Λιβύη και γαλλογερμανικές αντιθέσεις

(πηγή)

του Νίκου Κοτζιά
από την Ελευθεροτυπία

Ο πόλεμος στη Λιβύη δεν έχει μόνο να κάνει με παγκόσμια συμφέροντα και τη στήριξη ή μη των εξεγερμένων σε αυτήν.  Συνδέεται άμεσα με τις εσωτερικές συγκρούσεις στη Δύση συνολικά και στην Ε.Ε. ειδικότερα.

Η ιστορία της Γερμανίας είναι η ιστορία ενός εθνικού κράτους που εμφανίζεται με καθυστέρηση στη σκηνή της παγκόσμιας πολιτικής και για αυτό δείχνει περισσότερο επιθετική από ό,τι άλλες. Ενώ είναι δυτικό κράτος δεν ένιωθε επί δεκαετίες να ανήκει στη Δύση.

Η ήττα στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο την έφερε σε μια πορεία προς δυσμάς. Πορεία που έδειχνε να ανακόπτεται μετά την ενοποίησή της, αλλά να μην απαλείφεται χάρη στην ένταξή της στην Ε.Ε. Από την άλλη, η ιστορία της Γαλλίας είναι η ιστορία μιας παλιάς αυτοκρατορικής δύναμης η οποία εξακολουθεί να ελπίζει ότι έχει λόγο στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Η πρόσφατη κρίση δεν είχε στη φάση της ύφεσης για τη Γαλλία τις αρνητικές συνέπειες που είχε σε άλλες πιο αδύναμες χώρες. Όμως η Γαλλία δεν εξήλθε με την ίδια ορμή από την κρίση όπως η Γερμανία. Βρίσκεται σήμερα με σχετικά περισσότερα οικονομικά προβλήματα από την τελευταία.

Τους τελευταίους μήνες η γαλλική διπλωματία βρέθηκε σε ένα βαθμό συρόμενη από τη γερμανική. Η προτεραιότητα της οικονομίας έναντι της πολιτικής έδωσε πολλαπλά πλεονεκτήματα στη Γερμανία να υπαγορεύσει πολλές από τις πρόσφατες ευρωπαϊκές αποφάσεις.

Η Γερμανία άρχισε να συμπεριφέρεται ως αλαζονικός ηγεμόνας της Ευρώπης και της ευρωζώνης. Σε αυτό συνέβαλε και η υποχωρητική συμπεριφορά της διπλωματίας κάποιων κρατών όπως είναι η Ελλάδα. Ο πόλεμος στη Λιβύη έβαλε φρένο στον γερμανικό ευρωπαϊκό ηγεμονισμό. Έδειξε ότι το Βερολίνο δεν έχει ούτε τις δυνατότητες, αλλά ούτε και την απαραίτητη θέληση να κινηθεί ηγετικά σε ζητήματα σκληρής ισχύος. Ότι η νομισματική και βιομηχανική ισχύς που διαθέτει δεν αρκεί για τον ρόλο που επιθυμεί.

Η Γερμανία όχι μόνο δεν μπορεί να υπαγορεύσει το τι μέλλει γίγνεσθαι στη Λιβύη, αλλά βρέθηκε απομονωμένη έναντι της υπόλοιπης Δύσης. Μάλιστα η απομόνωση αυτή έγινε μεγαλύτερη, διότι λανθασμένα είχε εκτιμήσει ότι Ρωσία και Κίνα θα έκαναν χρήση βέτο και εκείνη θα μπορούσε να πάρει μια ενδιάμεση θέση αποχής.

Η μη χρήση βέτο από τις αναδυόμενες δυνάμεις την άφησε έκθετη έναντι της υπόλοιπης Δύσης. Το αποτέλεσμα είναι ότι η Γερμανία δεν μπορεί, πλέον, να συμπεριφέρεται σήμερα με τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα. Ότι ο φόβος της απομόνωσης θα είναι ισχυρότερος τώρα παρά «χθες».

Κατά συνέπεια, η Ελλάδα οφείλει να αναλύει σοβαρά και να λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις αλλαγές που διαδραματίζονται στις σχέσεις εντός της Ε.Ε. ως προς το ευρώ και τον Πόλεμο στη Λιβύη, καθώς, επίσης, ειδικότερα, τις σχέσεις της Γερμανίας με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.

Επιπλέον, η ελληνική διπλωματία οφείλει τώρα, αύριο θα είναι αργά, να απαιτήσει τη διασφάλιση της ΑΟΖ της Γαύδου που μέχρι τώρα αμφισβητούσε η Λιβύη με «τουρκικό σκεπτικό». Το παράδοξο της στιγμής είναι ότι, χάρη στις εξελίξεις, διευρύνεται το διαπραγματευτικό πεδίο της ελληνικής διπλωματίας τόσο ως προς την ΑΟΖ όσο και ως προς τα οικονομικά εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

- Ο Νίκος Κοτζιάς είναι καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς και συγγραφέας
nkotzias@otenet.gr.