Η σιωπή των νόμων

σκίτσο του Oliver Schopf

του Ρούσσου Βρανά

από την  
Κυριακάτικη Αυγή

«Αν ο λαός εκφράζεται ενάντια στην κυβέρνηση, πρέπει να διαλύσουμε τον λαό». Η αποθέωση της εξουσίας είναι όταν ασκεί το εξαιρετικό δικαίωμά της να αναστέλλει την ίδια τη νομιμότητα. Και τότε καταργείται η «αρχή της αρετής» που, όπως έλεγε ο Μοντεσκιέ, χαρακτηρίζει το δημοκρατικό σύστημα.

Ό,τι είναι σήμερα πια νόμιμο δεν είναι απαραιτήτως και ηθικό. Μαζί με τις κοινωνικές ισορροπίες ανατρέπονται και οι θεσμικές. Μια πολιτική και οικονομική ολιγαρχία έχει αποκτήσει τόση εξουσία, που της επιτρέπει να ελέγχει τις μεγάλες συλλογικές αποφάσεις. Πίσω από τα επιφαινόμενα μιας δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, οι συλλογικές τύχες δεν καθορίζονται πια από τις εθνικές κυβερνήσεις ή τα εθνικά κοινοβούλια, αλλά από αυτή την ολιγαρχία.

«Οι βουλευτές θα είναι υποχρεωμένοι να σκύβουν το κεφάλι στις περικοπές των μισθών του δημόσιου τομέα και των συντάξεων και στις μεταρρυθμίσεις του φορολογικού και του ασφαλιστικού συστήματος» έγραφε προφητικά η εφημερίδα «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» για την υπαγωγή της πολιτικής εξουσίας σε εσωτερικά και εξωτερικά οικονομικά συμφέροντα.

Αυτήν ακριβώς την εκτροπή από τη δημοκρατία απεργάζεται σήμερα η ολιγαρχία που έχει επικρατήσει στην Ευρώπη, επικαλούμενη μια «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» προκειμένου να ανατρέψει τη συνταγματική τάξη των χωρών και να δεσμεύσει τους λαούς της σε πολυετή λιτότητα με πρόσχημα τα χρέη τους.

Στις γκρίζες ζώνες που χρωματίζουν οι διαχειριστές της οικονομικής κρίσης πάνω στον χάρτη με τα δημοκρατικά και συνταγματικά δικαιώματα παρεισφρέουν καθημερινά ένα σωρό εκτροπές από τη νομιμότητα. Μικρές δικτατορίες, καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως θα τις έλεγε ο πολιτικός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν, που ονοματίζονται έτσι μόνο και μόνο για να πείθεται ο λαός να υποβάλλεται σε νέες θυσίες. Επειδή μονάχα μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να κάμψει τον κοινό νου, ώστε να αποδεχτεί αδιαμαρτύρητα κάτι που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα το θεωρούσε απαράδεκτο.

Όσο γίνεται πιο βαθιά η οικονομική κρίση, λοιπόν, τόσο η επιβολή μιας άδικης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής γίνεται πιο ασύμβατη με ένα δίκαιο νομικό και θεσμικό σύστημα. Και τόσο γίνεται πιο φανερό σε ευρύτερα στρώματα του λαού πως αυτή η πολιτική κουβαλάει μαζί της ένα έλλειμμα ισότητας, ένα πρόβλημα δημοκρατίας και εν τέλει μια κρίση νομιμότητας των διαχειριστών της.

Εξηγώντας τα αίτια της Γαλλικής Επανάστασης, έλεγε ένας πολιτικός εκείνης της εποχής: «Πολλές φορές, όπως η οργή του Θεού, έτσι και η οργή του λαού δεν είναι παρά ένα τρομερό συμπλήρωμα στη σιωπή των νόμων».