Πολεμική εμπλοκή και Σύνταγμα

σκίτσο του Γιάννη Καλαϊτζή από την Ελευθεροτυπία
(προσοχή: κάτω από την υπογραφή Η αποκάλυψη!) 

του Νότη Μαριά 

από την Αυγή 

Μιλώντας χθες στη Βουλή ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξε ότι η κυβέρνηση έχει παραβιάσει το άρθρο 27 παρ. 2 του Συντάγματος, αφού χορήγησε άδειες εισόδου, παραμονής και εξόρμησης από στρατιωτικές βάσεις της χώρας μας σε πολεμικά αεροσκάφη τρίτων χωρών που συμμετέχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις κατά του Καντάφι, χωρίς να έχει ψηφίσει σχετικό νόμο στη Βουλή.

Ο πρωθυπουργός απάντησε ότι πρόκειται περί δήθεν διευκόλυνσης κατόπιν σχετικού αιτήματος των εν λόγω χωρών και προκειμένου να εκτελεστεί η απόφαση 1973/2011 του Συμβουλίου Ασφαλείας (Σ.Α.) του ΟΗΕ για τη Λιβύη. Επισήμανε δε ότι δεν εφαρμόζεται εν προκειμένω το άρθρο 27 παρ. 2 του Συντάγματος, αλλά το άρθρο 28.

Oι αποφάσεις του Σ.Α. δεν είναι αφ' εαυτών εκτελεστές και δεν δεσμεύουν τα πολιτειακά όργανα της χώρας μας εάν δεν μετατραπούν σε εσωτερικό δίκαιο σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

Ειδικότερα, προκειμένου να έχει ισχύ στη χώρα μας μια απόφαση του Σ.Α. του ΟΗΕ που επιβάλλει ολική ή μερική διακοπή των οικονομικών σχέσεων με τρίτη χώρα, εμπάργκο και λοιπά μέτρα, πρέπει σύμφωνα με τον Α.Ν. 92/1967 πρώτα να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως με απόφαση του υπουργού Εξωτερικών. Στη συνέχεια πρέπει να εκδοθεί σχετικό Π.Δ. που να καθορίζει τα πρακτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την εφαρμογή της εν λόγω απόφασης του Σ.Α.

Από τον σχετικό έλεγχο προκύπτει ότι κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ακόμη σε σχέση με την απόφαση του Σ.Α. 1973/2011 για τη Λιβύη.

Αλλά και μετά την ενσωμάτωσή τους στο εσωτερικό δίκαιο οι αποφάσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ ως διεθνές δίκαιο δεν υπερισχύουν των διατάξεων του ελληνικού Συντάγματος, αλλά διαθέτουν υπερνομοθετική ισχύ σύμφωνα με το άρθρο 28 του Συντάγματος.

Αυτό σημαίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η κυβέρνηση όφειλε να τηρήσει τη διάταξη του άρθρου 27 παρ. 2 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δεν είναι δεκτή στην Ελληνική Επικράτεια ξένη στρατιωτική δύναμη ούτε μπορεί να διαμένει σ' αυτή ή να περάσει μέσα από αυτή».

Ο ισχυρισμός του πρωθυπουργού ότι οι διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας μας έναντι του ΟΗΕ, που απορρέουν από το άρθρο 28 του Συντάγματος, καθιστούν δήθεν ανενεργό το άρθρο 27 παρ. 2 του Συντάγματος δεν ισχύει, αφού το άρθρο 27 παρ. 2 ως ειδική διάταξη έχει πλήρη εφαρμογή εν προκειμένω.

Άλλωστε για το ζήτημα αυτό υπάρχουν σχετικές γνωμοδοτήσεις αλλά και νομολογία ποινικού δικαστηρίου της Θεσσαλονίκης με αφορμή την παράνομη σύλληψη μελών του ΚΚΕ με αφορμή την παράνομη διέλευση στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας.



- Ο Νότης Μαριάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης