Ο κόσμος παραμένει απρόβλεπτος και ζωντανός

(πηγή)

του Ρούσσου Βρανά 

από ΤΑ ΝΕΑ

Πτώματα, μετρούμε πτώματα. Είτε από το φυσικό σκίρτημα της Γης είτε από «αυτό που κάνει ο άνθρωπος στον άνθρωπο», τα πιο πολλά από αυτά μένουν όμως απροσμέτρητα, αόρατα: άνθρωποι που καταποντίζονται στο ιαπωνικό παλιρροϊκό κύμα, άμαχοι που θάβονται στη φλογισμένη λιβυκή έρημο, άστεγοι που ξεπαγιάζουν κάθε χειμώνα στις καλοζωισμένες δυτικές πολιτείες μας.

Στην επιφάνεια του κόσμου ανοίγονται ρήγματα. Από τη Λιβύη μέχρι το Αφγανιστάν κι από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Ευρώπη, μακραίνει ο κατάλογος με τις ευαίσθητες τεκτονικές ζώνες του πλανήτη. Παντού ενεργοποιούνται πάλι αρχαία ρήγματα που είχαμε πιστέψει πως μας είχαν ξεχάσει και που καταγράφονται ακόμη και από τους πιο πρωτόγονους πολιτικούς σεισμογράφους. Να πώς ερμηνεύαμε μέχρι σήμερα τις καταγραφές τους, λέει ο φιλόσοφος Ροζέ Πολ -Ντρουά:   

«Κάποιοι έλεγαν πως όσο ο κόσμος μας θα γινόταν πιο ορθολογικός τόσο η ειρήνη θα γινόταν πιο μόνιμη. ∆ιατυπωμένη από τον Ρουσώ, αυτή η ιδέα τελειοποιήθηκε από τον Καντ στο περίφημο "Σχέδιο για μια διαρκή ειρήνη", που έβλεπε υπερεθνικές συμμαχίες να αποσοβούν βαθμιαία τις συγκρούσεις. Σε αυτή την ιδέα εγγράφονται ο ΟΗΕ αλλά και η σύγχρονη ιδέα της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Στο άλλο άκρο, υπήρξαν διανοητές που θεωρούσαν ανόητη ακόμη και την ιδέα της προόδου. Οπως ο Σοπενχάουερ ή ο Νίτσε, ήταν πεπεισμένοι πως οι πόλεμοι δεν έχουν τέλος, πως το μέλλον της ανθρωπότητας ποτέ δεν είναι βέβαιο και πως ο ορθός λόγος είναι πάντα ανίσχυρος μπροστά στο χάος της Ιστορίας».   

Ο Καντ αναφέρεται σε έναν Ολλανδό πανδοχέα. Πάνω στην επιγραφή του πανδοχείου του, που έγραφε «Στην αιώνια ειρήνη», είχε βάλει να του ζωγραφίσουν ένα νεκροταφείο. Ποιον ειρωνευόταν άραγε; αναρωτιόταν ο φιλόσοφος. Ολόκληρη την ανθρωπότητα; Τους ηγεμόνες και την «ακόρεστη δίψα τους για πόλεμο»; Ή μήπως τους φιλοσόφους που κυνηγούν το άπιαστο όνειρο; Οι μεγαλύτερες σφαγές στον κόσμο έγιναν από ασήμαντα ανθρωπάκια, που ωστόσο ήξεραν να αποσπούν τη συνενοχή ή την ανοχή μας.  

Μια τέτοια ανοχή επιδιώκουν σήμερα να αποσπάσουν οι ισχυροί του κόσμου για να βυθίσουν σε αιώνια τετανία καθετί που απειλεί την ισχύ τους. Παρουσιάζουν έναν κόσμο μονοδιάστατο, όπου δεν χωρούν πια μεγάλες ιδέες ή συγκρούσεις και όπου η Ιστορία και η Γεωγραφία έχουν ηττηθεί οριστικά.  

"Η Γεωγραφία δεν χωρίζει πια τον κόσμο όπως τον χώριζε άλλοτε, χάρη στην πλανητική εξάπλωση του τραπεζικού και του χρηματιστικού κεφαλαίου", έγραφε στο βιβλίο του «Το τέλος της Γεωγραφίας» ο Ρίτσαρντ Ο' Μπράιεν, επικεφαλής των οικονομολόγων της Αμέρικαν Εξπρές.

Σε περιόδους ομαλές είναι φυσικό αυτοί που έχουν το πάνω χέρι στη ζωή μας να βλέπουν τον κόσμο τους στρογγυλεμένο: τα σχέδιά τους, τις πράξεις τους, τις αυταπάτες τους. Ομως, σε περιόδους κρίσεων, είτε τεκτονικών είτε κοινωνικών, κάτω από αυτή τη στρογγυλεμένη επιφάνεια, υποχθόνιες δυνάμεις απεργάζονται ρήξεις και ρήγματα που, όπως καλά γνωρίζει κάθε φιλόσοφος ή γεωλόγος, είναι αψεγάδιαστα σημάδια πως ο κόσμος παραμένει απρόβλεπτος και ζωντανός.