 |
| "Fanaticism" του Vladimir Kazanevsky από Cartoon Movement |
20/3/11
Ίσως το πιο ανησυχητικό σε σχέση με τις δύο συνόδους κορυφής δεν είναι τόσο ότι δεν προσεγγίζουν τις σωστές απαντήσεις, όσο ότι δεν συζητούν καν τα σωστά ερωτήματα. Στο πρόσφατο, και επιτυχημένο, συνέδριο του ΚΕΑ άνοιξε όλη η ατζέντα που θα έπρεπε να συζητηθεί με βάση τα πραγματική προβλήματα: πώς να αντιμετωπιστεί το παγκόσμια πρόβλημα του δημόσιου χρέους, η εύθραυστη κατάσταση των ευρωπαϊκών τραπεζών, η συνεχόμενη μακροοικονομική ανισορροπία μεταξύ της Γερμανίας και των PIGS, το κοινωνικό ζήτημα και η κρίση αντιπροσώπευσης των λαϊκών στρωμάτων. Ακούστηκαν πολλές και διαφορετικές απόψεις γύρω από όλα αυτά τα προβλήματα, και ο καθένας και η καθεμία θα μπορούσε να βαθμολογήσει τις τοποθετήσεις με τεχνοκρατικά και πολιτικά κριτήρια. Αλλά καμία τοποθέτηση δεν θα μπορούσε να βαθμολογηθεί με μηδέν γιατί ήταν εκτός θέματος.
Ο Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ από την άλλη, μας ζητά να τον βαθμολογήσουμε με βάση τη συνέπειά του. Μόνο που, όπως κάποτε απάντησε ο Winston Churchill στον Clement Attlee, δεν υπάρχει κάποια τιμή στο να υπηρετείς μια λανθασμένη πολιτική με συνέπεια.
Και αυτή η «συνέπεια» δεν αφήνει κανένα περιθώριο αυτοκριτικής - δεν έχουμε καμία ανάλυση από επίσημη πηγή που να εξηγεί γιατί όλα τα σχέδια μέχρι τώρα απέτυχαν, γιατί οι προβλέψεις συνεχώς διαψεύδονται, γιατί έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο μέτρα-ύφεση-μέτρα. Είναι φανερό ότι δεν μπορείς να διαπραγματευτείς με κάποιον που έχεις τους ίδιους στόχους, και την ίδια ιδεολογική και θεωρητική ανάγνωση των πραγμάτων. Η διαπραγμάτευση σε αυτές τις συνθήκες λέγεται συντονισμός των κυρίαρχων επιλογών.
ΚΑΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε., αλλά και στη χώρα μας, γίνεται όλο και πιο φανερό το κόστος του δημοκρατικού ελλείμματος. Γίνεται φανερό, δηλαδή, ότι η μορφή διακυβέρνησης, που εγκαταστάθηκε στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού, και που σκοπό είχε να απομονώσει τη λήψη αποφάσεων από την επιρροή των συνδικάτων, των κοινωνικών κινημάτων και, γενικότερα, του λαϊκού στοιχείου, είναι εντελώς ακατάλληλη για να αντιμετωπίσει την κρίση. Το σύστημα είναι μπλοκαρισμένο γιατί δεν έχει πρόσβαση σε νέες ιδέες, νέους προβληματισμούς αλλά και νέες κοινωνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να είναι φορείς άλλων επιλογών. Είναι η τρίτη, τέταρτη φορά, που ανακοινώνεται μια συνολική λύση για τα προβλήματα της Ευρωζώνης. Είναι εντελώς σίγουρο ότι θα χρειαστούν και άλλες «συνολικές» λύσεις. Δεν έχουν πείσει αυτές οι λύσεις ούτε τις χρηματαγορές ούτε σημαντική μερίδα των στοχαστών που γράφουν σε κυρίαρχα έντυπα του συστήματος, όπως το New York Times και το Financial Times. Η εικόνα είναι για μια Ευρώπη που πάει από κρίση σε κρίση με προσωρινά μπαλώματα. Για αυτό οι ηγέτες θα χρειαστούν να επανέλθουν ξανά και ξανά στις εξετάσεις μέχρι να είναι έτοιμοι να απαντήσουν στις ερωτήσεις που τίθενται και όχι σε αυτές που έχουν ετοιμαστεί.
Ίσως το πιο ανησυχητικό σε σχέση με τις δύο συνόδους κορυφής δεν είναι τόσο ότι δεν προσεγγίζουν τις σωστές απαντήσεις, όσο ότι δεν συζητούν καν τα σωστά ερωτήματα. Στο πρόσφατο, και επιτυχημένο, συνέδριο του ΚΕΑ άνοιξε όλη η ατζέντα που θα έπρεπε να συζητηθεί με βάση τα πραγματική προβλήματα: πώς να αντιμετωπιστεί το παγκόσμια πρόβλημα του δημόσιου χρέους, η εύθραυστη κατάσταση των ευρωπαϊκών τραπεζών, η συνεχόμενη μακροοικονομική ανισορροπία μεταξύ της Γερμανίας και των PIGS, το κοινωνικό ζήτημα και η κρίση αντιπροσώπευσης των λαϊκών στρωμάτων. Ακούστηκαν πολλές και διαφορετικές απόψεις γύρω από όλα αυτά τα προβλήματα, και ο καθένας και η καθεμία θα μπορούσε να βαθμολογήσει τις τοποθετήσεις με τεχνοκρατικά και πολιτικά κριτήρια. Αλλά καμία τοποθέτηση δεν θα μπορούσε να βαθμολογηθεί με μηδέν γιατί ήταν εκτός θέματος.
Ο Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ από την άλλη, μας ζητά να τον βαθμολογήσουμε με βάση τη συνέπειά του. Μόνο που, όπως κάποτε απάντησε ο Winston Churchill στον Clement Attlee, δεν υπάρχει κάποια τιμή στο να υπηρετείς μια λανθασμένη πολιτική με συνέπεια.
Και αυτή η «συνέπεια» δεν αφήνει κανένα περιθώριο αυτοκριτικής - δεν έχουμε καμία ανάλυση από επίσημη πηγή που να εξηγεί γιατί όλα τα σχέδια μέχρι τώρα απέτυχαν, γιατί οι προβλέψεις συνεχώς διαψεύδονται, γιατί έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο μέτρα-ύφεση-μέτρα. Είναι φανερό ότι δεν μπορείς να διαπραγματευτείς με κάποιον που έχεις τους ίδιους στόχους, και την ίδια ιδεολογική και θεωρητική ανάγνωση των πραγμάτων. Η διαπραγμάτευση σε αυτές τις συνθήκες λέγεται συντονισμός των κυρίαρχων επιλογών.
ΚΑΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε., αλλά και στη χώρα μας, γίνεται όλο και πιο φανερό το κόστος του δημοκρατικού ελλείμματος. Γίνεται φανερό, δηλαδή, ότι η μορφή διακυβέρνησης, που εγκαταστάθηκε στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού, και που σκοπό είχε να απομονώσει τη λήψη αποφάσεων από την επιρροή των συνδικάτων, των κοινωνικών κινημάτων και, γενικότερα, του λαϊκού στοιχείου, είναι εντελώς ακατάλληλη για να αντιμετωπίσει την κρίση. Το σύστημα είναι μπλοκαρισμένο γιατί δεν έχει πρόσβαση σε νέες ιδέες, νέους προβληματισμούς αλλά και νέες κοινωνικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να είναι φορείς άλλων επιλογών. Είναι η τρίτη, τέταρτη φορά, που ανακοινώνεται μια συνολική λύση για τα προβλήματα της Ευρωζώνης. Είναι εντελώς σίγουρο ότι θα χρειαστούν και άλλες «συνολικές» λύσεις. Δεν έχουν πείσει αυτές οι λύσεις ούτε τις χρηματαγορές ούτε σημαντική μερίδα των στοχαστών που γράφουν σε κυρίαρχα έντυπα του συστήματος, όπως το New York Times και το Financial Times. Η εικόνα είναι για μια Ευρώπη που πάει από κρίση σε κρίση με προσωρινά μπαλώματα. Για αυτό οι ηγέτες θα χρειαστούν να επανέλθουν ξανά και ξανά στις εξετάσεις μέχρι να είναι έτοιμοι να απαντήσουν στις ερωτήσεις που τίθενται και όχι σε αυτές που έχουν ετοιμαστεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου