Η «Διεθνής» της λιτότητας

του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

από το ΔΡΟΜΟ

Η πολιτική ελίτ θυσιάζει υπέρ… τραπεζικής Πίστεως κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα δεκαετιών 

Η χρηματοπιστωτική δικτατορία και οι πραίτορές της…

«Μας ακούει κανείς; Ο δεκάχρονος γιος μου κι εγώ παραλίγο να σκοτωθούμε από την αστυνομία, μέσα σε ελεύθερη ζώνη διαδήλωσης. Ο δεκατετράχρονος γιος μου κι εγώ καταδιωχθήκαμε για δυο ολόκληρες ώρες. Νοιάζεται κανείς εκεί έξω;»

Αυτή είναι η οργισμένη μαρτυρία του Ντέιβιντ Κερ Τόμσον, ενός από τους χιλιάδες διαδηλωτές του περασμένου σαββατοκύριακου στο, συνήθως, ήσυχο Τορόντο του Καναδά.
 

Ο Ντέιβιντ Τόμσον πίστεψε ότι ήταν ασφαλές να διαδηλώσει οικογενειακώς, με τα παιδιά του, όπως συνηθίζει τα τελευταία χρόνια, στα φόρα της παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Αν και έμπειρος ακτιβιστής, υπέστη σοκ από την πρωτοφανή βιαιότητα με την οποία η καναδική αστυνομία (αλλά μόνο αυτή;) εξασφάλισε την αδιατάρακτη διαβούλευση των ηγετών των 20 πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Στην ιστοσελίδα http://cryptome.org, και συγκεκριμένα στις αναρτήσεις http://cryptome.org/info/g8-police/g8-police.htm και http://cryptome.org/info/g8-police/g8-police2.htm για τις αντίστοιχες ημερομηνίες (26 και 27 Ιουνίου) υπάρχουν φωτογραφικά ντοκουμέντα απίστευτης αστυνομικής βαρβαρότητας από όλα τα μεγάλα «επίσημα» πρακτορεία. Φωτογραφίες από τις οποίες ελάχιστες έτυχαν δημοσίευσης, ιδιαίτερα στην Ελλάδα.
 

Τι υπερασπίζονταν με τόσο μένος οι καναδικές δυνάμεις καταστολής, στη διάρκεια της συνόδου του G20; Ήταν μια σύνοδος χαμηλών προσδοκιών, στην οποία οι ηγέτες της «εμπροσθοφυλακής» του καπιταλισμού προσήλθαν αποφασισμένοι να διαφωνήσουν. Προσήλθαν με προειλημμένες αποφάσεις και εξάντλησαν όλη τους τη διπλωματική τους δεξιότητα στις ακροβατικές διατυπώσεις μιας κοινής ανακοίνωσης στην οποία ομολογείται ότι οι «εθνικοί» ανταγωνισμοί δεν επιτρέπουν μια ενιαία στρατηγική κατά της παγκόσμιας κρίσης του χρέους. Πιο αποκαλυπτικός από όλους τους ηγέτες, ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι «κανένα έθνος δεν πρέπει να θεωρεί πως ο δρόμος προς την ευημερία του είναι στρωμένος με εξαγωγές προς την Αμερική». Το καρφί αφορούσε πρωτίστως την Κίνα, αλλά αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες ήξεραν ότι απευθυνόταν σε μεγάλο βαθμό και τους ίδιους. Ιδιαίτερα η Γερμανίδα καγκελάριος.

Διχασμός
 

Η ελίτ του καπιταλισμού εμφανίστηκε στο Τορόντο διχασμένη. Από τη μια πλευρά ο «πλανητάρχης» Ομπάμα και οι χώρες με ισχυρό «τέμπο» ανάκαμψης που θέλουν να τη διατηρήσουν με αλλεπάλληλα «ερεθίσματα» δημοσίων επενδύσεων ή κρατικών ενισχύσεων. Από την άλλη, οι μεγάλοι της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, που έχουν ευθυγραμμιστεί στη σταυροφορία δημοσιονομικής αρετής, οι λεγόμενοι «ιέρακες των ελλειμμάτων». Η μια πλευρά θέλει να διατηρηθεί και να επεκταθεί η μέθοδος των δημοσιονομικών ερεθισμάτων και θεωρεί καταστροφικές τις πολιτικές λιτότητας που ακολουθεί η Ε.Ε. Η πλευρά της Γηραιάς Ηπείρου αντιτείνει ότι ο δρόμος προς την ευημερία περνά από τη λιτότητα. Και οι δύο συνέκλιναν κατά τη σύνοδο του G20 σε μια φραστική ακροβασία που από τη μια ανακηρύσσει την ανάπτυξη κορυφαία προτεραιότητα, από την άλλη χαρακτηρίζει «φιλικό προς την ανάπτυξη» το στόχο μείωσης των κρατικών ελλειμμάτων στο μισό μέχρι το 2013. Έκαστος, όμως, με τη συνταγή του…
 

Εκ πρώτης όψεως, άβυσσος χωρίζει τις δύο πλευρές. Λες και υπερασπίζονται διαφορετικούς καπιταλισμούς ή διαφορετικές ολιγαρχίες. Παίζει κι αυτό, από την άποψη των αενάως ανταγωνιστικών, κανιβαλικών συμφερόντων που συγκρούονται κάθε στιγμή, αλλά προς το παρόν αυτό που κυρίως χωρίζει τις δυο πλευρές του Ατλαντικού είναι το timing: η αμερικανική ηγεσία δεν υπερασπίζεται το –έτσι κι αλλιώς ανάπηρο στις ΗΠΑ– κοινωνικό κράτος, αλλά το δικαίωμα των Aμερικανών εξαγωγέων να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος. Η ξαφνική μανία των Ευρωπαίων να ισοπεδώσουν συντονισμένα, εδώ και τώρα, μισθούς και συντάξεις και να εκτινάξουν τους φόρους κατανάλωσης μπορεί να ανακόψει την εύθραυστη αμερικανική ανάκαμψη. Το μήνυμα προς την Ευρώπη είναι σαφές: ο πόλεμος ενάντια στην εργασία μπορεί να κηρυχθεί συντονισμένα, σε δεύτερο χρόνο, έπειτα από μια ασφαλή περίοδο ανάκαμψης.

Υποκρισία
 

Άλλωστε, πέρα από την επίσημη ρητορική της κυβέρνησης Ομπάμα, οι ιέρακες των ελλειμμάτων έχουν ήδη επιβάλει τα δόγματά τους στις ίδιες τις ΗΠΑ. Στις αμερικανικές πολιτείες που φλερτάρουν με τη χρεοκοπία, οι συντάξεις ήταν οι πρώτες που περικόπηκαν προκειμένου να μη θιγεί φορολογικά η ακίνητη περιουσία ή η τραπεζική τοκογλυφία. Στο Κογκρέσο, επίσης, έχει επιτευχθεί διακομματική συναίνεση στην ορθοδοξία του «ισοσκελισμένου προϋπολογισμού», μόνο που η έναρξη της σταυροφορίας αναβλήθηκε για το 2011 και μετά. Η Παγκόσμια Τράπεζα, απολύτου αμερικανικής επιρροής, μπορεί να προειδοποιούσε από τις αρχές Ιουνίου για τον κίνδυνο διπλής ύφεσης στην Ευρώπη, ωστόσο σε κάθε περίπτωση είχε διακηρύξει ως στόχο «οι πλούσιες χώρες να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες να αναπτυχθούν ταχύτερα, κόβοντας αμέσως κρατικές δαπάνες ή αυξάνοντας τη φορολογία». Αυτό δεν είναι θεωρητικό. Είναι μια πραγματικότητα σ’ ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη. Από τις 85 χώρες που «επιτηρεί» αυτή την περίοδο το ΔΝΤ στις 40 σχεδιάζονται ή υλοποιούνται ήδη περικοπές δαπανών, με πρώτα θύματα μισθούς και συντάξεις.

Μέτρα καρμπόν
 

Ωστόσο, την επιτομή της ταξικής φιλοσοφίας της «Διεθνούς της Λιτότητας» –την οποία ένωσαν οι μέχρι σήμερα «χορηγίες» 14 τρισ. δολαρίων για τη σωτηρία του τραπεζικού συστήματος από το 2007, αλλά τη χωρίζουν τα προβλήματα συγχρονισμού– αποτελεί η πολιτική των ευρωκρατών. Από τη στιγμή που ολοκληρώθηκε το horror show «ελληνική χρεοκοπία» τον Απρίλιο, χρειάστηκαν μόλις δύο μήνες για να συγκλίνουν οι μισές χώρες της Ευρωζώνης και οι λοιποί συγγενείς της Ε.Ε. με απόλυτο συντονισμό, σε δρακόντεια προγράμματα περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, στους μισθούς και στις συντάξεις και ισοπεδωτικές «μεταρρυθμίσεις» στην αγορά εργασίας και τις δομές πρόνοιας. Τα μέτρα που εξαγγέλλονται είναι καρμπόν, η επιχειρηματολογία επίσης: η κρίση του χρέους.
 

Οι πολιτικές ηγεσίες της Ε.Ε. –σοσιαλδημοκράτες ή φιλελεύθεροι– δεν έχουν κάνει την παραμικρή προσπάθεια να αποκρύψουν ότι το πρόβλημα του χρέους είναι και αιτία και πρόσχημα συνάμα. Το συνολικό εξωτερικό χρέος της Ιρλανδίας (δημόσιο και ιδιωτικό) είναι 1312% του ΑΕΠ, της Βρετανίας 425%, της Ολλανδίας 376%, αλλά της Ισπανίας μόλις 186% του ΑΕΠ, και από αυτό μόλις το 60% αντιστοιχεί σε κρατικό χρέος, στο όριο ασφαλείας δηλαδή του Συμφώνου Σταθερότητας. Με 68 δισ. ευρώ δανεισμένα με φθηνό επιτόκιο, 1%-1,5%, όσο αυτό με το οποίο δανείζει τις τράπεζες η ΕΚΤ, η Ισπανία δεν θα είχε κανένα λόγο να φοβάται τον εκβιασμό της υποβάθμισης από τη Moody’s και άρα το ενδεχόμενο προσφυγής στον μηχανισμό Ε.Ε- ΔΝΤ.
 

Ωστόσο, η ΕΚΤ, που από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης έχει ρίξει στις τράπεζες φρέσκο χρήμα 1 τρισ. ευρώ χωρίς να απογειώσει τον πληθωρισμό, η ίδια που μόλις την περασμένη Τρίτη δάνεισε με 113 δισ. ευρώ εκατοντάδες ευρωπαϊκές τράπεζες με επιτόκιο 1% για να της «επιστρέψουν» μέρος των δανείων 440 δισ. (!) που τους είχε χορηγήσει προ διετίας, αυτή η ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα που έχει γίνει σήμα κατατεθέν της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, απαγορεύεται να δανείζει χώρες. Οι χώρες είναι υποχρεωμένες να δανείζονται από τις εμπορικές τράπεζες.

Δικτατορία
 

Ανεξάρτητα από το θεσμικό χάος στο οποίο κινούνται οι ευρωπαϊκές πολιτικές ηγεσίες- με το Σύμφωνο Σταθερότητας να σφίγγει και να ξεσφίγγει κατά βούληση, την Ευρωπαϊκή Συνθήκη να επανεξετάζεται για να περιλάβει ακόμη και το ενδεχόμενο της ελεγχόμενης χρεοκοπίας χώρας της Ε.Ε., όπως αποκάλυψε προχθές ο επίτροπος Όλι Ρεν- στον πυρήνα της σκέψης τους υπάρχει ένα κεντρικό δίλημμα: δεν υπάρχουν αρκετά πλεονάσματα για να πληρωθούν και τα κρατικά χρέη προς τις τράπεζες (δημιουργημένα από τα ίδια τα τραπεζικά χρέη) και οι συντάξεις ή οι δαπάνες πρόνοιας. Κάτι πρέπει να θυσιαστεί. Δεν έχουν καμιά ταλάντευση να υπερασπίσουν το πρώτο. Το υπερασπίζονται με ταξική αυταπάρνηση, επιφέροντας μάλιστα μια πολιτισμικού χαρακτήρα ανατροπή στις χώρες του περίφημου «κοινωνικού συμβολαίου». Επιλέγουν με άνεση την εξυπηρέτηση της τοκογλυφικής Διεθνούς, ακόμη κι αν χρειάζεται κάποιες φορές να συγκρουστούν με τμήματα της επιχειρηματικής ελίτ των χωρών τους. Λειτουργούν ως πραίτορες ενός οικονομικού πραξικοπήματος που ενορχηστρώνει το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο εις βάρος της πολιτικής δημοκρατίας.
 

Από την άποψη αυτή μικρή σημασία έχουν τα ιδιαίτερα μείγματα οικονομικής πολιτικής, οι διαφορές πληθωριστικών ή αποπληθωριστικών «συνταγών» ανάμεσα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Η πολιτική ελίτ που ελέγχει τα κόμματα εξουσίας και τα «συμπληρώματά» τους στην Ευρώπη και όχι μόνο, μαζί με ένα ευρύ στρώμα τεχνοκρατών, μάνατζερ, διαμορφωτών κοινής γνώμης, ακαδημαϊκών-ιερέων της αγοράς που εναλλάσσονται με άνεση μεταξύ πολιτικής, επιχειρηματικότητας και κρατικής γραφειοκρατίας, αποτελούν μαζί με τους τραπεζίτες μια συνεκτική, συγκροτημένη και πολύ επιθετική πια δύναμη κρούσης. Συγκροτούν τις συνιστώσες μιας ιδιότυπης χρηματοπιστωτικής δικτατορίας που έχει όλο και λιγότερες αναστολές. Κι είναι μάλλον απίθανο να φανταστεί κανείς έξοδο των κοινωνιών από το φαύλο κύκλο του χρέους χωρίς την ανατροπή αυτής της δικτατορίας, πρωτίστως των πολιτικών εκπροσώπων της. Ίσως δε είναι εξαιρετικά χρήσιμο να ανακαλύψουμε τα ονόματα μερικών απ’ αυτούς στα pay roll ή στους γκρίζους λογαριασμούς της τραπεζικής Πίστης που με τόση πίστη υπηρετούν.