 |
| σκίτσο του Πάνου από το Ποντίκι |
του Νότη Μαριά
από την Κυριακάτικη Αυγή
Το σύγχρονο καπιταλιστικό κράτος κάτω από την έντονη πίεση της παγκοσμιοποίησης για καθαρά λειτουργικούς λόγους αναγκάστηκε ήδη να διασπάσει τη γραφειοκρατική του μονολιθικότητα διαμορφώνοντας τρία επίπεδα δράσης, το κεντρικό, το περιφερειακό και το τοπικό. Τα εν λόγω επίπεδα δράσης συνιστούν πλέον τμήματα μιας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Στη χώρα μας η εξέλιξη αυτή επιβλήθηκε με το νέο σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που διαμόρφωσε ο "Καλλικράτης" σε εκτέλεση των επιταγών της Συνθήκης της Λισσαβώνας και του Μνημονίου.
Στο πλαίσιο αυτό τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης εμπλέκονται στην παραγωγή αλλά και εκτέλεση πολιτικών. Πρόκειται για μια προσέγγιση εκ μέρους του μπλοκ εξουσίας που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις εγγενείς καπιταλιστικές αντιφάσεις τις οποίες έχει επιτείνει το νεοφιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης και η «συναίνεση της Ουάσιγκτον», που έχουν διαμορφώσει τον οικονομικό μονόδρομο της μείωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών. Καθώς η αντιλαϊκή επέλαση της τρόικας και της κυβέρνησης έχει οδηγήσει σε μια τεράστια οικονομική εξαθλίωση τον λαό μας, οι δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης προκειμένου υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις να μετατρέψουν την Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού σε εφαλτήριο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Μνημονίου. Μάλιστα μέσα από την Αυτοδιοίκηση θα μπορούσαν να πετύχουν σε μεγάλο βαθμό την ακύρωση της εφαρμογής του Μνημονίου σε πάρα πολλούς τομείς. Άλλωστε στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης σημαντικά μέτρα που επιτάσσει το Μνημόνιο θα πρέπει να εκτελεστούν πλέον από τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
Έτσι η Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να αντιταχθεί πολιτικά, θεσμικά, λειτουργικά, αλλά και δικαστικά, στην εφαρμογή σειράς αντιλαϊκών μέτρων τα οποία έχει επιβάλει η κυβέρνηση και η τρόικα σε εκτέλεση του Μνημονίου. Ταυτόχρονα θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη και στήριξη μαζικών τοπικών και περιφερειακών κινημάτων αμφισβήτησης στην πράξη της εφαρμογής του Μνημονίου. Ο σημαντικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης αναδείχθηκε πρόσφατα με αφορμή την απόφαση του πρωθυπουργού για πολιτική επιστράτευση των μεταφορέων, όταν οι νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ανέλαβαν να εκτελέσουν τη σχετική απόφαση.
Οι δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς οφείλουν να διεκδικήσουν τη λειτουργία στην πράξη ενός συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που μπορεί να καταστήσει τις αιρετές περιφέρειες και τις τοπικές Αυτοδιοικήσεις θεσμούς αμφισβήτησης και περιορισμού του κρατοκεντρικού μοντέλου και της κρατικής εκτελεστικής εξουσίας-θεραπαινίδας του Μνημονίου. Στη σημερινή εποχή του Μνημονίου και της τρόικας η κυβέρνηση έχει χάσει κάθε ηθικό και νομιμοποιητικό έρεισμα έναντι των πολιτών, αφού είναι πλέον πασίδηλο ότι αποτελεί στην πράξη εκτελεστικό όργανο της τρόικας και των δανειστών της Ελλάδας με μοναδικό στόχο τη διασφάλιση της αποπληρωμής των δανείων.
Με την αντιλαϊκή πολιτική της η κυβέρνηση σε τελική ανάλυση αδυνατεί πλέον ιδεολογικά και ηθικά να καταδείξει την υπεροχή της ως φορέα δράσης. Πρώτον γιατί δεν αποτελεί πλέον τον αποκλειστικό φορέα δράσης, δεύτερον γιατί έχει αποδειχθεί ότι δεν συνιστά αποτελεσματικό φορέα δράσης και τρίτο και σημαντικότερο γιατί με τα αντιλαϊκά μέτρα που έχει λάβει απέδειξε στην πράξη ότι δεν υπηρετεί πλέον τα συμφέροντα του ελληνικού λαού αλλά τα συμφέροντα των τοκογλύφων-δανειστών της Ελλάδας.
Προκειμένου όμως η Αυτοδιοίκηση να συσπειρώσει τις δυνάμεις των πολιτών κατά του Μνημονίου και ταυτόχρονα να αποκτήσει το κύρος και την πολιτική νομιμοποίηση για τον νέο αυτό ρόλο θα πρέπει να εμπεδώσει μια νέα δημοκρατική συμμετοχική τάξη πραγμάτων. Θα πρέπει να οικοδομήσει δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης για τη στήριξη των πολιτών που δοκιμάζονται από τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα της τρόικας. Θα πρέπει, τέλος, με βασικό πυρήνα τις δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς να εκλέξει ως επικεφαλής πρόσωπα που έχουν αποδείξει στην πράξη ότι θέλουν και μπορούν να αναλάβουν αυτές τις τεράστιες ιστορικές ευθύνες για την ακύρωση του Μνημονίου.
Στο πλαίσιο αυτό τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης εμπλέκονται στην παραγωγή αλλά και εκτέλεση πολιτικών. Πρόκειται για μια προσέγγιση εκ μέρους του μπλοκ εξουσίας που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις εγγενείς καπιταλιστικές αντιφάσεις τις οποίες έχει επιτείνει το νεοφιλελεύθερο μοντέλο διακυβέρνησης και η «συναίνεση της Ουάσιγκτον», που έχουν διαμορφώσει τον οικονομικό μονόδρομο της μείωσης των κοινωνικών δικαιωμάτων των πολιτών. Καθώς η αντιλαϊκή επέλαση της τρόικας και της κυβέρνησης έχει οδηγήσει σε μια τεράστια οικονομική εξαθλίωση τον λαό μας, οι δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης προκειμένου υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις να μετατρέψουν την Αυτοδιοίκηση πρώτου και δευτέρου βαθμού σε εφαλτήριο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Μνημονίου. Μάλιστα μέσα από την Αυτοδιοίκηση θα μπορούσαν να πετύχουν σε μεγάλο βαθμό την ακύρωση της εφαρμογής του Μνημονίου σε πάρα πολλούς τομείς. Άλλωστε στο πλαίσιο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης σημαντικά μέτρα που επιτάσσει το Μνημόνιο θα πρέπει να εκτελεστούν πλέον από τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
Έτσι η Αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να αντιταχθεί πολιτικά, θεσμικά, λειτουργικά, αλλά και δικαστικά, στην εφαρμογή σειράς αντιλαϊκών μέτρων τα οποία έχει επιβάλει η κυβέρνηση και η τρόικα σε εκτέλεση του Μνημονίου. Ταυτόχρονα θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη και στήριξη μαζικών τοπικών και περιφερειακών κινημάτων αμφισβήτησης στην πράξη της εφαρμογής του Μνημονίου. Ο σημαντικός ρόλος της Αυτοδιοίκησης αναδείχθηκε πρόσφατα με αφορμή την απόφαση του πρωθυπουργού για πολιτική επιστράτευση των μεταφορέων, όταν οι νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ανέλαβαν να εκτελέσουν τη σχετική απόφαση.
Οι δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς οφείλουν να διεκδικήσουν τη λειτουργία στην πράξη ενός συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που μπορεί να καταστήσει τις αιρετές περιφέρειες και τις τοπικές Αυτοδιοικήσεις θεσμούς αμφισβήτησης και περιορισμού του κρατοκεντρικού μοντέλου και της κρατικής εκτελεστικής εξουσίας-θεραπαινίδας του Μνημονίου. Στη σημερινή εποχή του Μνημονίου και της τρόικας η κυβέρνηση έχει χάσει κάθε ηθικό και νομιμοποιητικό έρεισμα έναντι των πολιτών, αφού είναι πλέον πασίδηλο ότι αποτελεί στην πράξη εκτελεστικό όργανο της τρόικας και των δανειστών της Ελλάδας με μοναδικό στόχο τη διασφάλιση της αποπληρωμής των δανείων.
Με την αντιλαϊκή πολιτική της η κυβέρνηση σε τελική ανάλυση αδυνατεί πλέον ιδεολογικά και ηθικά να καταδείξει την υπεροχή της ως φορέα δράσης. Πρώτον γιατί δεν αποτελεί πλέον τον αποκλειστικό φορέα δράσης, δεύτερον γιατί έχει αποδειχθεί ότι δεν συνιστά αποτελεσματικό φορέα δράσης και τρίτο και σημαντικότερο γιατί με τα αντιλαϊκά μέτρα που έχει λάβει απέδειξε στην πράξη ότι δεν υπηρετεί πλέον τα συμφέροντα του ελληνικού λαού αλλά τα συμφέροντα των τοκογλύφων-δανειστών της Ελλάδας.
Προκειμένου όμως η Αυτοδιοίκηση να συσπειρώσει τις δυνάμεις των πολιτών κατά του Μνημονίου και ταυτόχρονα να αποκτήσει το κύρος και την πολιτική νομιμοποίηση για τον νέο αυτό ρόλο θα πρέπει να εμπεδώσει μια νέα δημοκρατική συμμετοχική τάξη πραγμάτων. Θα πρέπει να οικοδομήσει δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης για τη στήριξη των πολιτών που δοκιμάζονται από τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα της τρόικας. Θα πρέπει, τέλος, με βασικό πυρήνα τις δυνάμεις της σοσιαλιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς να εκλέξει ως επικεφαλής πρόσωπα που έχουν αποδείξει στην πράξη ότι θέλουν και μπορούν να αναλάβουν αυτές τις τεράστιες ιστορικές ευθύνες για την ακύρωση του Μνημονίου.
- Ο Νότης Μαριάς είναι καθηγητής θεσμών της ΕΕ στο πανεπιστήμιο Κρήτης και υποψήφιος αντιπεριφερειάρχης Δυτικού Τομέα Αθηνών με τον συνδυασμό "Αττική Συνεργασία -Όχι στο Μνημόνιο"
marias@econ.soc.uoc.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου