 |
| (πηγή) |
από το Βήμα
Μισό χρόνο μετά την υπογραφή του μνημονίου η οικονομία καταρρέει, η κοινωνία στενάζει και η πολιτική ζωή έχει εκτροχιαστεί. Οι κάλπες επικύρωσαν την αποτυχία του ΠαΣοΚ, που πήρε μόνον 1,7 εκατομμύρια ψήφους. Καμία έκπληξη εδώ· από τον Φεβρουάριο έγραφα ότι η αναδιανομή του εθνικού προϊόντος υπέρ των πλουσίων «θα εξαερώσει άμεσα τη νομιμοποίηση της κυβέρνησης, και μεσοπρόθεσμα δεν απειλεί απλώς με εξάρθρωση το κυβερνών κόμμα, αλλά και υπονομεύει την πραγματική οικονομία και την ίδια τη δημοκρατία μας. Λύση επομένως ηθικά, πολιτικά και οικονομικά απαράδεκτη. Επιλέγοντάς την το ΠαΣοΚ, για να κερδίσει μερικούς βασανιστικούς μήνες φυγής από την πραγματικότητα, δυναμιτίζει το κύρος του στους οπαδούς του». Λίγοι, νομίζω, θα αρνούνταν σήμερα ότι αυτά ακριβώς συνέβησαν. Οι κυβερνώντες, δείχνοντας νοοτροπία τζογαδόρου, πόνταραν στην τρομοκράτηση ενός αδαούς και παραιτημένου πληθυσμού- και διαψεύστηκαν οικτρά.
Φυσιολογική λοιπόν η άνοδος της Αριστεράς και θα ενταθεί όταν ανακοινωθούν οι επόμενες δέσμες μέτρων. Ιδιαίτερα ενισχύονται μάλιστα οι οργανώσεις που έχουν σαφή αντικαπιταλιστικό λόγο- η ΑΝΤΑΡΣΥΑ που κέρδισε 70.000 ψήφους από τις περυσινές βουλευτικές εκλογές, τριπλασιάζοντας πανελλαδικά τις δυνάμεις της, και το ΚΚΕ που πήρε άλλες τόσες ψήφους επιπλέον. Απορεί κανείς για αυτό;
Τις τελευταίες δεκαετίες ζούμε το μπρεζνιεφικό στάδιο του υπαρκτού καπιταλισμού. Το παγκόσμιο σύστημα, και όχι μόνον η πολυκατηγορημένη Ελλάδα μας, έχει αποτύχει· από δεκαετίες επιβιώνει με δανεικά, και καθημερινά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Συσσωρεύει τρομακτικό πλούτο από τη μια μεριά και φτώχεια από την άλλη. Ενα δισεκατομμύριο άνθρωποι κοιμούνται νηστικοί κάθε βράδυ, ενώ παράγονται διπλάσια τρόφιμα από όσα χρειάζεται ο πλανήτης, αλλά γίνονται καύσιμα και ζωοτροφές. Μια χούφτα τραπεζίτες και μεγαλοεπιχειρηματίες, οι λεγόμενες «αγορές», λυμαίνονται τις υπανάπτυκτες χώρες και σφυροκοπούν τα ψήγματα δημοκρατίας που επιβιώνουν στις ανεπτυγμένες. Ποιος άλλος τα καταγγέλλει όλα αυτά, και προσπαθεί οργανωμένα να αντισταθεί, εκτός από τη δήθεν «παρωχημένη» ριζοσπαστική Αριστερά; Εδώ, η εφετινή χρονιά ήταν καταστροφική και η ερχόμενη θα είναι χειρότερη. Πού αλλού να προσφύγουν οι εργαζόμενοι που είδαν τα δυο κυβερνητικά κόμματα, αντί για την ευημερία που υποσχέθηκαν, να χρεοκοπούν τη χώρα; Στον κ. Καρατζαφέρη; Ευτυχώς διαθέτουν μνήμη και αξιοπρέπεια.
Πράγματι η ελληνική Αριστερά, αλλά βεβαίως όχι μόνον αυτή, έχει έλλειμμα ηγεσίας, που στην πραγματικότητα είναι έλλειμμα στρατηγικής και θεωρίας. Αν ενωνόταν στις εκλογές, θα είχε αλλάξει σωτήρια το πολιτικό σκηνικό. Αλλά οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του Συνασπισμού άργησαν πολύ να αντιληφθούν τα αίτια και τις διαστάσεις της κρίσης, και ως τώρα δεν έχουν στρατηγική αντιμετώπισής της. Επιπλέον η διανόηση, αριστερή και μη, είναι απελπιστικά μονωμένη από τη σύγχρονη διεθνή συζήτηση για τη φύση του καπιταλισμού, την κρίσιμη ιστορική καμπή που διανύουμε, τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού πλέγματος και το λεγόμενο χρέος. Διανοούμενοι και πολιτική ηγεσία, όχι μόνο της Αριστεράς, ως χθες αγνοούσαν ακόμη και την ύπαρξη αυτών των προβλημάτων, πόσω μάλλον τις αναλύσεις που επεξεργάστηκαν προοδευτικές επιστημονικές ομάδες όπως το Ινστιτούτο Φερνάν Μπροντέλ, του Ιμάνουελ Βαλερστάιν, το Νew Εconomics Foundation και το Research on Μoney and Finance.
