαση του διεθνούς φήμης οικονομολόγου και καθηγητή του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Νουριέλ Ρουμπίνι, ο οποίος, σύμφωνα με το Βloomberg, δήλωσε πως η Ελλάδα θα χρειαστεί είτε να αναδιαρθρώσει το χρέος της είτε να αποχωρήσει από το ευρώ.

Το χρέος της Ελλάδας είναι τόσο μεγάλο, κατά τον Ρουμπίνι, ώστε δεν υπάρχει καμία περίπτωση να καταφέρει η χώρα μας να αποφύγει την αναδιάρθρωση. Η μοναδική ρεαλιστική λύση που έχει η Ελλάδα, κατ’ αυτόν, είναι να εγκαταλείψει το ευρώ και να εισαγάγει μια... νέα δραχμή.

Πώς άραγε μπορεί να συνδέονται αυτά τα τρία στοιχεία;

Ποιος είναι το αφεντικό;

Οι συχνοί αναγνώστες μας – τόσο στο «Π» όσο και στην ιστοσελίδα του – γνωρίζουν εδώ και μήνες την άποψή μας ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι μη εξυπηρετήσιμο υπό οποιουσδήποτε όρους.

Τόσο με τα ρεπορτάζ και τις εκτιμήσεις μας όσο και με τις πολύτιμες αναλύσεις του Δ. Καζάκη, πολλές φορές έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα, και μάλιστα πολύ πριν υπάρξουν οι σχετικές εξελίξεις, ότι όχι μόνο η κυβέρνηση Παπανδρέου θα επέλεγε τον δρόμο της υπαγωγής – κυρίως – στο ΔΝΤ, αλλά και ότι ο δρόμος αυτός, της τριπλής τελικά επιτήρησης, θα είχε ως κατάληξη την ελεγχόμενη πτώχευση.

Ας μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα ήδη βρίσκεται σε κατάσταση χρεοκοπίας ύστερα από την κυβερνητική ομολογία ότι αδυνατεί να δανειστεί από τις «αγορές» και την προσφυγή της στον μηχανισμό της υποτιθέμενης «στήριξης». Όπως πολλές φορές έχουμε τονίσει, η κυριότερη εκκρεμότητα δεν έχει να κάνει με την κατάληξη αυτού του αδιέξοδου δρόμου που η κυβέρνηση επέλεξε, αλλά αφορά κυρίως το ποιος θα αναλάβει τη «διαχείριση» αυτής της πτώχευσης: οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή οι ΗΠΑ μέσω του ΔΝΤ.

Νικητής το ΔΝΤ

Η ισορροπία την οποία αντικατοπτρίζει έως σήμερα ο μηχανισμός «στήριξης» (τόσο ο ελληνικός με τον δανεισμό των 110 δισ. ευρώ όσο και ο ευρύτερος για το σύνολο των προβληματικών ως προς το χρέος τους χωρών της Ευρωζώνης με τα 750 δισ. ευρώ) αποτυπωνόταν στην αναλογία 2 προς 1 μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ. Όμως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ήταν αυτό που συνεισέφερε μεν λιγότερα στον «κορβανά», αλλά πρόσφερε τον μηχανισμό ελέγχου και την «τεχνογνωσία» της επιτήρησης.

Ακόμη το ΔΝΤ, αν και διοικείται από τον Γάλλο Ντομινίκ Στρος Καν (ο οποίος φιλοδοξεί να διαδεχθεί τον Σαρκοζί στη γαλλική προεδρία) και παρότι τα τελευταία χρόνια ήθελε να εμφανίζεται ως... «εκσυγχρονισμένο» συγκριτικά με την παλαιότερη κακή φήμη του (ένα παραμύθι το οποίο έπεσε και στην Ελλάδα από τους συνήθειςυποτελείς των ΗΠΑ) , ποτέ δεν έπαψε να αποτελεί το μακρύ χέρι της Ουάσιγκτον.

Επιπλέον ποτέ δεν έκρυψε τη φιλοδοξία του, ύστερα από χρόνια πολιτικής απαξίωσης, να μεταβληθεί σε «παγκόσμιο δανειστή» λαμβάνοντας ενεργό μέρος στη διπλή προσπάθεια των ΗΠΑ να ελέγξουν πολιτικά την Ευρώπη (θυμάστε τον διαχωρισμό του Μπους σε «Παλιά» και «Νέα» Ευρώπη;) και παράλληλα να χειραγωγήσουν – χωρίς όμως κατ’ ανάγκην να εξαφανίσουν – το ευρώ.

Απώτερος στόχος της χειραγώγησης του ευρώ ήταν η αποδυνάμωσή του ως αποθετικού νομίσματος (και κατά συνέπεια η μεταφορά τεράστιων κεφαλαίων από την Ευρώπη προς την άλλη όχθη του Ατλαντικού) και ταυτόχρονα η διατήρησή του ως «στηρίγματος» του δολαρίου στις παγκόσμιες χρηματαγορές. Αυτός τουλάχιστον ήταν ο πρωταρχικός στόχος.

1. Εν αρχή χρησιμοποίησε επιτυχώς την Ελλάδα και την κυβέρνησή της προκειμένου να εισβάλει, πρώτη φορά στα χρονικά, στον σκληρό πυρήνα της Ευρώπης, την Ευρωζώνη.

Κατάφερε να αποτελεί το ένα τρίτο ως προς τη συμμετοχή στα κεφάλαια «διάσωσης» προσφέροντας ως δέλεαρ τον μηχανισμό επιτήρησης, κοινωνικής απορρύθμισης και χειραγώγησης, είσπραξης των οφειλών, εκποίησης και ελεγχόμενης πτώχευσης της χώρας στο τελικό στάδιο. Ό,τι δηλαδή έλειπε από τους Ευρωπαίους.

Φυσικά καμιά δυνατότητα επιτυχίας δεν θα είχε χωρίς το απαραίτητο «πρόθυμο» εγχώριο προσωπικό, το οποίο δεν εντοπίζεται μόνο στην κυβέρνηση της Ελλάδας, αλλά και σε ένα ευρύτατο πολιτικό, οικονομικό και μιντιακό δίκτυο υποτελών ή / και ανίκανων να αντισταθούν στο πρωτοφανές καθεστώς οικονομικής κατοχής.

2. Εν συνεχεία – όταν οι επιθέσεις των αγγλοσαξονικών και άλλων συμφερόντων «αγορών» επεκτάθηκαν και σε άλλες προβληματικές ως προς τα χρέη τους χώρες – μια ανάλογη ηγεσία στην Ιρλανδία, παρά την καθολική λαϊκή και πολιτική αντίδραση, έπαιξε το παιχνίδι του ΔΝΤ και υπήχθη στον μηχανισμό «στήριξης» υπογράφοντας δανειακές συμβάσεις και Μνημόνια με άγνωστους ακόμη όρους.

3. Σειρά παίρνουν, κατά τα φαινόμενα, η Πορτογαλία και η Ισπανία, χώρες οι οποίες βρίσκονται εδώ και μήνες στον προθάλαμο του μηχανισμού. Η συνέπεια της ένταξης και αυτών των δύο χωρών θα είναι ότι το κόστος «στήριξης» θα ανέλθει – αν δεν ξεπεράσει – τα 400 έως 450 δισ. ευρώ. Ποσό δυσβάστακτο για την Ευρωζώνη (άλλωστε κάθε χώρα που υπάγεται στον μηχανισμό παύει και να συνεισφέρει σ’ αυτόν). Φανταστείτε στον χορό να μπει και η... Ιταλία, η οποία επίσης απειλείται από μια κρίση χρέους.

Κατόπιν αυτών η Ευρωζώνη δεν έχει πολλά περιθώρια. Όλα τα πολιτικά και οικονομικά εγκλήματα της τελευταίας δεκαετίας ήρθε η ώρα να τιμωρηθούν και το ευρώ, ένα νόμισμα απολύτως υπεύθυνο και για τα ελλείμματα και την κρίση χρέους των... PIGS – να περάσει μια κρίση επιβίωσης με αβέβαιη κατάληξη.

Η απειλή...

Σ’ αυτό το κλίμα είναι πέρα για πέρα αμφίβολο το αν η Ευρωζώνη – και κυρίως η Γερμανία – θα καταφέρει να βρει σημείο αντίστασης στην αμερικανική νομισματική, οικονομική και πολιτική επέλαση των ΗΠΑ και του ΔΝΤ. Είναι δε ακόμη πιο αμφίβολο αν θα θελήσει να στήσει την άμυνά της στην ήδη χρεοκοπημένη Ελλάδα, για την οποία ολόκληρος ο πλανήτης – και οι Ευρωπαίοι αναλυτές – απλώς αναρωτιούνται πότε θα κηρύξει επισήμως πτώχευση.

Ακόμη περισσότερο φαίνεται αμφίβολο το να επιλέξει να αμυνθεί επί ελληνικού εδάφους από τη στιγμή που η κυβέρνηση της χώρας μας έχει επιλέξει στρατόπεδο – κι αυτό δεν είναι άλλο από το αμερικανικό. Ωστόσο είναι κάπως πρόωρο το να προβλεφθεί επακριβώς η κατάληξη της ευρωαμερικανικής διαμάχης, καθώς η σύγκρουση αυτή, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, μπορεί να κρύβει εκπλήξεις.

Υπ’ αυτές τις πολύ δύσκολες συνθήκες, το προφανές είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται μόλις ένα βήμα πριν από την πτώχευση και ήδη αμφότερες οι πλευρές την εμφανίζουν ξεγραμμένη. Επίσης προφανές είναι ότι η προετοιμασία του ΔΝΤ για ένα τόσο μεγάλο δάνειο, όπως αυτό των 50 δισ. ευρώ, θα έχει κάποιες σοβαρές «παρενέργειες».

● Η μία εκδοχή είναι να αποτελεί συμπληρωματικό δανεισμό εξ αιτίας της βεβαιότητας ότι η Ελλάδα είναι αδύνατον, στη διαρκώς επιδεινούμενη – ελέω Μνημονίου – οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται, να ξαναβγεί στο ορατό μέλλον για δανεισμό στις αγορές. Αυτό το ομολογούν πλέον όλοι.

● Μια άλλη εκδοχή είναι να σηματοδοτεί την απαγκίστρωση της χώρας μας από το ευρωπαϊκό σκέλος του μηχανισμού «στήριξης» και την αποκλειστική υπαγωγή της στο ΔΝΤ.

Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, εάν πράγματι και η κυβέρνηση και η Ευρωζώνη έχουν όντως συμφωνήσει στην πρόταση του ΔΝΤ, όπως ισχυρίζεται ο Τόμσεν στη συνέντευξή του στο Euro2day, έχουμε μια μεγάλη νίκη για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο, ανατρέποντας τις μέχρι σήμερα ισορροπίες, θα αποσπάσει μια χώρα από τον πλήρη έλεγχο της Ευρωζώνης και θα βάλει πλώρη για ακόμη πιο φιλόδοξους στόχους.

● Ανοιχτά, ανάλογα με το μοντέλο που τελικά θα επιλεγεί για την Ελλάδα, παραμένουν πάντα τα ζητήματα του νομίσματος – ευρώ, δραχμή ή κάτι ενδιάμεσο.

● Αυτό που δεν μένει ανοιχτό είναι το αν η ελληνική κοινωνία μπορεί να αντέξει τις πολύ δύσκολες μέρες που έρχονται.

Η οικονομική εξαθλίωση για ευρύτατα στρώματα του πληθυσμού, η πλήρης διάλυση των εργασιακών σχέσεων και του ασφαλιστικού συστήματος, η κατάργηση του κράτους πρόνοιας, η καντονοποίηση μέσω του «Καλλικράτη», η εκποίηση της κρατικής (στην πραγματικότητα κοινωνικής και λαϊκής – όσο κι αυτή η διάσταση αποκρύπτεται) περιουσίας προς όφελος των δανειστών, οι εντεινόμενες απειλές για την εθνική κυριαρχία, ακεραιότητα και ανεξαρτησία, όσο κι αν ωραιοποιηθούν ή αποσιωπηθούν, είναι εξαιρετικά δύσκολο να μην προκαλέσουν κοινωνική έκρηξη.

Εν τέλει η απειλή, χάρη σε όλες τις παραπάνω επιδιώξεις, εκτείνεται έως την ίδια τη δημοκρατία, καθώς μοιάζει ουτοπικό να καταφέρει να τα επιβάλει μια κυβέρνηση με λαϊκή εντολή.

...και τα ερωτήματα

Το πρώτο ερώτημα συνεπώς είναι αν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις ικανές να εκφράσουν το λαϊκό και εθνικό συμφέρον και να αντισταθούν αναλαμβάνοντας να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν λύσεις υπέρβασης του σημερινού τραγικού «μονόδρομου» – κι εδώ τα δείγματα γραφής δεν είναι, μέχρι στιγμής, αισιόδοξα.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ανεξαρτήτως του τι κάνουν οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, επιβάλλεται η κυβέρνηση να απαντήσει σε μερικά πολύ κρίσιμα ερωτήματα:

● Είναι αλήθεια ότι το μακρύ χέρι της Ουάσιγκτον (ΔΝΤ) έχει έτοιμα 50 δισεκατομμύρια για να στηρίξουν το πρόγραμμα της ελληνικής «διάσωσης», ίσως και έξω από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης;

● Έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση με το ΔΝΤ κάτι για το οποίο θα πρέπει να ενημερώσει τον ελληνικό λαό;

● Ποιους όρους περιλαμβάνει αυτή η συμφωνία;

● Ποιες άλλες τυχόν λύσεις έχει απορρίψει για να συμφωνήσει σε ό,τι προτείνει το ΔΝΤ, το οποίο, όπως αφήνει ο Τόμσεν να εννοηθεί, έχει αποσπάσει και τη συναίνεση των Ευρωπαίων;

Όσο η κυβέρνηση δεν δίνει ρεαλιστικές και πειστικές εξηγήσεις, τόσο τα μαύρασενάρια θα πληθαίνουν – και όχι αδίκως...