Η διαχείριση του κενού

(πηγή)

του  Γιάννη Κιμπουρόπουλου    
από την 
 Κυριακάτικη Αυγή  

Υπάρχουν τρία σενάρια με τα οποία ερμηνεύεται ο τελευταίος εκλογικός εκβιασμός του Γ. Παπανδρέου, που αντιστοιχεί στο Λουδοβίκειο apres moi les deluze (μετά από μένα η καταστροφή): 

Το πρώτο είναι το σενάριο της αφέλειας ή της διαχειριστικής ανικανότητας. Ερμηνεύει τις κινήσεις του πρωθυπουργού ως αποτέλεσμα εισηγήσεων διαφόρων μετριοτήτων που τον περιστοιχίζουν και στους οποίους έχει εμπιστευτεί κορυφαίους θεσμικούς ρόλους και, κυρίως, εμπιστεύεται την κρίση τους. Το σενάριο αυτό ελαφραίνει κατά τι την ηθική βαρύτητα της καταστροφικής κυβερνητικής θητείας του ΠΑΣΟΚ. Αλλά δεν ελαφραίνει καθόλου την πραγματικότητα στην οποία έχει περιέλθει η κοινωνία. Άλλωστε, στην πολιτική ισχύει το κριτήριο του Μέτερνιχ που έλεγε: «Είναι χειρότερο από έγκλημα. Είναι λάθος!» 

Το δεύτερο σενάριο είναι αυτό της συνωμοσίας. Δικαιούται, δηλαδή, όποιος αρέσκεται στις θεωρίες συνωμοσίας, να θεωρήσει πλήρως επιβεβαιωμένες τις υποψίες που διατύπωνε για τη μετάβαση της χώρας από την ανεμελιά της απλής δημοσιονομικής εκτροπής από το ούτως ή άλλως αποσταθεροποιημένο Σύμφωνο Σταθερότητας στην κατάσταση χρεωκοπίας. Να εμπεδώσει την πεποίθηση ότι κάποιοι στο κυβερνο-ΠΑΣΟΚ λειτούργησαν από τον περσινό Οκτώβριο βάσει συντεταγμένου σχεδίου το οποίο έφερε τη χώρα στην κατάσταση της πιστοληπτικής ασφυξίας κι από κει στο μνημόνιο της τρόικας, εν είδει πειραματόζωου για την εφαρμογή ενός πανευρωπαϊκού προγράμματος εξουθενωτικής λιτότητας. 

Το τρίτο σενάριο, είναι το σενάριο της ζαριάς. Αυτό ερμηνεύει την κίνηση Παπανδρέου να διατυπώσει τον εκβιασμό των πρόωρων εκλογών ως κίνηση που δεν πιέζει μόνο τους πράσινους ψηφοφόρους, την εσωκομματική αντιπολίτευση και τους υπουργούς της «λευκής απεργίας», αλλά απευθύνεται στους ίδιους τους επιτηρητές της ελληνικής οικονομίας, την Ε.Ε., την ΕΚΤ, το ΔΝΤ, τους πιστωτές με στόχο να επιτύχει την περίφημη επιμήκυνση της αποπληρωμής των δανείων, αλλά ενδεχομένως και μια αναδιαπραγμάτευση στους όρους του Μνημονίου ώστε να αποφευχθεί μια πολιτικά καταστροφική (για το ΠΑΣΟΚ) επιβολή νέων μέτρων. 

Όποιο σενάριο και να υιοθετηθεί για να ερμηνεύσει την κίνηση κλασικού πολιτικού τυχοδιωκτισμού της περασμένης Δευτέρας, η ουσία της δεν αλλάζει. Τα ρίσκα που αναλαμβάνει το ΠΑΣΟΚ επιβαρύνοντας άμεσα το κόστος δανεισμού, επαναφέροντας στο προσκήνιο τα σενάρια χρεωκοπίας, εκτοξεύοντας τα spreads και αβαντάροντας τα γαλλογερμανικά σχέδια για μηχανισμό ελεγχόμενης χρεωκοπίας για τις «άτακτες» χώρες της Ε.Ε., εκθέτουν την κοινωνία σε θανάσιμους κινδύνους. Όχι γιατί η κοινωνία έχει λόγους να φοβάται ή να αποφεύγει τις εκλογές. Αλλά γιατί την εξωθούν σε μια εκλογική αναμέτρηση σε εντελώς αφιλόξενο για τους πολίτες γήπεδο. Με διλήμματα ακυβερνησίας, επιδείνωσης του κινδύνου χρεωκοπίας, εκβιασμού με νέα μέτρα επαχθή για τη μεγάλη πλειοψηφία. Στο γήπεδο αυτό το δίλημμα «ναι» ή «όχι» στο Μνημόνιο θα μετατραπεί σε επιλογή μεταξύ ενός κακού και ενός ακόμη χειρότερου Μνημονίου, με το χειρότερο να παίρνει τη μορφή μιας αναθεωρημένης Συνθήκης της Λισσαβώνας, στο πλαίσιο του «κολαστηρίου» που ιδρύθηκε προχθές στη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. 

Σε κάθε περίπτωση, το τυχοδιωκτικό αυτό παίγνιο αποκαλύπτει την ολοκληρωτική γύμνια του κομματικού συστήματος εξουσίας. Αλλά και εκείνου του μικρού κοινωνικού στρώματος που υποθέτει ότι είναι ιθύνουσα τάξη και πλαισιώνει με φανατισμό –και με άνευ αρχών εναλλαγές- τα κόμματα εξουσίας και τους δορυφόρους τους. 

Η κατάσταση μπορεί εν ολίγοις να περιγραφεί ως εξής: Ο Γ. Παπανδρέου ρισκάρει να χάσει τις πρόωρες εκλογές και την εξουσία. Κάποιοι λένε ότι ίσως δεν τη θέλει πια γιατί στοχεύει σε διεθνή καριέρα. Ο Αντώνης Σαμαράς θέλει να χάσει ο Γ. Παπανδρέου και τις εκλογές και την εξουσία, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να τα κερδίσει (τουλάχιστον προς το παρόν). Οι μικροί πιθανοί εταίροι των δύο κομμάτων εξουσίας είναι πρόθυμοι να συνδράμουν τους μεγάλους, αλλά αν δεν θέλει ο γαμπρός, τι να κάνει η νύφη μόνη της. Οι παρακοιμώμενοι της εξουσίας προβάλλουν κατά καιρούς εναλλακτικές λύσεις -συγκυβερνήσεις ή κυβερνήσεις τεχνοκρατών- αλλά αν δεν υπάρχει ένα ελάχιστο κοινωνικής συναίνεσης, τι να κάνουν; Να επιβάλουν χούντα; Η επιχειρηματική ελίτ βλέπει εδώ και καιρό ότι η συνταγή του Μνημονίου οδηγεί ολοταχώς στη χρεωκοπία, ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν έχουν και πολύ πρόβλημα μ’ αυτό, αλλά το μόνο που κάνει είναι να ζητάει φοροαπαλλαγές, κρατικές ενισχύσεις, δωρεές δημόσιας περιουσίας και μέτρα ισοπέδωσης του εργατικού κόστους. Κανείς δεν έχει ένα σχέδιο για τη χώρα, για την οικονομική και πολιτική της ανασυγκρότηση. Έστω, ένα εντελώς ιδιοτελές και ταξικά προσδιορισμένο σχέδιο. Το μόνο σχέδιο που υπάρχει είναι αυτό της τρόικας ή το σχέδιο της Μέρκελ για μια Ευρώπη με κράτη παρίες και πολίτες υποζύγια. 

Επομένως, εδώ υπάρχει ένα κενό. Το κενό που οι βασικότεροι συντελεστές του πολιτικού παιχνιδιού δεν θέλουν ή δεν μπορούν να καλύψουν. Υπάρχει μια οιονεί ακυβερνησία στη χώρα. Υπάρχει κανείς που θέλει και μπορεί να καλύψει αυτό το κενό για λογαριασμό της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας; Θεωρητικά υπάρχει στις ποικίλες εκφράσεις της αριστεράς. Η ευκαιρία της είναι τώρα. Η ευκαιρία να διαχειριστεί το κενό. Ξεκινώντας πρώτα από το δικό της κενό, αυτό που διασχίζει και κατακερματίζει τις δυνάμεις της. Και προβάλλοντας- εδώ και τώρα - το πρόσωπο μιας δύναμης που θέλει και μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της έναντι της κοινωνίας και να αποτρέψει μια καταστροφή που θα την πάει δεκαετίες πίσω.