Σε στιγμές κρίσης σαν την τωρινή, χρειαζόμαστε πρώτα πρώτα έναν χάρτη που θα μας δείξει πού είμαστε, πού κινδυνεύουμε να πέσουμε και πού μπορούμε να πάμε. Που θα μας πει πόσο πολύ πρέπει να αλλάξουμε πορεία. Λίγες μόνο μοίρες, ας πούμε ζητώντας να φορολογηθούν οι πλούσιοι για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι, όπως έλεγε στη Βουλή ο πρόεδρος του Συνασπισμού; Ή μήπως ριζικά, κάνοντας πλήρη στροφή και εξηγώντας καθαρά ότι μόνο καταργώντας το ειδεχθές και πλασματικό δημόσιο χρέος σώζεται ο λαός; Ακριβώς επειδή όσοι εξέτασαν το ζήτημα θέλουν πλήρη στροφή, ενίσχυσαν θεαματικά την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το ΚΚΕ. Αλλά για μια τέτοια αλλαγή πολιτικής δεν αρκεί 20% ούτε 30%, χρειάζεται στήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας. Και το 1932 η Αριστερά είχε ανάλογη εκλογική επιτυχία, αλλά ξέρουμε τη συνέχεια· απαιτείται να ενωθούμε γύρω από μια στρατηγική που θα αποτρέψει ένα νέο 1936.
Ποτέ στην Ιστορία δεν επιβλήθηκε τέτοια οικονομική ισοπέδωση ενός λαού χωρίς να έχει προηγηθεί στρατιωτική ήττα ή αντιδημοκρατική εκτροπή, που όμως για πολλούς λόγους στις σημερινές συνθήκες φαντάζει δύσκολη. Ο λαός υποφέρει, η κυβέρνηση παραπαίει, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Περίοδος μεγάλων αγώνων αρχίζει, η νομιμοποίηση των κυβερνητικών επιλογών θα κριθεί τελικά στον δρόμο.
- Ο κ. Σπύρος Μαρκέτος είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Μισό χρόνο μετά την υπογραφή του μνημονίου η οικονομία καταρρέει, η κοινωνία στενάζει και η πολιτική ζωή έχει εκτροχιαστεί. Οι κάλπες επικύρωσαν την αποτυχία του ΠαΣοΚ, που πήρε μόνον 1,7 εκατομμύρια ψήφους. Καμία έκπληξη εδώ· από τον Φεβρουάριο έγραφα ότι η αναδιανομή του εθνικού προϊόντος υπέρ των πλουσίων «θα εξαερώσει άμεσα τη νομιμοποίηση της κυβέρνησης, και μεσοπρόθεσμα δεν απειλεί απλώς με εξάρθρωση το κυβερνών κόμμα, αλλά και υπονομεύει την πραγματική οικονομία και την ίδια τη δημοκρατία μας. Λύση επομένως ηθικά, πολιτικά και οικονομικά απαράδεκτη. Επιλέγοντάς την το ΠαΣοΚ, για να κερδίσει μερικούς βασανιστικούς μήνες φυγής από την πραγματικότητα, δυναμιτίζει το κύρος του στους οπαδούς του». Λίγοι, νομίζω, θα αρνούνταν σήμερα ότι αυτά ακριβώς συνέβησαν. Οι κυβερνώντες, δείχνοντας νοοτροπία τζογαδόρου, πόνταραν στην τρομοκράτηση ενός αδαούς και παραιτημένου πληθυσμού- και διαψεύστηκαν οικτρά.
Φυσιολογική λοιπόν η άνοδος της Αριστεράς και θα ενταθεί όταν ανακοινωθούν οι επόμενες δέσμες μέτρων. Ιδιαίτερα ενισχύονται μάλιστα οι οργανώσεις που έχουν σαφή αντικαπιταλιστικό λόγο- η ΑΝΤΑΡΣΥΑ που κέρδισε 70.000 ψήφους από τις περυσινές βουλευτικές εκλογές, τριπλασιάζοντας πανελλαδικά τις δυνάμεις της, και το ΚΚΕ που πήρε άλλες τόσες ψήφους επιπλέον. Απορεί κανείς για αυτό;
Τις τελευταίες δεκαετίες ζούμε το μπρεζνιεφικό στάδιο του υπαρκτού καπιταλισμού. Το παγκόσμιο σύστημα, και όχι μόνον η πολυκατηγορημένη Ελλάδα μας, έχει αποτύχει· από δεκαετίες επιβιώνει με δανεικά, και καθημερινά πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο. Συσσωρεύει τρομακτικό πλούτο από τη μια μεριά και φτώχεια από την άλλη. Ενα δισεκατομμύριο άνθρωποι κοιμούνται νηστικοί κάθε βράδυ, ενώ παράγονται διπλάσια τρόφιμα από όσα χρειάζεται ο πλανήτης, αλλά γίνονται καύσιμα και ζωοτροφές. Μια χούφτα τραπεζίτες και μεγαλοεπιχειρηματίες, οι λεγόμενες «αγορές», λυμαίνονται τις υπανάπτυκτες χώρες και σφυροκοπούν τα ψήγματα δημοκρατίας που επιβιώνουν στις ανεπτυγμένες. Ποιος άλλος τα καταγγέλλει όλα αυτά, και προσπαθεί οργανωμένα να αντισταθεί, εκτός από τη δήθεν «παρωχημένη» ριζοσπαστική Αριστερά; Εδώ, η εφετινή χρονιά ήταν καταστροφική και η ερχόμενη θα είναι χειρότερη. Πού αλλού να προσφύγουν οι εργαζόμενοι που είδαν τα δυο κυβερνητικά κόμματα, αντί για την ευημερία που υποσχέθηκαν, να χρεοκοπούν τη χώρα; Στον κ. Καρατζαφέρη; Ευτυχώς διαθέτουν μνήμη και αξιοπρέπεια.
Πράγματι η ελληνική Αριστερά, αλλά βεβαίως όχι μόνον αυτή, έχει έλλειμμα ηγεσίας, που στην πραγματικότητα είναι έλλειμμα στρατηγικής και θεωρίας. Αν ενωνόταν στις εκλογές, θα είχε αλλάξει σωτήρια το πολιτικό σκηνικό. Αλλά οι ηγεσίες του ΚΚΕ και του Συνασπισμού άργησαν πολύ να αντιληφθούν τα αίτια και τις διαστάσεις της κρίσης, και ως τώρα δεν έχουν στρατηγική αντιμετώπισής της. Επιπλέον η διανόηση, αριστερή και μη, είναι απελπιστικά μονωμένη από τη σύγχρονη διεθνή συζήτηση για τη φύση του καπιταλισμού, την κρίσιμη ιστορική καμπή που διανύουμε, τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού πλέγματος και το λεγόμενο χρέος. Διανοούμενοι και πολιτική ηγεσία, όχι μόνο της Αριστεράς, ως χθες αγνοούσαν ακόμη και την ύπαρξη αυτών των προβλημάτων, πόσω μάλλον τις αναλύσεις που επεξεργάστηκαν προοδευτικές επιστημονικές ομάδες όπως το Ινστιτούτο Φερνάν Μπροντέλ, του Ιμάνουελ Βαλερστάιν, το Νew Εconomics Foundation και το Research on Μoney and Finance.
Σε στιγμές κρίσης σαν την τωρινή, χρειαζόμαστε πρώτα πρώτα έναν χάρτη που θα μας δείξει πού είμαστε, πού κινδυνεύουμε να πέσουμε και πού μπορούμε να πάμε. Που θα μας πει πόσο πολύ πρέπει να αλλάξουμε πορεία. Λίγες μόνο μοίρες, ας πούμε ζητώντας να φορολογηθούν οι πλούσιοι για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι, όπως έλεγε στη Βουλή ο πρόεδρος του Συνασπισμού; Ή μήπως ριζικά, κάνοντας πλήρη στροφή και εξηγώντας καθαρά ότι μόνο καταργώντας το ειδεχθές και πλασματικό δημόσιο χρέος σώζεται ο λαός; Ακριβώς επειδή όσοι εξέτασαν το ζήτημα θέλουν πλήρη στροφή, ενίσχυσαν θεαματικά την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το ΚΚΕ. Αλλά για μια τέτοια αλλαγή πολιτικής δεν αρκεί 20% ούτε 30%, χρειάζεται στήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας. Και το 1932 η Αριστερά είχε ανάλογη εκλογική επιτυχία, αλλά ξέρουμε τη συνέχεια· απαιτείται να ενωθούμε γύρω από μια στρατηγική που θα αποτρέψει ένα νέο 1936.
Ποτέ στην Ιστορία δεν επιβλήθηκε τέτοια οικονομική ισοπέδωση ενός λαού χωρίς να έχει προηγηθεί στρατιωτική ήττα ή αντιδημοκρατική εκτροπή, που όμως για πολλούς λόγους στις σημερινές συνθήκες φαντάζει δύσκολη. Ο λαός υποφέρει, η κυβέρνηση παραπαίει, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Περίοδος μεγάλων αγώνων αρχίζει, η νομιμοποίηση των κυβερνητικών επιλογών θα κριθεί τελικά στον δρόμο.
- Ο κ. Σπύρος Μαρκέτος είναι επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου